Question

Proces umacniania władzy przez komunistów w Polsce w latach 1944-1948. Stalizm 1948-1956

Answer 1

Podczas zajęć zajmować się będziemy walka narodu polskiego o uratowanie tożsamości narodowej po II wojny światowej. Przedmiotem analizy będzie sytuacja w Polsce pojałtańskiej ,w tym przede wszystkim prześledzenie walki opozycji demokratycznej , niepodległościowego antykomunistycznego podziemia i Emigracji na uchodźstwie z rządem kierowanym przez Polską Partię Robotniczą,a potem PZPR.Wiele miejsca zostanie poświęcone epoce stalinowski-bierutowskiej w Polsce kiedy to podjęto decyzje jej sowietyzacji .
Szczególna uwaga zostanie skierowana na założenia planu 6-letniego w tym realizację procesu kolektywizacji wsi. Sporo miejsca zajmie analiza działań podejmowana przez komunistyczne przywództwo państwa z B. Bierutem, a potem W .Gomułką na czele wobec Kościoła Rzymsko-Katolickiego. Zwrócona zostanie uwaga na cezurę roku 1956 i ukształtowanie się tzw. realnego socjalizmu. Analizując lat 60-te zastanowimy się nad powodami konfliktów władz PRL z wiernymi i kierownictwem Kościoła Rzymsko-Katolickiego ,inteligencją studentami w roku 1968.Przedmiotem zainteresowania na zajęciach będzie walka o ,,rząd dusz'' w PRL której kulminacja przypadła w okresie obchodów 1000 -lecia państwa polskiego w 1966 roku. Dramat roku 1970 i zmiana władzy w PRL (odejście W. Gomułki i objęcie władzy przez E .Gierka ),zakończył epokę poststalinowskiej i pokapepowskiej ekipy komunistycznej. Wydarzenia te będą podstawą do analizy przemian zachodzących w Polsce na przełomie lat 60/ 70-tych XX wieku .Zastanawiać się będziemy nad powodem konfliktu komunistów z wielkoprzemysłową klasą robotnicza wygenerowaną przez nich w wyniku intensywnego uprzemysławiania Kraju. Okres odprężenia w Świecie i Europie zaowocował dla PRL 20-sto miliardowym dolarowym kredytem. Nieumiejętne jego zużycie doprowadziło do zadłużenia PRL,kryzysu gospodarczego ,powstania Opozycji Demokratycznej w 1976 r. Stało się to po Wypadkach Radomskich. Polski Sierpień 1980 r i jego alternatywna -a w końcu zwycięska wizja Polski- stanie się przedmiotem analizy sytuacji w PRL w latach 80-tych. Przez cały okres trwania ćwiczeń pamiętać będziemy o zwierzchniczej roli ZSRR wobec PRL.W końcowej części ćwiczeń zajmiemy się dramatem stanu wojennego,analizą polskiej drogi do wolności. Zajęcia zakończymy analizą ustaleń Okrągłego Stołu z przełomu lat 1988-1989 z podkreśleniem bezkrwawej zmiany systemu politycznego i gospodarczego oraz sojuszów wojskowych. Zauważona także zostanie w tym procesie rola Kościoła Rzymsko-Katolickiego.
Zapoznając się z tą problematyką studenci korzystać będą z publikowanych wydawnictw źródłowych ,prasy ,pamiętników i obszernej literatury przedmiotu. W czasie zajęć korzystać będziemy z dokumentów archiwalnych (xsero lub elektronicznych) znajdujących się w posiadaniu prowadzącego zajęcia. Ćwiczenia zobrazowne zostaną filmami dokumentalnymi z epoki.
Pełny spis tematów kolejnych zajęć wraz z omawianymi zagadnieniami i literaturą wymaganą na poszczególne zajęcia.
(do 65 000 znaków)
Rozkład ćwiczeń

