Kolonializm- polityka państw rozwiniętych gospodarczo polegająca na utrzymywaniu w zależności politycznej i ekonomicznej krajów słabo rozwiniętych, wykorzystywaniu ich zasobów ludzkich i surowcowych. Protektorat- jedna z form zależności politycznej, w której państwo posiadające własny ustrój uzależnione jest w swej polityce od państwa silniejszego (protektora). Protektorat zachowuje jako kraj niektóre swoje instytucje, rząd i administrację, ale znajduje się pod kontrolą obcego państwa, które prowadzi jego sprawy zewnętrzne np. politykę zagraniczną i gospodarczą. Dominium- własność, posiadłość. Niezależne państwo wchodzące w skład brytyjskiej Wspólnoty Narodów oraz uznające monarchę brytyjskiego za głowę państwa, a będące niegdyś kolonią Wielkiej Brytanii, np. Australia, Kanada, Nowa Zelandia. Przyczyny ekspansji kolonialnej : -względne przeludnienie obszarów wyżej rozwiniętych i dążenie do znalezienia nowych terenów osadnictwa, -poszukiwanie kruszców i surowców, -dążenie do zmonopolizowania handlu międzynarodowego w poszczególnych dziedzinach lub na pewnych obszarach, -w okresie uprzemysłowienia także poszukiwanie rynków zbytu oraz terenów eksportu kapitału. Imperia kolonialne : -Hiszpania, Portugalia (XV-XVI w.) -Anglia, Francja, Holandia, Belgia, Rosja (XVI-XIX w.) -Włochy, Stany Zjednoczone, Japonia, Niemcy (XIX-XX w.) Wyścig o Afrykę – okres gwałtownej ekspansji kolonialnej na terenie Afryki, trwający od roku 1885 (konferencji berlińskiej) do wybuchu I wojny światowej. Cała akcja rozbioru Afryki przeprowadzona została chaotycznie według zasady: „kto szybszy i bardziej bezwzględny ten lepszy”. Największe zyski terytorialne osiągnęła Wielka Brytania. Skutki polityki kolonialnej: negatywne: podporządkowanie państw interesom innych, grabież surowców, rabunkowy handel, upadek krajowej twórczości, nierówność ludności białej i kolorowej, terror np. w Kongo, rozniecano antagonizmy, niszczenie kultury, upadek starych mocarstw, fizyczne unicestwianie ludów podbitych; pozytywne: budowa dróg i kolei, rozwój przemysłu wydobywczego, rozwój oświaty, unowocześnianie starych struktur społecznych i gospodarczych, stworzono warstwę tubylczej inteligencji, wzrost świadomości i więzi wśród ludów uciskanych, zapoznawanie się z dorobkiem zachodniej cywilizacji.
Kolonializm- polityka państw rozwiniętych gospodarczo polegająca na utrzymywaniu w zależności politycznej i ekonomicznej krajów słabo rozwiniętych, wykorzystywaniu ich zasobów ludzkich i surowcowych.
Protektorat- jedna z form zależności politycznej, w której państwo posiadające własny ustrój uzależnione jest w swej polityce od państwa silniejszego (protektora). Protektorat zachowuje jako kraj niektóre swoje instytucje, rząd i administrację, ale znajduje się pod kontrolą obcego państwa, które prowadzi jego sprawy zewnętrzne np. politykę zagraniczną i gospodarczą.
Dominium- własność, posiadłość. Niezależne państwo wchodzące w skład brytyjskiej Wspólnoty Narodów oraz uznające monarchę brytyjskiego za głowę państwa, a będące niegdyś kolonią Wielkiej Brytanii, np. Australia, Kanada, Nowa Zelandia.
Przyczyny ekspansji kolonialnej :
-względne przeludnienie obszarów wyżej rozwiniętych i dążenie do znalezienia nowych terenów osadnictwa,
-poszukiwanie kruszców i surowców,
-dążenie do zmonopolizowania handlu międzynarodowego w poszczególnych dziedzinach lub na pewnych obszarach,
-w okresie uprzemysłowienia także poszukiwanie rynków zbytu oraz terenów eksportu kapitału.
Imperia kolonialne :
-Hiszpania, Portugalia (XV-XVI w.)
-Anglia, Francja, Holandia, Belgia, Rosja (XVI-XIX w.)
-Włochy, Stany Zjednoczone, Japonia, Niemcy (XIX-XX w.)
Wyścig o Afrykę – okres gwałtownej ekspansji kolonialnej na terenie Afryki, trwający od roku 1885 (konferencji berlińskiej) do wybuchu I wojny światowej. Cała akcja rozbioru Afryki przeprowadzona została chaotycznie według zasady: „kto szybszy i bardziej bezwzględny ten lepszy”. Największe zyski terytorialne osiągnęła Wielka Brytania.
Skutki polityki kolonialnej:
negatywne: podporządkowanie państw interesom innych, grabież surowców, rabunkowy handel, upadek krajowej twórczości, nierówność ludności białej i kolorowej, terror np. w Kongo, rozniecano antagonizmy, niszczenie kultury, upadek starych mocarstw, fizyczne unicestwianie ludów podbitych;
pozytywne: budowa dróg i kolei, rozwój przemysłu wydobywczego, rozwój oświaty, unowocześnianie starych struktur społecznych i gospodarczych, stworzono warstwę tubylczej inteligencji, wzrost świadomości i więzi wśród ludów uciskanych, zapoznawanie się z dorobkiem zachodniej cywilizacji.