Question

potrzebuję opisu ubioru egipcjanina, mezopotamiama, greka i rzymianina. potrzebuję tego na środę więc pliska pomóżcie ;)

Answer 1

2.500 pne - MEZOPOTAMIA

Zaciskana, zaplatana lub związywana przepaska biodrowa czyli prototyp spódnicy była najprostszym odzieniem, możliwym do wykonania i noszenia bez jakichkolwiek dodatkowych elementów (pasków, szelek itp.) i przed długi okres noszona była przez kobiety i mężczyzn we wszystkich kulturach rozwijających się w łagodnym klimacie basenu Morza Śródziemnego i w Mezopotamii. Przy zachowaniu zasady konstrukcyjnej miała ona swoje odmiany wynikające z warunków miejscowych - w Egipcie podstawowym materiałem były skóry i len, w Mezopotamii prawdopodobnie skóry i tkaniny wełniane.
Zachowane zabytki z połowy trzeciego tysiąclecia pne przedstawiają cztery rodzaje stroju: sięgającą połowy łydki przepaskę biodrową, wierzchnie okrycie w formie peleryny o połach spinanych metalową spinką lub broszą, wierzchnie okrycie drapowane, oraz różne odmiany tuniki.

 

Na tzw. sztandarze z Ur (ok. 2500 pne) przedstawiona jest siedząca postać króla obranego w wełnianą przepaskę biodrową (być może jest to owcza skóra z ozdobnie strzyżonym runem) oraz stojącego obok urzędnika w przepasce zakończonej frędzlami, a także postać żołnierza w przepasce i czapce (hełmie?), okrytego peleryną spiętą metalową spinką.

 

Znaleziona w Khafaje figurka z ok. 2500 pne przedstawia sięgającą kostek przepaskę, o której specjaliści twierdzą, że wykonana jest z wełny. Takie ozdobne (i zapewne kosztowne) przepaski nosili królowie i - być może - wysocy urzędnicy.
Pochodząca z tego samego okresy figurka modlącego się Sumera odziana jest w prostszą wersję przepaski z dolną listwą ozdobną. Późniejsza o cztery wieki figurka króla Ur-Namma (2112-2095 pne - z prawej ) w prostej, długiej przepasce.

 

Trzy sumeryjskie posążki przedstawiają różne odmiany otwartej, owijanej wokół tułowia i odkrywającej jedno ramię szaty: "modlący się" z ok. 2500 pne - z lewej, Gudea z Lagash (2120 pne - w środku) i gubernator Mari (2100-2000 pne - z prawej). Wszystkie postaci mają na głowach czapki, a szata z Mari jest bogato zdobiona.

 

Na cylindrycznej pieczęci z Ur pochodzącej z ok. 2400 pne przedstawione są trzy kobiety modlące się do króla księżyca. Każda z nich nosi inną suknię i chociaż trudno rozpoznać szczegóły, jedna z nich (z lewej) wygląda na plisowaną tunikę jednoczęściową, druga (w środku) na prostą tunikę zakrytą szalem lub peleryną, natomiast trzecia wydaje się być wykonana z długiego pasa tkaniny owiniętej wokół tułowia.
Ostatnia suknia przypomina strój zastrzeżony prawdopodobnie dla przedstawień bogów i to niezależnie od płci bóstwa.

 

Płaskorzeźba z lewej strony przedstawia ubranego w bogatą (i chyba ciężką) szatę i czapkę króla Ur-Namma stojącego przed tronem boga Nanna. Bóg ma na sobie wielowarstwową suknię-szatę (która może być udrapowaną tkaniną albo skórą z ozdobnie strzyżonym runem) oraz wysoką czapę. Podobna szata i czapa zdobi postać bogini Isztar na płaskorzeźbie z ok. 2000 pne znalezionej w Eshnunna.

 

 

EGIPT - 3.500 pne

W gorącym Egipcie rozwijała się kultura Nagada z której pochodzi figurka kobiety odzianej w białą (lnianą) przepaskę biodrową. Ta wykonana ok. 3650-3300 pne rzeźba jest prawdopodobnie najstarszym przedstawieniem stroju, który z niewielkimi zmianami utrzymał się w Egipcie przez następne trzy tysiące lat.