1-2. Instalacja i umacnianie systemu ,,demokracji ludowej” w Polsce (1944-1945)– 4 godz. A.Źródła:
Źródła do dziejów Polski w XIX i XX wieku lata 1945-1956 t.V Wybór tekstów źródłowych:A.Koseski, J.R.Szaflik,R.Turkowski Pułtusk 2003
Numery dokumentów : Nr 1 Kraj pod Sowietami, Nr 2 Sprawa rządu RP ingerencja ZSRR,Nr 3. Przemówienie W .Gomułki,Nr 4 Deklaracja RT , Nr 5 Protokoł obrad sesji 19 VI 1945 r, Nr 7 Oświadczenie RTNr 8 Wyrok na przywódców polskich Nr 10 Utworzenie TRJNNr 11 Orędzie prezydenta RP W.Raczkiewicza, Nr 12 Odezwa RJN Nr 14 i 15 Uznanie TRJN przez WB i USA, Nr 18 Memoriał TRJN ,Nr 21 Poczdamska, Nr 22 Umowa Graniczna Nr 26 Wejście do ONZ, Nr 13,17,19,20,43,48 PSZ na Zachodzie i Podziemie w Kraju wobec komunistów
B. Literatura:
S. Ciesielski, W. Majerski, A. Paczkowski, Represje sowieckie wobec Polaków i obywateli polskich, Warszawa 2000W. Kalicki, Ostatni jeniec Wielkiej Wojny. Polacy i Niemcy po 1945 r., Warszawa 2002.
Ł. Kamiński, Polacy wobec nowej rzeczywistości (1944-1948), Toruń 2000.K. Kersten, Historia polityczna Polski 1944-1956, Warszawa 1982-1993.K. Kersten, Narodziny systemu władzy. Polska 1943-1948, Paryż 1986, K. Kersten, Polacy i Żydzi. Komunizm. Anatomia półprawd 1939-1968, Warszawa 1992.K. Kersten, Jałta w polskiej perspektywie, Warszawa 1990, Londyn 1989.K. Kersten, Rok pierwszy, Warszawa 1993.J. Kochanowski, Proces 16-tu, Warszawa 1993.
P. Kołakowski, NKWD i GRU na ziemiach polskich 1939-1945, Warszawa 2002.Komunizm w Polsce. Zdrada, Zbrodnia, Zakłamanie, Zniewolenie, Kraków 2003.M. Łatyński, Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych Londyn 1986 M. Podlasek, Wypędzenie Niemców z terenów na Wschód od Odry i Nysy Łużyckiej, Warszawa 1995.J. Siedlecki, Losy Polaków w ZSRR 1939-1986, Londyn 1987
L. Szuba, Polityka oświatowa państwa polskiego w latach 1944-1956, Lublin 2002.R. Terlecki, Miecz i tarcza komunizmu. Historia aparatu bezpieczeństwa w Polsce 1944-1990, Kraków 2007.E. Widawski, Totalitaryzm a władza legalna. Przypadek Polski 1945-1985, Toruń 2007.T. Wolsza, Rząd RP na obczyźnie wobec wydarzeń w kraju 1945-1950, Warszawa 1998.Z. Zieliński, Kościół w Polsce 1944-2002, Radom 2000.T. Żenczykowski, Dramatyczny rok 1981 Londyn1981T.Żenczykowska, Polska Lubelska 1944, Paryż 1981

3-4 .Opozycja legalna ,podziemie niepodległościowe i emigracja wobec metod umacniania władzy przez obozu „demokracji ludowej”(1946-1947)-4 godz

