Question

potrzebuje wszystkiego o sarmatach co tworzyli kiedy żyli wszysko

Answer 1

W mojej wypowiedzi chciałbym zaprezentować portret Sarmaty. Postaram się odpowiedzieć na pytania: kim byli Sarmaci, skąd się wywodzą, jakie były ich zwyczaje, myśl polityczna, oraz dlaczego ideały sarmackie przyczyniły się do upadku I Rzeczypospolitej.

Samo zjawisko i kultura Sarmatów zostały spopularyzowane w Polsce przez książkę Alessandro Guagniniego „Sarmatiae Europeae descriptio”, którą wydano w Krakowie w 1578roku, a następnie przetłumaczono na język polski w 1611 przez Paszkowskiego.

Sarmatyzm był barokową formacją kulturową, która dominowała w Rzeczypospolitej od końca XVI do drugiej połowy XVIII wieku. Łączył on w sobie tradycje Zachodu, Wschodu, tradycje rodzime. Wywodzi się on z legendy, która głosiła, że polskie elity - szlachta i magnateria, pochodziły od starożytnego ludu irańskiego - Sarmatów. Koczownicze plemiona sarmackie istniały naprawdę. Zamieszkiwali oni dorzecze Donu i wybrzeże Morza Czarnego, a na skutek wędrówek ludów zawędrowali w dorzecze Dunaju, gdzie mieli styczność ze starożytnymi Rzymianami, którzy opisali ich kulturę. Za potomków "prawdziwych" Sarmatów uznaje się dzisiejsze ludy Kaukazu, przede wszystkich Osetyjczyków.
Mit ten odegrał bardzo ważną rolę w literaturze baroku polskiego i znacząco wpłynął na kształtowanie się obyczajowości i ideologii polskiej szlachty.

Jeśli chodzi o mysl polityczną Sarmatów należy powiedzieć, że jej nierozłączną częścią były idee republikańskie, to znaczy: praworządność, samorządność, wybieranie urzędników, w tym króla, który był mianowany dożywotnim prezydentem. Uważano, że ustrój Rzeczypospolitej jest najlepszy na świecie. W wyobrażeniu szlachty, starożytni Sarmaci byli ludem równych sobie mężów, stąd właśnie narodziła się potrzeba pielęgnowania przywilejów szlacheckich oraz zasada nadrzędności szlachty w społeczeństwie I Rzeczpospolitej. Złota wolność szlachecka obejmowała przywileje równości, nietykalności osobistej, wolności podatkowej, nadrzędnej roli sejmu i wolnej elekcji jako podstawowych instytucji państwa. Podstawą kraju były prawa kardynalne czyli Artykuły henrykowskie, pacta conventa, a nieco później również liberum veto. Jakakolwiek próba naruszenia tych praw stanowiła najwyższą zbrodnię.

Nawiązując do zwyczajów sarmackich należy zaznaczyć, że niezwykle ważne były dla nich więzy rodzinne i towarzyskie. Do kobiet odnoszono się z ogromnym szacunkiem i galanterią, chętnie przyjmowano gości, także nieznajomych. Ulubionym zajęciem była rozmowa i właśnie dlatego urządzano bogate uczty, które z racji tego, że były zakrapiane alkoholem, niejednokrotnie kończyły się bójkami. 

Małżeństwo określano mianem głębokiej przyjaźni, młodzi nie znali się przed zawarciem związku. Decydujący był majątek, a nie uczucie. Dziewczynki i chłopców wychowywano oddzielnie.