Question

Przedstaw obraz spoleczenstwa LALKA

Answer 1

Arystokracja rodowa: książę, Łęccy, baron Krzeszowski, baron Dalski, Starski

cechuje ją próżniactwo, pasożytnictwo, pogarda dla pracy i dla ludzi pracy, fałsz, zakłamanie, obłuda, egoizm, przesądy klasowe

pycha z powodu arystokratycznego pochodzenia i poczucie wyższości wobec innych warstw społecznych

wystawny tryb życia, wieczne święto, zabawy, wizyty, kochanki, pogoń za sensacją i rozrywką

rujnowanie majątków i przyczynianie się do ubożenia kraju, wywożenie kapitału za granicę

brak patriotyzmu, obojętność wobec losów kraju i narodu

degeneracja moralna

zły przykład dla innych warstw społecznych

rzucanie kłód pod nogi jednostek wartościowych

martwota pod względem ekonomicznym i kulturalnym

Cech tych nie można przypisać pochodzącej z arystokracji baronowej Zasławskiej, która opiekuje się chłopami zamieszkującymi na terenie jej majątku, oskarża arystokrację jako klasę o zdradę w okresie rozbiorów, o współpracę z dworem austriackim i rozprzężenie moralne. Tylko ona docenia Wokulskiego, nie ma dobrej opinii o pannie Izabeli, uważa, że w miłości nie powinny istnieć bariery klasowe. Drugą taką postacią jest Julian Ochocki - naukowiec i wynalazca, który woli poświęcić życie dla rozwoju wiedzy niż dla przyjemności salonowych. Trzecią - pani Wąsowska, z pozoru kokietka jak większość pań z tej sfery, naprawdę mądra, życzliwa, cieszy się dużą sympatią prezesowej Zasławskiej.

Tomasz Łęcki

szczyci się pochodzeniem z senatorskiego rodu

odziedziczył ogromny majątek, miał w młodości wstęp do najwyższej światowej elity, bywał na dworach francuskim, austriackim i włoskim

ma głębokie przeświadczenie o swej wybitnej wartości, rozumie, energii

zarozumiały egoista, człowiek bezużyteczny, o bardzo ciasnych horyzontach umysłowych, doprowadził siebei i córkę do ruiny majątkowej

Izabela Łęcka

egoistka, ignorantka, jej maniery są powierzchowne, zainteresowania sztuką płytkie, nie podbudowane żadną wiedzą, pracę dobroczynną traktuje jako obowiązek towarzyski i możliwość pokazania się publicznie w nwym stroju, leniwa panna o dużych wymaganiach

żyje w przeświadczeniu, ze jest wyśnionym ideałem każdego mężczyzny, aniołem, boginią czy nimfą, a wszystkie jej czyny są wzniosłe, piękne, szlachetne

gotowa jest nawet w końcu poślubić Wokulskiego, pod presją bankrutującego ojca, ciotki obawiającej się jej staropanieństwa, księcia, który na koniec wystawia Wokulskiemu pozytywne świadectwo, znajomych pań, gotowa jest wyrządzić mu ten niebywały zaszczyt, pod warunkiem wszakże, że nie bedzie musiała w niczym zmieniać swoich obyczajów i poglądów

jej psychikę ukształtował świat, w którym się wychowała, a który wmawiał w nią, że jest ucieleśnieniem doskonałości, szlachetności i piękna, ze spełnienie wszystkich jej marzeń jest zaszczytem

przegrywa swe życie

Szlachta: ojciec Wokulskiego, Wirski, pani Misiewiczowa

warstwa zamierająca, po uwłaszczeniu chłopów nie potrafi już gospodarować, nadal trwoni pieniądze, zadłuża się, wyprzedaje, przenosi do miast, gdzie też nie umie przystosować się do nowych warunków życia

dopiero następne pokolenie (p. Stawska) przyzwyczaja się do nowych warunków, podejmuje pracę i aklimatyzuje się w nowym środowisku

Mieszczaństwo

Trzy warstwy mieszczaństwa:

polskie - Szprot, Węgrowicz, Deklewski, Krzeszowska

pochodzenia niemieckiego - Minclowie

pochodzenia żydowskiego - Szlangbaumowie

mieszczaństwo polskie

brak inicjatywy, energii, wiary we własne siły

brak chęci do pracy

brak zapobiegliwości i oszczędności

słabe, skłócone, niedołężne, bierne, zacofane, wszelkie przejawy przedsiębiorczości uważa za wariactwo

nie wypracowało własnej kultury, jest pozbawione indywidualności, wzoruje się na arystokracji, przejmuje jej obyczaje i styl życia

nie posiada aspiracji i ambicji

mieszczaństwo pochodzenia niemieckiego

kult pracy

wytrwałość

zaradność

oszczędność, uparta wola gromadzenia majątku

ciasne horyzonty umysłowe

mieszczaństwo pochodzenia żydowskiego

energia, ruchliwość, przedsiębiorczość, cierpliwość, wytrwałość, pracowitość

zdobywanie pieniędzy jest dla nich sprawą najważniejszą, nie przebierają w środkach, potrafią się poniżać, ale i być aroganccy, bezwględni, pogardliwi

umiejętność szybkiego korzystania z nadarzających się sposobności

odtrąceni przez polskie społeczeństwo

Lud miejski: furman Wysocki, Węgiełek, Magdalenka, biedota Powiśla

ukazany w utworze migawkowo

żyje w strasznej nędzy

w większości pracowity, uczciwy, skromny, delikatny, wdzięczny za najdrobniejszą pomoc

Przedstawiciele innych środowisk

socjaliści: Klejn, Mraczewski

studenci: Malewski, Patkiewicz

Polska jest krajem, w którym “jedni giną z niedostatku, drudzy z rozpusty. Praca odejmuje sobie od ust., żeby nakarmić niedołęgów. Miłosierdzie hoduje bezczelnych próżniaków, a ubóstwo, nie mogące zdobyć się na sprzęty, otacza się wiecznie głodnymi dziećmi, których największą zaletą jest wczesna śmierć”. Sytuację w Polsce ukazuje Prus przez zestawienie z wyidealizowanym obrazem stosunków panujących w państwach zachodnio europejskich. Społeczeństwo polskie marnotrawi dorobek pokoleń, niszczy jednostki nieprzeciętne, wartościowe. Prus czyniąc bohatera powieści kupcem, próbuje obalić przesądy. Domaga się od społeczeństwa polskiego szacunku do nauki i pracy.