A.Źródła :
Źródła do dziejów Polski z XIX i XX wieku. Lata 1945-1956, Pułtusk 2004 T. Va)Podziemie niepod.i Rząd na Obczyźnie :nr dok19,20,24,43 b) PSL,SP nr dok 25,32,35, 40 (progr. PSL c) Obóz władzy PPR,PPS ,ZWM nr dok.23,26,29,30(MBP)31,,34,36 d)Początek konfrontacji politycznej, obóz „ludowy” – opozycja demokratyczna, Nr dok.: 33, 41, 42, 44. e) Tzw. Referendum ludowe, Nr dok.: 45, 46, 47, 49, 54, 54a.f) Zbrodnia kielecka i inne represje (4 VII 1946 r.), Nr dok.: 50, 51, 52, 53.g) Atmosfera przedwyborcza wewnętrzna i zewnętrzna, Nr dok.: 55, 56, 57.h) W Bloku czy osobno do wyborów, Nr dok.: 58, 59, 60, 61, 62, 63.i) Programy wyborcze Bloku i PSL, Nr dok.: 62, 63.
Literatura:
Aparat bezpieczeństwa wobec emigracji politycznej Polonii, pod red. R. Terleckiego, Warszawa 2005.Atlas polskiego podziemia niepodległościowego, Warszawa-Lublin 2007.B. Barnaszewski, PPR wobec zalegalizowanych partii i stronnictw, Warszawa 1996.. Friszke, Opozycja polityczna w PRL (1945-1980), Warszawa 1994, J. Holzer, Agonia PPS, Warszawa 1981J. Karpiński, Ustrój komunistyczny w Polsce, Londyn 1985
K. Kersten, Rozważania wokół podziemia (I), „Krytyka” Nr 25, 27, 32-33 z 1990, (Warszawa).T. Kowalik, Spory o ustrój społeczno-gospodarczy Polski 1944-1948, Warszawa 1980.M. Łatyński, Nie paść na kolana, Londyn 1985, A. Mieczkowski, Geneza i działalność polityczna SL 1944-1949, Lublin 1987. Paczkowski, Zdobycie władzy 1945-1947, Warszawa 1993.
A. Paczkowski, S. Mikołajczyk czyli klęska realisty, Warszawa 1991,
Polityka Związku Sowieckiego wobec państw Europy Środkowo-Wschodniej w latach 1944-1948, Warszawa 1996.M. Strzelecki, Działalność opozycji parlamentarnej w KRN i SU (VII 1945-X 1947), Toruń 1996.B. Szaynok, Pogrom Żydów w Kielcach 4 lipca 1946 r., Warszawa 1992.R. Terlecki, Dyktatura zdrady, Kraków 1991.W. Ważniewski, Walka polityczna w kierownictwie PPR i PZPR 1944-1964, Toruń 1991.Z. Woźniczka, Zrzeszenie Wolność i Niepodległość (1945-1952), Warszawa 1991T. Wolsza, Rząd RP na obczyźnie wobec wydarzeń w kraju 1945-1950, Warszawa 1998.J. Wrona, System partyjny w Polsce 1944-1950, Rozdział IV.
1. 5-6.Zwycięstwo komunistów ,przegrana opozycji niepodległościowej. Następstwa społeczno-polityczne dla społeczeństwa polskiego .Przejawy otwartej sowietyzacji Kraju.(1948-1953)- 4 godz
Źródła:A.Realizacja zwycięstwa wyborczego z 1947 roku
1.Źródła do dziejów Polski z XIX i XX wieku. Lata 1945-1956, T. V.
a)Wybory Prezydenta. Mała Konstytucja nr dok 64,65,66,67 b)Plan 3-letni nr dok 68,69,9.c) Zmiany na scenie politycznej 1947/48, Nr dok.: 70, 71, 72,73,74 .d)Sprawa tzw. jedności klasy robotniczej, nr dok.: , 75, 76, 77.
e)Odchylenie prawicowo-nacjonalistyczne. nr dok.79,80,f)Represje wobec przeciwników politycznych, Nr dok.78 : Zjazd Zjednoczeniowy, Nr dok.: , 81
B.Sowietyzacja społeczno-polityczna i gospodarcza Polski (1948-1953)
a.Radzieckie zwierzchnictwo, Nr dok.: 82, , 88.98,99,107,114.b.Prześladowania i ograniczenie wolności, Nr dok.: 85,, 87,c.Sprawa W.Gomułki ,oficerów WP 89,90,103, 104, 105, 106, 108, 109.d.Socrealizm nr dok 83,84e.Kult J.S.Stalina nr dok 94
f.Państwo-Kosciół nr dok 86,96,102,115,116g.Emigracja wobec kraju nr dok 110.h.Nowy kształt administracyjny Polski, nr dok.: 95.i.Kolektywizacja, Nr dok.: 80, 93, 100, 111.j.Plan 6-letni, Nr dok.: 97.k.Konstytucja z 1952 r., nr dok.: 112l.Śmierć Stalina nr dok 118,119
2 .A. Garlicki, Z tajnych archiwów, Warszawa 1993 (dot. Konstytucji z 1952, poprawki J. Stalina).3.Konstytucja i podstawowe akty ustawodawczej PRL, Warszawa 1954, Konstytucja, s. 185-2604.Z. Błażyński, Mówi Józef Światło. Za kulisami bezpieki i partii, Londyn 1985,T. Torańska, ONI, Londyn 1985; Wywiad z J. Bermanem, s. 225-358.

