Proszę o napisanie najważniejszych informacji o każdym pasie geograficznym (Pobrzeża, Pojezierza, Niziny, Wyżyny, Kotliny, Góry - "Karpaty i Sudety") np. główne ośrodki przemysłu, ukształowanie, kiedy powstały itd.
NAJWAŻNIESZE INFORMACJE, BO MUSZĘ SIĘ NAUCZYĆ NA DOSYĆ DUŻY SPRAWDZIAN, A MOJE OCENY Z GEOGRAFII NIE SĄ ZADAWALAJĄCE. DEJE NAJ!!
katbez
Krainy geograficzne w Polsce Wśród wielu podziałów Polski na krainy geograficzne najbardziej przyjął się podział wg J. Kondrackiego opublikowany w 1965 roku, później wielokrotnie modyfikowany. W podręcznikach szkolnych autorzy najczęściej opierają się na tym podziale, często go upraszczając.
Podstawą wyróżnienia krain geograficznych w Polsce jest istnienie w Europie Środkowej sześciu zasadniczych jednostek o przebiegu mniej więcej równoleżnikowym. Na obszarze naszego kraju reprezentują je:
* pas młodych gór fałdowania alpejskiego, * pas obniżeń związanych z zapadliskami, które towarzyszą młodym górom, * pas wyżyn, starych gór i towarzyszących im obniżeń, * pas nizin stanowiących fragment Niżu Środkowoeuropejskiego * pas pojezierzy otaczających Bałtyk, * pas nizin nadbrzeżnych towarzyszących wybrzeżu Bałtyku
W ramach tego zasadniczego podziału wyróżniono mniejsze krainy geograficzne, uwzględniając cechy budowy geologicznej, rzeźby, klimatu, warunków hydrograficznych i biogeograficznych. Nazwy krain geograficznych zwykle odwołują się do cech np. ukształtowania powierzchni - Nizina Śląska, Góry Sudety, cech geologicznych - Niecka Nidziańska, Jura Polska, historycznych - Nizina Mazowiecka, Nizina Wielkopolska. Zobacz:
* Regionalizacja fizycznogeograficzna Polski * Regionalizacja fizycznogeograficzna Wyżyny - wielkie formy ukształtowania terenu leżące wyżej niż niziny. Z obszarów tych wyłączane są obszary o szczególnie urozmaiconej rzeźbie i wysokościach względnych przekraczających 300 m stosunku do najbliższych den dolinnych - są to góry. Rozległe obszary wyżynne noszą nazwę wyżu. Wyżyny świata
Góry - wielka forma ukształtowania terenu o silnie urozmaiconej rzeźbie, wysokościach względnych w stosunku do najbliższych den dolinnych powyżej 300 m i dużym nachyleniu stoków. Ze względu na wysokości względne i stromość stoków wyróżnia się góry niskie, średnie i wysokie. Ze względu na sposób powstania wyróżnia się góry fałdowe, zrębowe i wulkaniczne. W rzeźbie górskiej wyróżnić można formy wklęsłe (doliny, kotliny) i wypukłe (pojedyncze góry). Formy wypukłe łączą się w grzbiety górskie lub masywy górskie, te z kolei w pasma górskie. Pasma i masywy wraz z pogórzami i kotlinami śródgórskimi tworzą łańcuchy górskie. Kilka łańcuchów górskich o wspólnych cechach geologicznych, powstałe w czasie tego samego fałdowania noszą nazwę system górskiego. Góry powstają w wyniku procesów orogenicznych.
Nizina - wielka forma ukształtowania terenu, obszar leżący na wysokości od 0 do 300 m n.p.m. (według niektórych do 200 m lub 500 m). Mają one zazwyczaj nieomal równinną (niziny płaskie), lekko pofalowane (niziny faliste) bądź pagórkowatę powierzchnię (niziny pagórkowate). Większość z nich powstała wskutek akumulacji osadów, często na obszarach obniżonych tektonicznie. Rozległe obszary nizinne noszą nazwę niżu. Niziny świata
Pojezierze - obszar występowania młodoglacjalnej rzeźby terenu, związanej z plejstoceńskimi zlodowaceniami. Charakteryzuje go specyficzny urozmajcony krajobraz - obecność licznych jezior polodowcowych (rynnowych, morenowych, oczek polodowcowych i in.) oraz form akumulacji polodowcowej, takich jak: wzgórza morenowe, drumliny, ozy, sandry, kemy itp. W Polsce pojezierza występują w północnej części kraju - Pojezierze Mazurskie, Pojezierze Pomorskie, Pojezierze Wielkopolskie, także mniejsze, wyróżniane w ich obrębie.
