Question

Przygotujcie charakterastykę justyniana wielkiego w której przedstawicie działalność władzy oraz kontrowersje związane z oceną jego postaci i rządów.

Answer 1

Justynian I Wielki, Flavius Petrus Sabbatius (ok. 482-565), cesarz wschodniego imperium od 527. Pochodził z Dardanii (krainy leżącej nad rzeką Morawą Południową) w Ilirii. Siostrzeniec cesarza Justyna I, początkowo wraz z nim współrządził. Dążył do przywrócenia potęgi i zasięgu terytorialnego państwa rzymskiego.

Na kształt jego panowania niebagatelny wpływ miała jego żona Teodora, pochodząca z najniższych warstw społecznych (aktorka). Do potęgi państwa Justyniana przyczynili się też dostojnicy dworscy i wodzowie zarazem (Belizariusz - pogromca powstania Nika, zwycięski wódz w wojnie z Persami, Wandalami w Afryce Północnej i z Gotami w Italii. Narses - eunuch, kontynuator dzieła Belizariusza).

Już na początku panowania Justyniana państwo przeżyło kryzys wewnętrzny, którego objawem był bunt Nika, stłumiony przez Belizariusza. Sukcesy militarne wodzów spowodowały umocnienie pozycji Bizancjum w Europie (jedynie Galia i Brytania, dawne prowincje rzymskie, leżały poza zasięgiem władzy Justyniana). Jednak sytuacja na Wschodzie wymagała odstąpienia Persom (562) części rzymskiej Mezopotamii i wypłaty wielkich odszkodowań.

Justynian, korzystając z mocnej pozycji państwa, przeprowadził reformy wewnętrzne (reforma finansów, centralizacja aparatu państwowego). Na jego polecenie dokonano opracowania tzw. Kodeksu Justyniana (528-534). Justynian umocnił pozycję kościoła i zlikwidował resztki pogańskich instytucji (zamknięcie Akademii Platońskiej w Atenach - 529), próbował też pogodzić różne odłamy chrześcijaństwa. Zreorganizował i ograniczył działalność stronnictw politycznych, aby w przyszłości nie powtórzyły się zamieszki takie jak w 532. Czasy panowania Justyniana charakteryzowały się rozwojem kultury (piśmiennictwo - dominacja literatury w języku greckim, budownictwo - Hagia Sophia - 532-537). Dwór Justyniana i Teodory został przedstawiony w mozaikach kościoła San Vitale w Rawennie (VI w.). Okres panowania Justyniana został opisany przez niechętnego parze cesarskiej historyka - Prokopiusza z Cezarei.