D.Literatura:(wspólna do tematów 3-4)
1. A. Dobieszewski, Kolektywizacja wsi polskiej 1948-1956, Warszawa 1993.A. Dytman-Stasienko, Święto zawłaszczonych znaczeń. 1 Maja PRL. Ideologia, rytuał, język, Wrocław 2006.B. Fijałkowski, Borejsza i Różański, Przyczynek do dziejów stalinizmu, Olsztyn 1995.M. Kallas, A. Lityński, Historia ustroju i prawa Polski Ludowej, Warszawa 2000.
K. Kersten, Między wyzwoleniem a zniewoleniem Polski 1944-1956, Londyn 1997.J. Karpiński, Ustrój komunistyczny w Polsce, Londyn 1985.
H. Konopka, Religia w szkołach Polski Ludowej, Białystok 1995.
Cz. Kozłowski, Namiestnik Stalina, Warszawa 1993. R. Kupiecki, Natchnienie milionów. Kult J. Stalina w Polsce 1944-1956, Warszawa 1993, J. Lublin, Komuniści na wsi polskiej 1944-1986, Warszawa 1986.
M. Łatyński, Nie paść na kolana, Rozdz. XXI, XXII, s. 518-600.A. Paczkowski, UB „story”, „Rzeczpospolita” 1991, Nr 239, 245, 251, 256, 262, 264.J. Poksiński, Tatar-Utnik-Nocnicki (TUN), represjonowanie oficerów WP w latach 1949-1956, Warszawa 2002.Prawo okresu stalinowskiego. Zagadnienia wybrane. „Studia Jurdica”, T. XXII, Warszawa 1992.A. Radziwiłł, Ideologia wychowawcza w Polsce w latach 1948-1956. Próba modelu, Warszawa 1981.Słownik realizmu socjalistycznego, red. Z. Łapiński, W. Tomasik, Kraków 2004.M. Tarniewski, Porcja wolności, Warszawa 1981 (i in. wyd.), s. 10-87.W. Waźniewski, Walka polityczna w kierownictwie PPR i PZPR 1944-1964, Toruń 1991.J. Zabłocki, Prymas S. Wyszyński. Opór i zwycięstwo 1948-1956, Warszawa 2002.

7-8.Symptomy kryzysu systemu stalinowsko-bierutowskiego. Wstrząs Czerwcowo-Październikowy roku 1956 i jego następstwa dla życia społeczno -politycznego społeczeństwa polskiego.(1956-1964) godz
Źródła:
A.W okresie rozpadu systemu stalinowskiego w Polsce i pró demokratyzacjisystemu socjalistycznego
1.Źródła do dziejów Polski w XIX i XX wieku lata 1945-1956 T.V

a. Początki odwilży, ujawniania zbrodni nr dok 121,122,125,126,127,129,b)Donos W .Wasilewskiej nr dok 128,129 c)Śmierć Bieruta nr dok 130,131 d)Rehabilitacje straconych i prześladowanych nr dok 132,135, e)Kryzys spółdzielni produkcyjnych nr dok 124,14 f)Poznański Czerwiec 1956 r nr dok 136,137,13 g)Powrót Gomułki nr dok 139,141 h)VIII Plenum KC PZPR nr dok 143,144,145146, i)Euforia październikowa nr dok 148,149,150,151,152
2. Źródła do dziejów Polski w XIX i XX wieku. Lata 1956-1980, tom VI, część I. Wybór tekstów źródłowych A. Koseski, J.R. Szaflik, R. Turkowski, Pułtusk 2004.a)Popaździernikowe zmiany w sytuacji wewnętrznej Polski i jej relacje z ZSRR nr dok.1,2,3,4,5,6,7,8,9,1o,16,22,27,29, b)Państwo -Kosciół nr dok 13,17,31,36,41,42,4344,46,51,53,59 c)Rozliczanie sie ze zbrodniami stalinizmu nr dok 37,28 d)Wybory z 1957 r nr dok.20,21,23 e)Rozpad ZMP nr dok 14,18,.19,24,25,32, f)Sytuacja na wsi ZSL nr dok15,29,34,45,52,54, g)Samorząd robotniczy gospodarka ,SD nr dok.39 ,57,47 h)Rewizjonizm i zaostrzenie cenzury nr dok35,56 i) Inicjatywy ''pokojowe „ i zbrojenia nr dok38,48,49,55,60 j)Nr 61 (List 34), k)Nr 63 (Inf. o wyborach do Sejmu PRL),