Wybrzeże - wąski pas po obu stronach linii brzegowej, zarówno od strony lądu, jak i strony morza, na który ma wpływ rzeźbotwórcza działalność mórz i oceanów (m.in. fal morskich, pływów, prądów przybrzeżnych). Ze względu na to czy działalność ta jest niszcząca czy budująca się, wyróżnia się wybrzeża niszczone, wybrzeża narastające oraz wybrzeża wyrównywane (tj. w niektórych miejscach niszczone, w niektórych narastające). A ze względu na jego układ w stosunku do głównych linii ukształtowania terenu lub budowy geologicznej wyróżnia się wybrzeża podłużne i wybrzeża poprzeczne. Wyróżnia się także wybrzeża podwójne, czyli takie którym towarzyszy dodatkowo lido lub mierzeja, Zależnie od sposobu powstania wyróżnia się także wybrzeża:
* Europa: o Francja: Wybrzeże Lazurowe (Riwiera Francuska), Côte d'Améthyste, Côte d'Argent, Côte de Jade, Côte d'Amour, Côte Sauvage, Côte d'Emeraude, Côte d'Albâtre. o Włochy: Riwiera Włoska o Hiszpania: Costa de la Luz, Costa del Sol, Costa Blanca, Costa del Azahar, Costa Dorada, Costa Brava, Costa Montanesa, Costa Vasca, Costa Verde, Rias Altas, Riasa Bajas. o Portugalia: Costa Dourada, Costa de Prata. * Azja: Wybrzeże Malabarskie, Wybrzeże Koromandelskie, * Afryka: Wybrzeże Pieprzowe, Wybrzeże Kości Słoniowej, Złote Wybrzeże, Wybrzeże Niewolnicze. * Antarktyda: Wybrzeże Hobbsa, Wybrzeże Walgreena, Wybrzeże Eightsa, Wybrzeże Bryana, Wybrzeże Księżniczki Marty, Wybrzeże Księżniczki Astrid, Wybrzeże Księżniczki Ragnhildy, Wybrzeże Mawsona, Wybrzeże Prawdy, Wybrzeże Knoxa, Wybrzeże Sabrina, Wybrzeże Adeli, Wybrzeże Jerzego V, Wybrzeże Oatesa.
Wśród wielu podziałów Polski na krainy geograficzne najbardziej przyjął się podział wg J. Kondrackiego opublikowany w 1965 roku, później wielokrotnie modyfikowany. W podręcznikach szkolnych autorzy najczęściej opierają się na tym podziale, często go upraszczając.
Podstawą wyróżnienia krain geograficznych w Polsce jest istnienie w Europie Środkowej sześciu zasadniczych jednostek o przebiegu mniej więcej równoleżnikowym. Na obszarze naszego kraju reprezentują je:
* pas młodych gór fałdowania alpejskiego,
* pas obniżeń związanych z zapadliskami, które towarzyszą młodym górom,
* pas wyżyn, starych gór i towarzyszących im obniżeń,
* pas nizin stanowiących fragment Niżu Środkowoeuropejskiego
* pas pojezierzy otaczających Bałtyk,
* pas nizin nadbrzeżnych towarzyszących wybrzeżu Bałtyku
W ramach tego zasadniczego podziału wyróżniono mniejsze krainy geograficzne, uwzględniając cechy budowy geologicznej, rzeźby, klimatu, warunków hydrograficznych i biogeograficznych. Nazwy krain geograficznych zwykle odwołują się do cech np. ukształtowania powierzchni - Nizina Śląska, Góry Sudety, cech geologicznych - Niecka Nidziańska, Jura Polska, historycznych - Nizina Mazowiecka, Nizina Wielkopolska.
Zobacz:
* Regionalizacja fizycznogeograficzna Polski
* Regionalizacja fizycznogeograficzna
Wyżyny - wielkie formy ukształtowania terenu leżące wyżej niż niziny. Z obszarów tych wyłączane są obszary o szczególnie urozmaiconej rzeźbie i wysokościach względnych przekraczających 300 m stosunku do najbliższych den dolinnych - są to góry.
Rozległe obszary wyżynne noszą nazwę wyżu.
Wyżyny świata
* Europa: Bawarska, Czesko-Morawska, Małopolska (Śląska, Krakowsko-Częstochowska, Kielecko-Sandomierska), Lubelska, Wołyńska, Podolska, Mołdawska, Transylwańska, Naddnieprzańska, Doniecka, Białoruska, Środkoworosyjska, Nadwołżańska, Bugulmijska.
* Azja: Stawropolska, Środkowosyberyjska, Anatolijska, Armeńska, Irańska, Dekan, Tybetańska, Mongolska.
* Afryka: Libijska, Abisyńska, Somalijska, Wschodnioafrykańska, Bije, Adamawa, Futa Dżalon.
* Ameryka Północna: Wielkie Równiny, Kolumbii, Kolorado, Meksykańska.
* Ameryka Południowa: Gujańska, Brazylijska, Patagońska.
Góry - wielka forma ukształtowania terenu o silnie urozmaiconej rzeźbie, wysokościach względnych w stosunku do najbliższych den dolinnych powyżej 300 m i dużym nachyleniu stoków. Ze względu na wysokości względne i stromość stoków wyróżnia się góry niskie, średnie i wysokie. Ze względu na sposób powstania wyróżnia się góry fałdowe, zrębowe i wulkaniczne.
