Rozkład temperatur na powierzchni Ziemi bezpośrednio wpływa na ciśnienie atmosferyczne, czyli siłę, z jaką słup powietrza naciska na jednostkę powierzchni Ziemi w wyniku swego ciężaru. Ciepłe powietrze jest lekkie, więc nad obszarami silnie nagrzanymi unosi się do góry, przez co zmniejsza się jego nacisk na podłoże i ciśnienie przy powierzchni ziemi jest niskie. Z kolei nad obszarami o niskich temperaturach powietrze jest zimne i ciężkie. Duży ciężar powietrza nie pozwala mu na unoszenie się, przez co siła jego nacisku na powierzchnię jest duża, co jest równoznaczne z wysokim ciśnieniem atmosferycznym. Wartość ciśnienia atmosferycznego mierzy się w hektopaskalach(hPa). 1 hektopaskal to nacisk 100 niutonów na m2 powierzchni. Za normalne ciśnienie atmosferyczne uznaje się ciśnienie powietrza o temperaturze 0°C, mierzone na poziomie morza na szerokości geograficznej 45°, które wynosi 1013 hPa. Na mapach ciśnienie przedstawia się za pomocą izobar, tj. linii o jednakowej wartości ciśnienia. Jeśli izobary tworzą zamknięte kręgi, mamy do czynienia z następującymi ośrodkami barycznymi:
– niż baryczny (cyklon) – występuje, gdy wartości izobar maleją w kierunku środka układu i ciśnienie w jego centrum jest najniższe;
– wyż baryczny (antycyklon) – występuje, gdy wartości izobar wzrastają ku środkowi, a ciśnienie w centrum układu ma wartość największą. W ośrodkach wysokiego i niskiego ciśnienia powietrze znajduje się w ciągłym ruchu. Są to ruchy:
– pionowe – wstępujące w niżu barycznym lub zstępujące w ośrodku wyżowym;
– poziome – wywołane różnicą ciśnienia istniejącą między centrum układu barycznego i jego peryferyjnymi obszarami. Ponieważ powietrze dąży do wyrównania różnicy ciśnienia, więc w wyżu atmosferycznym przemieszcza się od centrum na zewnątrz układu, w niżu – odwrotnie.
Poziomy ruch powietrza w ośrodkach barycznych pozostaje pod wpływem siły Coriolisa, która powoduje skręt przepływających strumieni powietrza w prawo lub w lewo;
Poziomy ruch powietrza spowodowany wyrównywaniem różnicy ciśnienia atmosferycznego nazywamy wiatrem.
Dążność powietrza do wyrównywania różnic ciśnienia sprawia, że wyże baryczne słabną, natomiast niże wypełniają się. Mimo tego w rozkładzie ciśnień na Ziemi można wyróżnić strefy obniżonego lub podwyższonego ciśnienia utrzymujące się na danym obszarze przez dłuższy okres czasu.
Rozkład temperatur na powierzchni Ziemi bezpośrednio wpływa na ciśnienie atmosferyczne, czyli siłę, z jaką słup powietrza naciska na jednostkę powierzchni Ziemi w wyniku swego ciężaru. Ciepłe powietrze jest lekkie, więc nad obszarami silnie nagrzanymi unosi się do góry, przez co zmniejsza się jego nacisk na podłoże i ciśnienie przy powierzchni ziemi jest niskie. Z kolei nad obszarami o niskich temperaturach powietrze jest zimne i ciężkie. Duży ciężar powietrza nie pozwala mu na unoszenie się, przez co siła jego nacisku na powierzchnię jest duża, co jest równoznaczne z wysokim ciśnieniem atmosferycznym.
Wartość ciśnienia atmosferycznego mierzy się w hektopaskalach(hPa). 1 hektopaskal to nacisk 100 niutonów na m2 powierzchni. Za normalne ciśnienie atmosferyczne uznaje się ciśnienie powietrza o temperaturze 0°C, mierzone na poziomie morza na szerokości geograficznej 45°, które wynosi 1013 hPa. Na mapach ciśnienie przedstawia się za pomocą izobar, tj. linii o jednakowej wartości ciśnienia. Jeśli izobary tworzą zamknięte kręgi, mamy do czynienia z następującymi ośrodkami barycznymi:
– niż baryczny (cyklon) – występuje, gdy wartości izobar maleją w kierunku środka układu i ciśnienie w jego centrum jest najniższe;
– wyż baryczny (antycyklon) – występuje, gdy wartości izobar wzrastają ku środkowi, a ciśnienie w centrum układu ma wartość największą.
W ośrodkach wysokiego i niskiego ciśnienia powietrze znajduje się w ciągłym ruchu. Są to ruchy:
– pionowe – wstępujące w niżu barycznym lub zstępujące w ośrodku wyżowym;
– poziome – wywołane różnicą ciśnienia istniejącą między centrum układu barycznego i jego peryferyjnymi obszarami. Ponieważ powietrze dąży do wyrównania różnicy ciśnienia, więc w wyżu atmosferycznym przemieszcza się od centrum na zewnątrz układu, w niżu – odwrotnie.
Poziomy ruch powietrza w ośrodkach barycznych pozostaje pod wpływem siły Coriolisa, która powoduje skręt przepływających strumieni powietrza w prawo lub w lewo;
Poziomy ruch powietrza spowodowany wyrównywaniem różnicy ciśnienia atmosferycznego nazywamy wiatrem.
Dążność powietrza do wyrównywania różnic ciśnienia sprawia, że wyże baryczne słabną, natomiast niże wypełniają się. Mimo tego w rozkładzie ciśnień na Ziemi można wyróżnić strefy obniżonego lub podwyższonego ciśnienia utrzymujące się na danym obszarze przez dłuższy okres czasu.