B.Walka o „rząd dusz” w Polsce u schyłku epoki gomułkowskiej. Wydźwięk Obchodów Milenijnych .Bunt” Pięknych Dwudziestoletnich” (1965-1970)
Źródła:1.Źródła do dziejów Polski w XIX i XX wieku.Lata 1956-1980 T.VI część I a.Nr 64 (Orędzie biskupów polskich), Nr 65 (Orędzie biskupów niemieckich), Nr 68, 69 (Obchody krajowe: państwowe i kościelne),
b. Nr 77 (Rezolucja 8 III 1968 r.), Nr 79, 80 (O wystąpieniach studenckich), Nr 81 (Interpelacja koła „Znak”), c.Nr 101, 102 (Zmiana cen), Nr 103, 107, 108, 110, 112 (Zajścia na Wybrzeżu).
2. Uroczystości milenijne 1966 r. Sprawozdanie urzędów spraw wewnętrznych, Warszawa 1996, s. 176-182
C) Literatura:
P. Machcewicz, Władysław Gomułka, Warszawa 1995, Z. Landau, Polska Gomułki, Warszawa 1995.P. Osęka, Syjoniści, inspiratorzy, wichrzyciele. Obraz wroga w propagandzie Marca 1968, Warszawa 1999.J. Eisler, Marzec ’68, Warszawa 1995J. Eisler, Grudzień ’70, Warszawa 1995, A. Dudek, R. Gryz, Komuniści i Kościół w Polsce 1945-1989, Kraków 2003.A. Dudek, T. Marszałkowski, Walki uliczne w PRL 1956-1980, Kraków 1992.J.E. Nalepa, Pacyfikacja zbuntowanego miasta, Warszawa 1992.W. Waźniewski, Stosunek władz państwowych do Kościoła Katolickiego w Polsce 1956-1970, Siedlce 1989.D. Stola, Kampania antysyjonistyczna w Polsce 1967-1968, Warszawa 2000. Z. Zieliński, Kościół w Polsce 1944-2002, Radom 2003.J. Żaryn, Kościół w PRL, Warszawa 2004.J. Karpiński, Wykres gorączki. Polska pod rządami komunistycznymi, Lublin 2001.A. Pawlicki, Kompletna szarość. Cenzura w latach 1965-1972. Instytucja i ludzie, Warszawa 2001.Marzec 1968. Trzydzieści lat później, red. M. Kula, P. Oseka, M. Zaremba, t. I-II, Warszawa 1998.K. Lesiakowski, Mieczysław Moczar „Mietek”. Biografia polityczna, Warszawa 1998. Landau, Gospodarka Polski Ludowej, Warszawa 1994,M.L. Krogulski, Okupacja w imię sojuszu. Armia Czerwona w Polsce, cz. 1,2,3, Warszawa 2001-2003.Milenium czy Tysiąclecie. Pod red. B. Noszczaka, IPN, bmw, Warszawa 2005.A. Friszke, Koło posłów „Znak” w Sejmie PRL 1957-1976, Warszawa 2002.
9-10.Budowa „Drugiej Polski”.”Rozwinięte społeczeństwo socjalistyczne”w cieniu kapitalistyczne prosperity na Zachodzie .Od symptomów kryzysu do katastrofy społeczno- gospodarczej i politycznej (1971-1980)-4 godz
A. Źródła:
1. Źródła do dziejów Polski XIX i XX wieku. Lata 1956-1970, T. VI, cz. 1.
a)Nr dokumentów: Nr 113, 114, 115, 117, 120 (Objęcie władzy przez E. Gierka), b)Nr 124 (Plan gospodarczy), Nr 133 (ref. Administracji),
c)Nr 135, 136, 137 (Sprawa Konstytucji PRL), Nr 139, 140, 141, 142, 147d(Wypadki radomskie), Nr 138, 152, 153, 154, 155, 156, 160, 162, 171, 173 e)Opozycja demokratyczna), Nr 163, 164, 165, 166
f) (Wybór Jana Pawła II), Nr 168, 169, 170 (Wizyta Jana Pawła II).
2.Wizyta Jana Pawła II w Polsce 1979. Dokumenty KC PZPR i MSW. Wstęp i opracowanie A. Friszke i M. Zaremba, Warszawa 2005, s. 65-73
3. L. Wałęsa, Droga nadziei, Kraków 1989.
4. Księga listów PRL-u 1971-1989, Warszawa 2005 (wstęp G. Sołtysiak).
5. Opozycja demokratyczna w Polsce w świetle akt KC PZPR (1976-1980). Wybór dokumentów. Wybór, wstęp i opracowanie Ł. Kamiński, P. Piotrowski, Wrocław 2002.