W rzeźbie górskiej wyróżnić można formy wklęsłe (doliny, kotliny) i wypukłe (pojedyncze góry). Formy wypukłe łączą się w grzbiety górskie lub masywy górskie, te z kolei w pasma górskie. Pasma i masywy wraz z pogórzami i kotlinami śródgórskimi tworzą łańcuchy górskie. Kilka łańcuchów górskich o wspólnych cechach geologicznych, powstałe w czasie tego samego fałdowania noszą nazwę system górskiego.
Góry powstają w wyniku procesów orogenicznych.
Nizina - wielka forma ukształtowania terenu, obszar leżący na wysokości od 0 do 300 m n.p.m. (według niektórych do 200 m lub 500 m). Mają one zazwyczaj nieomal równinną (niziny płaskie), lekko pofalowane (niziny faliste) bądź pagórkowatę powierzchnię (niziny pagórkowate). Większość z nich powstała wskutek akumulacji osadów, często na obszarach obniżonych tektonicznie. Rozległe obszary nizinne noszą nazwę niżu.
Niziny świata
* Europa: Padańska, Francuska, Angielska, Niemiecka, Polska (Śląska, Wielkopolska, Mazowiecka, Podlaska), Węgierska, Rumuńska, Czarnomorska, Nadkaspijska, Naddnieprzańska, Nizina Ocko-Dońska, Wschodnioeuropejska.
* Azja: Kubańska, Zachodniosyberyjska, Północnosyberyjska, Kołymska, Turańska, Mezopotamia, Indu, Gangesu, Równina Korat, Północnochińska, Mandżurska.
* Ameryka Północna: Zatokowa, Atlantycka, Centralna, Hudsona.
* Ameryka Południowa: Orinoko, Amazonki, La Platy.
* Australia: Nullarbor
Pojezierze - obszar występowania młodoglacjalnej rzeźby terenu, związanej z plejstoceńskimi zlodowaceniami. Charakteryzuje go specyficzny urozmajcony krajobraz - obecność licznych jezior polodowcowych (rynnowych, morenowych, oczek polodowcowych i in.) oraz form akumulacji polodowcowej, takich jak: wzgórza morenowe, drumliny, ozy, sandry, kemy itp.
W Polsce pojezierza występują w północnej części kraju - Pojezierze Mazurskie, Pojezierze Pomorskie, Pojezierze Wielkopolskie, także mniejsze, wyróżniane w ich obrębie.
Wybrzeże - wąski pas po obu stronach linii brzegowej, zarówno od strony lądu, jak i strony morza, na który ma wpływ rzeźbotwórcza działalność mórz i oceanów (m.in. fal morskich, pływów, prądów przybrzeżnych).
Ze względu na to czy działalność ta jest niszcząca czy budująca się, wyróżnia się wybrzeża niszczone, wybrzeża narastające oraz wybrzeża wyrównywane (tj. w niektórych miejscach niszczone, w niektórych narastające). A ze względu na jego układ w stosunku do głównych linii ukształtowania terenu lub budowy geologicznej wyróżnia się wybrzeża podłużne i wybrzeża poprzeczne. Wyróżnia się także wybrzeża podwójne, czyli takie którym towarzyszy dodatkowo lido lub mierzeja,
Zależnie od sposobu powstania wyróżnia się także wybrzeża:
* wysokie: dalmatyńskie - riasowe - fiordowe - föhrdowe - fierdowe - szkierowe - limanowe - klifowe,
* niskie: mierzejowe - lagunowe - namorzynowe - koralowe,
* wyrównane.
Znane wybrzeża na świecie:
* Europa:
o Francja: Wybrzeże Lazurowe (Riwiera Francuska), Côte d'Améthyste, Côte d'Argent, Côte de Jade, Côte d'Amour, Côte Sauvage, Côte d'Emeraude, Côte d'Albâtre.
o Włochy: Riwiera Włoska
o Hiszpania: Costa de la Luz, Costa del Sol, Costa Blanca, Costa del Azahar, Costa Dorada, Costa Brava, Costa Montanesa, Costa Vasca, Costa Verde, Rias Altas, Riasa Bajas.
o Portugalia: Costa Dourada, Costa de Prata.
* Azja: Wybrzeże Malabarskie, Wybrzeże Koromandelskie,
* Afryka: Wybrzeże Pieprzowe, Wybrzeże Kości Słoniowej, Złote Wybrzeże, Wybrzeże Niewolnicze.
* Antarktyda: Wybrzeże Hobbsa, Wybrzeże Walgreena, Wybrzeże Eightsa, Wybrzeże Bryana, Wybrzeże Księżniczki Marty, Wybrzeże Księżniczki Astrid, Wybrzeże Księżniczki Ragnhildy, Wybrzeże Mawsona, Wybrzeże Prawdy, Wybrzeże Knoxa, Wybrzeże Sabrina, Wybrzeże Adeli, Wybrzeże Jerzego V, Wybrzeże Oatesa.