anula910
LITERATURABIBLIA – „Przypowieść o synu marnotrawnym (Łk 15, 21-24).BIBLIA - W Starym Testamencie tytuł ”syn Boży” przybiera różne znaczenia. W liczbie mnogiej odnosi się do tych, którzy stanowią orszak Jahwe, jemu służą i są jego wysłannikami. Synami Bożymi są równie nazywani upadli aniołowie. Pierwszymi synami w historii świata byli Kain i Abel. Jednak żaden z nich nie został ojcem ludzkości – przypadło to najmłodszemu synowi Adama i Ewy – Setowi. W Nowym Testamencie ”Syn Boży” to mesjański tytuł Jezusa, ma on świadczyć Piosenka szczególnym związku Chrystusa z Ojcem i stwierdza jego absolutną wyższość nad innymi stworzeniami. „Król Olch” – J.W. Goethe opisuje nocną wyprawę ojca z synem przez ciemny las. Dziecko w gorączce widzi Króla Olch, postać z baśni germańskich, który nawołuje je do siebie. Ojciec nie rozumie majaczeń syna i nie zwraca uwagi na jego słowa. Przerażony chłopiec umiera ze strachu. ”Do Matki Polki” - Adam Mickiewicz swój wiersz kieruje do polskich matek. Twierdzi, że niewola w kraju powoduje, że ich synowie od małego powinni być przyzwyczajani do bólu, pracy i wczesnej, męczeńskiej śmierci. Szczególnie trudna jest rola matki, która musi wskazywać synom nie piękno, a okrucieństwo świata. Powinna uczyć pogardy, a nie miłości, ponieważ synowie muszą być przygotowani do walki za ojczyznę i do złożenia ofiary nawet z własnego życia. ”Pan Tadeusz” - A. Mickiewicz jedną z głównych postaci czyni młodego Tadeusza, syna Jacka Soplicy. Wychował go i zastępował mu ojca Sędzia, któremu młody człowiek zawdzięcza edukację i wpojone wartości. Gdy na Litwę wkraczają wojska napoleońskie, dobrowolnie zaciąga się do służby wojskowej, tak, jak czynili to jego przodkowie wyrusza by bić się za ojczyznę. ”Nie-Boska komedia” - Zygmunt Krasiński pisze o Orciu, syn hrabiego Henryka, który jest uosobieniem dziecięcej niewinności - piękniał świeżością dzieciństwa mleczną - co pozwala mu stać się poetą prawdziwym, wieszczem kontaktującym się ze światem pozaziemskim. Ten dar unicestwia i tak już nieszczęśliwe (niewidome od czternastego roku życia) dziecko, jest przyczyną jego przedwczesnej śmierci - Orcio ginie zabity przez przypadkową kulę podczas oblężenia Okopów św. Trójcy. Orcio to niezwykły syn, „przykuty do ziemi anioł”, chłopiec kruchy, nadwrażliwy, żyjący w świecie ducha, wizji, będący przedmiotem walki dobrych oraz złych mocy. ”Nad Niemnem” - E. Orzeszkowa opisuje Witolda Korczyńskiego, typowego przedstawiciela młodzieży tamtych czasów. Jest wykształcony, pełen zapału do pracy i przywiązania do rodzinnej ziemi. Pragnie on zmodernizować Korczyn, a jego upór i wytrwałość, mimo początkowego sprzeciwu ojca, pozwala na pojednanie z zaściankiem Bohatyrowiczów. ”Moralność pani Dulskiej” - G. Zapolska przedstawia bunt ukochanego syna Anieli Dulskiej – Zbyszka, przeciwko zakłamaniu i obłudzie panującym w domu. Jednak, kiedy postawiony jest przed problemem uznania swego nieślubnego dziecka, ulega silnej osobowości matki i akceptuje jej sposób wybrnięcia z niezręcznej sytuacji. Ostatecznie podporządkowuje się matce wybierając wygodne życie. ”Chłopi” - W.S. Reymont przedstawia relacje pomiędzy synem – Antkiem a ojcem Maciejem Boryną. Antek buntuje się przeciw ojcu, nie godząc się z jego dominacją, pozycją we wsi i statusem majątkowym. Woli żyć w biednej chacie nic nie mając niż podporządkować się woli ojca. Jednak, kiedy podczas walki o las, znienawidzony ojciec jest w niebezpieczeństwie, Antek nie zawaha się stanąć w jego obronie. ”Przedwiośnie” - S. Żeromski ukazuje dojrzewanie Cezarego Baryki w rewolucyjnych czasach. Bohater pochłonięty ideałami rewolucyjnymi pozostaje na utrzymaniu matki, która bardzo ciężko pracuje. W końcu umiera z wyczerpania i przepracowania. Dla Baryki dopiero z czasem stanie się to tragedią i zrozumie, że pozostał na świecie sam. Po odszukania ukochanego