Question

prosze o napisanie notatki o Tatrach np.napisac o ich polozeniu elementy krajobrazu faunie i florze itd

Answer 1

Tatry cechują się złożoną budową geologiczną, będącą efektem długiego okresu rozwoju. Ostatecznie zostały sfałdowane i wypiętrzone na przełomie ery mezozoicznej i kenozoicznej w okresie ruchów alpejskich. Tatry cechują się budową pasową. Południowa część (trzon krystaliczny powstały w karbonie) zbudowana jest z granitoidów (na wschodzie) i skał metamorficznych (na zachodzie). Występują tu najwyższe wysokości bezwzględne i względne, ostre granie i strzeliste szczyty opadają ku głęboko wciętym dolinom ścianami i stokami skalnymi.

Obszar cechuje się erozyjną rzeźbą polodowcową. Liczne są kary, cyrki, żłoby lodowcowe i doliny wiszące. W przegłębieniach powstały jeziora (największe: Morskie Oko, Wielki Staw, Czarny Staw pod Rysami, Hińczowy Staw), a na progach wysokie wodospady (największy Siklawa). Na północ od trzonu krystalicznego leżą mezozoiczne skały osadowe tzw. serii wierchowych (wapienie, dolomity, margle, kwarcyty i in.). Ta część Tatr jest niższa (Krzesanica, 2122 m n.p.m.) i cechuje się rzeźbą krasową (jaskinie, doliny krasowe), podziemny spływ wody dominuje tu nad powierzchniowym.

Krystaliczna i wierchowa część Tatr ma charakter wysokogórski, dzieli się na Tatry Wysokie (na wschodzie) i Tatry Zachodnie. Dalej na północ występują niższe, zbudowane z mezozoicznych skał tzw. serii reglowych (dolomity, łupki, wapienie, piaskowce i in.) Tatry Reglowe o charakterze średniogórskim, przecięte tranzytowymi dolinami łączącymi wyższe części Tatr z przedpolem. We wschodniej części Tatr serie reglowe wznoszą się wyżej, tworząc Tatry Bielskie.

Topografia

Grań główna Tatr jest europejskim działem wodnym tylko w środkowym odcinku. Teren na wschód i północ to zlewiska Bałtyku (dorzecze Dunajca i Popradu), pozostały obszar to zlewisko Morza Czarnego (dorzecza Orawy i Wagu). Wrażenie wypiętrzenia masywu górskiego jest pogłębione przez sąsiedztwo głębokich kotlin. Tatry otaczają: od zachodu i północy – Obniżenie Orawsko-Podhalańskie, od wschodu i południa Obniżenie Liptowsko-Spiskie. Dno dolin znajduje się na wysokości ok. 500–700 m n.p.m. Deniwelacje między okalającymi kotlinami a szczytami Tatr dochodzą do 2 km.

Szczyty

W Tatrach znajduje się wiele znanych szczytów. Najbardziej rozpoznawalne to m.in.
szczyty graniczne: 
Rysy, Mięguszowiecki Szczyt Wielki, Kasprowy Wierch, Świnica, Czerwone Wierchy, Wołowiec
po stronie polskiej: 
Mnich, Kościelec, Giewont, Kominiarski Wierch
po stronie słowackiej: 
Gerlach, Łomnica, Krywań, Lodowy Szczyt, Sławkowski Szczyt, Hawrań

Spośród kilkuset nazwanych wzniesień, 75 szczytów – określanych niekiedy mianem Korony Tatr – ma minimalną deniwelację względną (wybitność) większą lub równą 100 m.
Najwyższym szczytem Tatr jest znajdujący się całkowicie po słowackiej stronie Gerlach (2654 m n.p.m.