Question

Przyczyny i skutki wojny trzynastoletniej

Answer 1

1) Przyczyny: a)Pośrednie: - wysokie cła i podatki nakładane przez Krzyżaków - 1397 – powstał Związek Jaszczurczy (tajny związek szlachty ziemi chełmińskiej) - 1440 – powstał Związek Pruski (szlachta i miasta pruskie, dążyli do przyłączenia Prus do Polski) - 1454 – powstanie wywołane przez Związek Pruski b)Bezpośrednie: - związek Pruski zwraca się do Kazimierza Jagiellończyka z prośbą o wcielenie Prus do Polski - 6 marca 1454 – Kazimierz Jagiellończyk wydaje akt inkorporacji Skutki: a) 1466 – pokój w Toruniu b) Na mocy jego postanowień państwo krzyżackie zostało podzielone na: *Należące do Polski Prusy Królewskie: - Pomorze Gdańskie (z Gdańskiem) - ziemia chełmińska - ziemia michałowska - ziemia warmińska ( z Elblągiem i Malborkiem) *Pozostające lennem Polski Prusy Zakonne ( ze stolicą w Królewcu) 3) Paweł Włodkowic rozwinął koncepcję prawa wszystkich narodów — także pogańskich — do swobodnego bytu: prawo do rodziny, własności i organizacji państwowej. Odrzucał również Paweł Włodkowic zasadę nawracania mieczem i domagał się potępienia tych metod. Głosił on bardzo nowoczesne poglądy o zasadach sąsiedztwa państw oraz o stosunkach z krajami pogańskimi. Był przeciwny siłowym rozwiązaniom w sporach międzypaństwowych. Takie poglądy prezentowane w imieniu polskiej delegacji, sprawiły, że naszej dyplomacji powierzono zadanie doprowadzenia do rozejmu w angielsko- francuskiej wojnie stuletniej.

 

Answer 2

Przyczyny:)

W pierwszej połowie XVII wieku w Rzeszy Niemieckiej władzę pełniła dynastia Habsburgów. Byli to katolicy, którym zależało na zjednoczeniu kraju złożonego z 300 niewielkich księstw o różnych wyznaniach i przekształcenie go w jedno silne państwo katolickie. Dążenia Habsburgów wywołały sprzeciw wśród protestanckich książąt, tym bardziej, że Habsburgowie łamali postanowienia pokoju augsburskiego. Zawiązali oni tzw. Unię Ewangelicką (Protestancką) (1608 r.).

W skład jej wchodziły Palatynat, Brandenburgia, Wirtembergia, Badenia oraz Ansbach. Liga szybko zdobyła poparcie w Holandii i we Francji, która za wszelką cenę dążyła do rozerwania okrążającego ją ze wszystkich stron pierścienia państw habsburskich. Podważenie władzy cesarskiej było Francuzom bardzo na rękę, więc niezwłocznie udzielili oni wsparcia książętom.
Z czasem po stronie obozu protestanckiego opowiedziały się też Dania i Szwecja. Duńczycy mieli na celu przede wszystkim wzmocnienie swoich wpływów na północnym wybrzeżu Niemiec. Szwedzi z kolei chcieli umocnić swe panowanie na wybrzeżach Bałtyku. Niewielkiej pomocy protestantom udzielały także Anglia, Rosja i Turcja, ale nie włączyły się one bezpośrednio do wojny.
W odpowiedzi na poczynania protestantów, katolicy zorganizowali Ligę Katolicką (Świętą). Zyskała ona poparcie Hiszpanii, która prowadziła podobną politykę do Habsburgów Austriackich – władza musiała być katolicka, a wszelkie przejawy herezji tępione. Poza tym Hiszpanie pragnęli podporządkować sobie Niderlandy. Po stronie katolików opowiadała się także Polska, ale nie wzięła ona bezpośredniego udziału w wojnie.

Najbardziej negatywnie polityka cesarska odbijała się na mieszkańcach Węgier i Czech. Gdy kraje te przeszły w 1526 roku pod panowanie Habsburgów, zagwarantowano im autonomię. Nie otrzymały jednak wolności wyznaniowej. Z tego powodu Węgrzy domagali się niej w licznych powstaniach antyhabsburskich. Cesarz zagwarantował im ją w 1606 roku. Podobne zapewnienie, w postaci tzw. Listu Majestatycznego otrzymali w 1609 roku także Czesi. Niestety po dojściu do władzy cesarza Macieja I, postanowienia tego listu były łamane coraz częściej. Dodatkowo jego następcą został Ferdynand, który, jako ortodoksyjny katolik, znany był z swego wrogiego stosunku do innowierców.
Wiosną 1618 roku zwołano wbrew cesarzowi zgromadzenie innowierców w Pradze. 23 maja 1618 roku protestancka delegacja udała się na zamek praski w Hradczanach. Doszło tam do wielkiej kłótni między przedstawicielami cesarza, a przybyłymi. W wyniku awantury, namiestnicy cesarscy zostali wyrzuceni przez okno. Wydarzenie to nazywamy defenestracją praską (od łacińskiego ‘fenestra’– okno). Stało się to zawołaniem do wybuchu powstania antyhabsburskiego w Czechach, co w rezultacie zapoczątkowało wojnę.

Skutki:)

W Niemczech upadły rzemiosło, handel, kultura i oświata. Podupadło także rolnictwo. Zginęło wielu ludzi (około 30% ludności Rzeszy) z powodu działań wojennych i różnych epidemii.
Wojna utrwaliła rozbicie polityczne Niemiec. Cesarz nadal sprawował główną władzę w państwie i posiadał moc wprowadzania w życie uchwał sejmu rzeszy (Reichstagu), ale książęta, w swoich państewkach byli od niego zupełnie niezależni. Posiadali własne armie, mieli możliwość zawierania traktatów i sojuszy z innymi państwami.
Zmienił się znacznie także podział sił w Europie. Niemcy nie byli już jedną siłą, Hiszpania spadła do drugiej ligi. Swoja pozycję wzmocniła Francja, Szwecja stała się mocarstwem. Brandenburgia zaczęła się usamodzielniać i uniezależniać od Rzeszy.