B. Literatura:
A. Friszke, Polski Gierka, Warszawa 1995, D. Cecuda, Leksykon opozycji politycznej 1976-1989, Warszawa 1989.A. Friszke, Opozycja polityczna w PRL 1945-1989, Warszawa-Londyn 1994.J.J. Lipski, KOR, Londyn 1983 .J. Rolicki, E. Gierek – życie i narodziny legendy, Warszawa 2002.M. Tarniewski, Płonie Komitet. (XII 1970-VI 1976) Paryż 198J. Karpiński, Polska w odcinkach 1944-1988, Londyn 1989
J. Morżoł, M. Ogórek, Polska między wierszami. Życie codzienne w PRL, Warszawa 1991. P. Dylik, J. Szot, Żyliśmy w PRL. Od wybrania Jana Pawła II do odzyskania niepodległości 1978-1989, Kraków 2005.J. Karpiński, Wykres gorączki: Polska pod rządami komunistycznymi, Lublin 2001,
11-12. Powstanie NSZZ „Solidarności” w 1980 r .Osłabienie dominacji PZPR. Konfrontacja między Polską „Samorządną” a „Socjalistyczną” (1980-1984) – 4 godz.
A. Źródła:
1. Źródła do dziejów Polski w XIX i XX wieku. Lata 1956-1989, T. VI, cz. II.
a)Numery dokumentów: Nr 1, 2, 3, 4, 6, 11, 12 (strajki z 1980 r.), b)Nr 15, 16, 18 (reformy), c)Nr 27, 28, 29, 30 (programy PZPR i NSZZ „S”), Nr 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, d) 40, 41, 42, 46, 48, 50, 52, 53 (stan wojenny) e) Nr 56, 57 (J.P. II w Polsce)f) Nr 58, 59, 60, 61, 63, 66, 67 (po zniesieniu stanu wojennego i zamordowanie ks. J. Popiełuszki).

B. Literatura:
J. Holzer, Polska 1980-1981, Warszawa 1995,
nny)T.G. Ash, Polska rewolucja. Solidarność 1980-1982, Warszawa 1988 M. Lizut, A. Zawistowski, Dekady 1975-1984, Warszawa 2006J. Holzer, K. Leski, „Solidarność” w podziemiu, Łódź 1990..J. Karpiński, Wykres gorączki. Polska pod rządami komunistycznymi, Lublin 2002, s. 405-427 B. Kaliski, Antysocjalistyczne zbiorowisko. I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność”, Warszawa 1999.B. Janowski, Polska 1980-1981. Od euforii do szoku, Toruń 1995.A. Micewski, Kościół wobec „Solidarności” i stanu wojennego, Paryż 1987.Stan wojenny. Ostatni atak systemu, Warszawa 2006 (ze wstępem Z. Gluzy).„Polska na pierwszej stronie 1979-1989, Nowy Jork 2003.G. Waligóra, Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela (1977-1981), Warszawa 2006.

13-14. Polskie przemiany w cieniu radzieckich zmian w kierownictwie Imperium i „pierestroiki i glasnostii''M. Gorbaczowa.” Walka społeczeństwa polskiego pod przywództwem NSZZ Solidarność z systemem komunistycznym(1985-1989)
. Źródła:
1. Źródła do dziejów Polski w XIX i XX wieku. Lata 1956-1989, T. VI, cz. II.
a)Numery dokumentów: Nr 70, 72, 74 (Reformy gospodarcze), b)Nr 71, 73, 75, 78 (Odrodzenie się NSZZ „Solidarność”),Nr 76, 77 (Wpływy radzieckiej odwilży),)Nr 79, 80, 81, 82, 83, 84, 85, 86 (Kryzys końca lat 8-tych),e) Nr 87, 88 („Okrągły Stół”),f) Nr 89, 90, 91, 92, 93, 96, 97(Wybory 1989 r.),g) Nr 98, 99, 100, 107, 109, 110 (Upadek PRL);
2. L. Wałęsa, Droga do wolności. 1985-1990. Decydujące lata, Warszawa 1991.
B. Literatura:
M. Marody, Dług i finał, Warszawa 1995, . Kowalski, Narodziny III Rzeczpospolitej, Warszawa 1996,A. Antoszewski, Erozja systemu politycznego PRL w latach osiemdziesiątych, Wrocław 1992.\A. Garlicki, Karuzela, Warszawa 2003.A. Milewski, Kościół wobec Solidarności i stanu wojennego, Paryż 1987 .G. Nieć, Między tradycją, historią a polityką. Ludowcy w okresie przełomu ustrojowego 1989-1991, Kraków 2004.T. Tabako, Strajk 88, Warszawa n1992.