ojca – Seweryna Baryki - wyrusza z nim do ukochanej Polski. Po drodze opiekuje się rodzicielem, słuchając opowieści Noce szklanych domach. Jednak ojciec umiera, a Cezary pozostaje sam. ”Noce i Dnie” - M. Dąbrowska kreśli postać niepokornego syna Barbary i Bogumiła Niechciców - Tomasza. Wykorzystuje on ogromną miłość matki, by ta finansowała jego hulanki i spłacała długi, wyzbywając się nawet cennych rodzinnych pamiątek. Do koca pozostaje nieodpowiedzialny, nie ustatkowuje się i nie zdobywa wykształcenia. ”Granica” - Z. Nałkowska – Zenon Ziembiewicz początkowo traktuje rodziców bezkrytycznie, oddając im szacunek. W miarę dojrzewania i zdobywania wiedzy zaczyna go drażnić zacofanie rodziców, a także tolerancja matki wobec romansów ojca. Postanawia uciec od schematów życia boleborzańskiego, jednak z czasem zaczyna postępować podobnie jak ojciec.”Sklepy cynamonowe” - B. Schulz przedstawił świat widziany oczami dziecka, dla którego najważniejszym autorytetem jest ojciec. Jego wskazówki stają się dla syna drogowskazami w poszukiwaniu własnej drogi. ”Tango” - S. Mrożek kreśli postać Artura – nowoczesnego młodzieńca, syna Stomila, który pragnie uporządkować swoje otoczenie, przeciwstawia się poglądom rodziców, tęskni za jasnymi normami moralnymi i prawdziwą miłością. Nie jest zwolennikiem rozwiązłości seksualnej i dąży do zaostrzenia obyczajów panujących w domu. Ponosi jednak klęskę, ponieważ tylko jemu zależy na przywróceniu starych norm. ”Piosenka o Wicie Stwoszu” - Konstany Ildefons Gałczyński w poemacie „Wit Stwosz” przedstawia losy doskonałego rzeźbiarza. Między innymi kreśli obraz miłości i troski matczynej, wyrażonej powtarzającymi się słowami: ”Synku niebo się chmurzy, zasłonię Cię od burzy.” Wit Stwosz, niepomny przestróg matki, wyruszył w świat by realizować swą życiową pasję, aż do chwili śmierci w Norymberdze. ”Syn marnotrawny (z obrazu Hieronima Boscha)” - Tadeusz Różewicz nawiązuje w swym wierszu do obrazu Boscha. Jest to monolog wewnętrzny powracającego syna. Bohater wspomina swą tułaczkę i zło świata, które zobaczył. Wie, że ten, kto zostaje na miejscu, czuje się niezastąpiony, zaś ten, kto wyrusza w świat, uświadamia sobie, że życie jak woda szybko wypełnia puste miejsca po nim. Dlatego wędrowiec omija oberżę ”Pod białym łabędziem”, gdyż nikt tam na niego nie czeka: ”nikt mnie nie witai nikt nie poznajeświat tendookołajest pełen beze mnie” ”Powrót syna marnotrawnego” - Rembrandt van Rijn, opierając się na przypowieści o synu marnotrawnym, maluje skruszałego syna, który klęczy przed ojcem w biednej szacie, w podartych sandałach, przytulając się do niego. Ten zaś pochyla się nad synem z miłością. Obok, na obrazie, jak możemy się domyślać, stoi brat powracającego syna, który pozostał z ojcem i nie roztrwonił swoich pieniędzy. W tle zaś widnieją słudzy. Sztuka malarska Rembrandta polega na skupieniu uwagi patrzącego na postaci ojca, syna marnotrawnego oraz twarzy szlachetnego brata. Są one rozświetlone w porównaniu z resztą obrazu. Wybitny malarz oddał również cechy przedstawionych postaci – na twarzy ojca maluje się miłosierdzie, pewna pobożność, zaś na twarzy prawego syna zaznacza się zazdrość i niedowierzanie – choć to on został przy ojcu, ten obejmuje marnotrawcę.”Przypowieść o synu marnotrawnym” lub „Wędrowiec” - Hieronim Bosch na swym obrazie przedstawia wędrującego żebraka. Tło po lewej stronie obrazu jest symbolem zła świata (m.in. obraz oberży „Pod białym łabędziem”), zaś prawa jest stroną dobrą. Poszukując odpowiedzi na to pytanie należy zacząć od interpretacji utworu.W wierszu T.Różewicza "Syn marnotrawny (z obrazu Hieronima Bocha)" podmiotem lirycznym jest syn marnotrawny, który wraca do domu po latach. Jest w średnim wieku "między zamknięciem a otwarciem drzwi" (pomiedzy narodzinami a smiercia).Stwierdzil, że zycie jest przerażające i fałszywe. Pioznał świet