15-16 Kultura polska w służbie władzy ludowej . Mendry polityki kulturalnej państwa .(1944-1989)
Źródła:
1. Źródła do dziejów Polski w XIX i XX wieku. Lata 1945-1956, T. V. Wybór tekstów źródłowych A. Koseski, J.R. Szaflik, R. Turkowski, Pułtusk 2003.Numery dokumentów: Nr 1 (Sytuacja pod Sowietami), Nr 12 (Odezwa RJN), Nr 37 (Parcelacja), Nr 38 i 46 (Możliwości działalności kulturalnej), Nr 83 (Analfabetyzm), Nr 84 (Sztuka realizmu), Nr 86 (O wolności i sumieniu), Nr 101 (PAN), Nr 107 (PKiN w Warszawie), Nr 120 (O historii), Nr 128 (Odwilż, donos W. Wasilewskiej).2.Źródła do dziejów Polski, T. VI, cz. 1.
Numery dokumentów: Nr 13 (Episkopat – PRL), Nr 32 (Wywiad z ministrem szkolnictwa), Nr 35 (Walka z rewizjonizmem), Nr 36 (Milenium Chrztu Polski), Nr 43 (Boże Ciało), Nr 44 (Kościoły w PRL), Nr 45 (Szkoły 1000-latki), Nr 46 (KUL), Nr 50 (Oświata w PRL), Nr 56 (Cenzura), Nr 75, 76 (Sprawa „Dziadów”), Nr 92 (Uwięzienie Obrazu NMP), Nr 134 (Kazanie K. Wojtyły), Nr 151 (Apel 171, Nr 157 (Pen-Club.3. Źródła do dziejów..., T. VI, cz. II.Numery dokumentów: Nr 19 (Porozumienie ze studentami), Nr 62 (Nagroda Nobla dla L. Wałęsy i Cz. Miłosza .

B. Literatura:
. A. Garlicki, Stalinizm, Warszawa 1993, Z. Landau, Polska Gomułki, Warszawa 1995, s. 52-59.W. Władyka, Polski Październik, Warszawa 1994M. Danielewicz-Zielińska, Szkice o literaturze emigracyjnej, Paryż 1978 (i inne wyd.).M. Fik, Kultura polska po Jałcie. Kronika lat 1944-1981, Warszawa 1981.M. Fik, Marcowa kultura. Wokół „Dziadów”, Warszawa 1995.A. Gładysz, Oświata – nauka – kultura w Polsce 1944-1959, Warszawa 1991.M. Hirszowicz, Pułapka zaangażowania. Intelektualiści w służbie komunizmu, Warszawa 2001.W. Jedlicki, Klub Krzywego Koła, Paryż 1962. R. Kupiecki, Kult Stalina w Polsce. „Natchnienie milionów”, Warszawa 1993. K. Pokora-Ignatowicz, Telewizja w systemie politycznym i medialnym PRL, Kraków 2004; Prasa, radio, telewizja w Polsce. Zarys dziejów, Warszawa 2001.\ D. Skotarczak, Obraz społeczeństwa PRL w komedii filmowej, Poznań 2004. W. Włodarczyk, Socrealizm. Sztuka Polska w latach 1950-1954, Paryż 1986 ( A. Zawada, Gra w ludowe. Nurt chłopski we współczesnej literaturze, Warszawa 1983. P. Zwierzchowski, Zapomniani bohaterowie. O bohaterach filmowych polskiego socjalizmu, Warszawa 2000. A. Friszke, Oaza na Kopernika. Klub Inteligencji Katolickiej 1956-1989, Warszawa 1997.D. Pełczyński, dziesiąta muza w stroju ludowym. O wizerunkach kultury ludowej w kinie PRL, Poznań 2002. A. Krajewski, Między współpracą a oporem. Twórcy kultury wobec systemu politycznego PRL (1975-1989), Warszawa 2001