od srodka.Powrócił do domu, aby wypić piwo, które sam sobie nawżył, oddał za nie ostatnie pieniądze.Wrócil ale nikt go nie poznał, nawet przyjaciel nie zauważył go.Podmiot liryczny nie ma nic, nawet własnego miejsca w domu rodzinnym. Chce uciec, wiele się zmienilo od czasu jego odejścia.Syna marnotrawny jest rozżalony, tęsknił i wierzył że domownicy przyjmą goz otwartymi ramionami.Niestety pomylil sie. Już nie chce wejść do środka, dom jest obskurny. Chce jak najszybciej oddalić się z tego miejsca, czuje się odrzucony i samotny, odchodzi, bo nie ma tu własnego kąta.Tytuowy syn marnotrawny jest człowiekiem zagubionym zmeczonym tulaczką po świecie. Wiersz został wydany po ll wojnie świetowej to czas w którym emigranci (jak syn marnotrawny) wracali do Polski, gdzie nikt nie czekał na nich z otwartymi ramionami. Po powrocie automatycznie byli skazywani na pobyt w więzieniach.Sądzę że do tych przykrych czasów odwołał się autor pisząc wiersz "Syn marnotrawny (z obrazu Hieronima Boscha)" Motyw ten pochodzi z jednej z ewangelicznych przypowieści i metaforycznie opowiada o miłosierdziu Boga wobec skruszonych grzeszników. W opowieści tej stosunki rodzinne zostały przełożone na kategorie religijne: ojciec jest figurą Boga, zaś syn — człowieka. Jego odejście z domu ojca jest znakiem porzucenia kościoła zaś powrót w pokorze po roztrwonieniu całego majątku — metaforą nawrócenia. Nie należy oczywiście zapominać o drugim synu, który nie porzucił ojca, dochował mu wierności i nie szczędził swej pracy w ojcowskim gospodarstwie. Widząc, że ojciec traktuje lepiej syna marnotrawnego po jego powrocie niż jego samego — drugi syn odczuwa zazdrość. Zatem historia ta dowodzi również, że miłosierdzie podważa niekiedy ludzkie wyobrażenia o sprawiedliwości.W literaturze najczęściej wykorzystywane są tylko niektóre elementy tej opowieści (np. w Doktorze Piotrze Żeromskiego) i bywają zasadniczo reinterpretowane. Zwiń opis ▲ Ojcze nieznany! Ojcze, któryś mieszkał zawsze w duszy mojej, a teraz jeno odwróciłeś ode mnie oblicze… zawołaj mnie, każ mi przyjść do siebie! Nie milcz dłużej,↓ Rozwiń fragment ↓ Cierpienia młodego Wertera, Johann Wolfgang von Goethe (Zobacz w utworze)KSIĄDZbierze za rękę Synu mój!PUSTELNIKporuszony i zdziwiony Synu! Głos ten jakby blaskiem gromu Rozum mój z mroczącego wydobywa cienia!wpatruje się Tak, poznaję, gdzie jestem, w czyim jestem domu. Tak, tyś mój drugi ojciec, to moja ojczyzna! Poznaję luby domek! jak się wszystko zmienia! Dziatki urosły, ciebie przyprósza siwizna!KSIĄDZpomieszany bierze świecę, wpatruje się Jak to? znasz mię? to on!… nie… tak…, nie, być nie może!PUSTELNIK Gustaw.KSIĄDZ Gustaw! ty Gustaw!ściska Gustaw! wielki Boże! Uczeń mój! syn mój!GUSTAWściska, patrząc na zegar Ojcze, jeszcze ściskać mogę! Bo potem… wkrótce… zaraz pójdę w kraj daleki! Ach, i ty będziesz musiał wybrać się w tę drogę, Uściśniemy się wtenczas, ale już na wieki!KSIĄDZ Gustaw! skąd? kędyś? przebóg! tak długa wędrówka? Gdzieś ty bywał dotychczas, przyjacielu młody? Nie wiedzieć kędyś zniknął, jakbyś wpadł do wody, Litery nie napisać, nie nakazać słówka? Wszak to lat tyle… Gustaw! cóż się z tobą dzieje? Ty niegdyś w mojej szkole ozdoba młodzieży, Na tobie najpiękniejszem zakładał nadzieje; Czy można tak się zgubić? w jakiejże odzieży?GUSTAWz gniewem Starcze! a gdy ja zacznę oskarżać nawzajem, Przeklinać twe nauki, na sam widok zgrzytać? Ty mnie zabiłeś! — ty mnie nauczyłeś czytać! W pięknych księgach i pięknym przyrodzeniu czytać! Ty dla mnie ziemię piekłem zrobiłeśz żalem i uśmiechem i rajem!mocniej i ze wzgardą KSIĄDZ Co słyszę? o Chryste! Ja ciebie chciałem zgubić? mam sumnienie czyste! Kochałem cię jak syna!GUSTAW I dlatego właśnie Daruję ci!KSIĄDZ Ach! o nic nie prosiłem Boga, Jak abym cię raz jeszcze na życiu obaczył!↑ Zwiń fragment ↑ Dziady, część IV, Adam Mickiewicz (Zobacz w utworze)