Rodzaj przedmiotu obowiązkowe Koordynatorzy przedmiotu Efekty uczenia

Zajęcia odbywać się będą tradycyjna metodą :poprzez przygotowanie własne materiałów źródłowych ,interpretowanie i dyskutowanie kolejnych zagadnień w oparciu o zapoznane różnorodne źródła z epoki i literaturę przedmiotu. Wobec dużej ilości przygotowywanych na zajęcia źródeł stosowana będzie grupowa metoda opracowywania zadanych tekstów. Wykorzystywane będą źródła audiowizualne utrwalone na ;CD,płytach lub taśmach magnetofonowych . Stosowana będzie tradycyjna akademicka nieskrępowana metoda dyskusji .Efektem końcowym będzie próba wypracowania „ocierającego” się o tezy artykułu naukowego jako ustalenia badawczego. dokonanego na ćwiczeniach

„Po zaliczeniu ćwiczeń student:
 . W szczególności będzie potrafił rozszyfrowywać kod językowy dokumentów polskiego obozu niepodległościowego w Kraju i na Emigracji walczącego z Komunistami i wspomagającym go ZSRR .
 Zapozna się z geografią polityczną Polski Powojennej lat 1944-1989
 Rozpozna mechanizmy funkcjonowania systemu demokracji „ludowej” a potem „socjalistycznej” które doprowadziły do sfałszowania wyborów parlamentarnych w Polsce,a potem sowietyzacji Polski i stworzenia po 1956 r systemu ,,realnego socjalizmu,''
 ,Zdobędzie wiedzę o głównych postaciach tej epoki, uzmysłowi sobie w jakich uwarunkowaniach geopolitycznych przyszło żyć Polakom i w jakich realizowali odbudowę ,a potem przebudowę kraju pod kierownictwem PZPR
 Pozna ,atmosferę życia na krawędzi wojny i pokoju w Polsce w latach 1944-1956 ,skalę inwigilacji i sowietyzacji społeczeństwa polskiego i metod walki oraz ich skutków prowadzonych przez PPR/PZPR
 Wyjaśnić potrafił będzie przyczyny położenia społeczno-politycznego ,gospodarczego,militarnego Polski w tym okresie, zjawisko masowej współpracy ludzi z nowym reżymem ,obecności milionów ludzi w szeregach partii ,stronnictw,związkach zawodowych,
 Przybliży sobie powody ostrożnej działalności Kościoła Rzymsko-Katolickiego ,pragnącego zapobiec wybuchowi nowego powstania narodowego.
 Dostrzegać będzie skalę terroru w Polsce a także rolę i determinacje długodystansowej walki o niepodległości i suwerenność prowadzoną w tym okresie przez Naród i wspierającą go Emigrację Niepodległościową na Zachodzie ”
 Uzmysłowi sobie istnienie frakcji wewnątrz PZPR walczących o wcielenie modelu sowieckiego w Polsce i metod jakim to realizowały,a jakie ten proces spowalniały
 Zapozna się z czasami realnego socjalizmu ,upadkiem kolektywizacji, powodami uzyskania autonomii kulturalnej ,religijnej
 i przeszkody na jakie napotykano w jej utrzymaniu. w latach późniejszych
 Analiza konfliktów z lat 60-tych i 70-tych między władzą a społeczeństwem uzmysłowi skalę rozdźwięku istniejącą między niespełnionymi oczekiwaniami społeczeństwa a niemogącymi ich zrealizować „właścicielami PRL”
 Wydaje się, że to pozwoli zrozumieć wybuch lat 80 -tych ,powstanie ponownie obywatelskiego społeczeństwa i odzyskania suwerenności przez Polskę
 ..

Kryteria oceniania

Warunkiem zaliczenia zajęć będzie obecność i aktywne w nich uczestnictwo .Zdobycie poprzez analizę różnorodnych dokumentów wiedzy o tym dramatycznym w skutkach dla Polski okresie .Uczestnik zajęć powinien dość swobodnie identyfikować bohaterów tamtych wydarzeń ,analizować i właściwie interpretować różnorodne źródła.,formułować własne stanowisko na temat zagadnień poruszanych na ćwiczeniach .Wynieść z zajęć umiejętność formułowania obiektywnych i mocno uargumentowanych źródłowo ocen tamtej epoki. Ocena zajęć na stopień.