Od lewej: figurka z okresu Nagada II, 3650-3300 pne; Paleta Narmera ok. 3000 pne awers - król w krótkiej przepasce biodrowej i w czerwonej koronie północnego Egiptu; Rewers - król w w białej koronie południowego Egiptu.

Z ok. 3000 pne, czyli okresu predynastycznego, pochodzi tzw. paleta Narmera, na której przedstawione są dwa wizerunki króla Narmera (identyfikowanego również z Menesem) odzianego w krótką przepaskę biodrową i królewskie korony: deszret - czerwoną koronę Egiptu północnego i hedżet - białą koronę Egiptu południowego. Z tyłu do pasa przytroczony jest zwierzęcy ogon, symbol siły.

Tak więc ok. 3000 pne istniały już dwie podstawowe formy przepaski biodrowej (dłuższa damska i krótsza męska), z których w okresie Starego Państwa powstały wszystkie kolejne wersje ubioru egipskiego. Jeśli uwzględnić wyraźnie widoczne zdobienie królewskich przepasek oraz formę koron i insygnia władzy, można mówić już o egipskim stroju.

 

EGIPT - 2.500 pne

Typowy strój egipski utrwalony w kanonicznych przedstawieniach władców, bitew i życia codziennego osiągnął pełny rozkwit na przełomie Średniego i Nowego Państwa, na szczyty finezji i lekkości wzniósł się za czasów Echnatona i Nefretete w okresie Amarna, ale wszystkie jego elementy istniały już znacznie wcześniej, bo w okresie Starego Państwa, a więc w połowie trzeciego tysiąclecia pne (2500 r. pne).
Punkt wyjścia najlepiej ilustrują posągi małżeńskiej pary z ok. 2600 r. pne: księcia Remhotepa (syna faraona Snofru) i księżnej Nofret.
Książę - najważniejsza po faraonie postać Egiptu IV dynastii ma na głowie prawdopodobnie naturalne, krótko przycięte włosy, ubrany jest w prostą, lnianą przepaskę biodrową, najprostszy naszyjnik i nic poza tym.
Księżna na głowie ma (prawdopodobnie) naturalne włosy uczesane starannie w stylu popularnym do dnia dzisiejszego w Nubii i ujęte prostą opaską, do tego bardzo prosty naszyjnik i prostą, lnianą suknię z cienkiego lnu bez rękawów, podtrzymywaną dwiema szerokimi szelkami. Wystająca dłoń sugeruje, że suknia albo jest otwarta i założona z przodu, albo ma dość głęboki dekolt zamknięty "na zakładkę". Mimo pozornej prostoty suknia ta jest wytworna i niepraktyczna. To jest strój a nie ubranie.
Obydwoje są bosi.

 

Książę Remhotep i księżna Nofret, 2600 pne

 

Z 2350 r. pne pochodzi rzeźba przedstawiająca nadzorcę skrybów Reherkę i jego żonę Meresakh (damę dworu).
Mężczyzna jest ważną osobistością, ale ubrany jest wyłącznie w przepaskę biodrową (shenti) podtrzymywanym paskiem z zapinką. Ślady w polichromii wskazują na to, że posąg miał niegdyś naszyjnik. Wobec schematyzmu sztuki egipskiej trudno jednoznacznie stwierdzić, czy fryzura jest naturalna, ale jej forma sugeruje raczej, iż jest to peruka.
Postać kobiety ma wymodelowaną dolną krawędź sukni, ale wyraźnie widoczna jest namalowana jaśniejszym kolorem jej górna część odsłaniająca dekolt, ale zasłaniająca piersi i ramiona.
Głowę kobiety zdobi również peruka, na co wskazuje widoczny na czole kawałek opaski.
Kobieta i mężczyzna mają identyczny make-up - czarną konturówkę, ale nie wiadomo, czy rzeczywiście tak ozdabiali się żywi ludzie, czy też jest to element egipskiego kanonu.

 

UBIÓR MĘSKI

W następnych epokach przepaska biodrowa pozostała podstawą ubioru męskiego, ale przedstawiciele wyższych sfer nosili ją dłuższą (od schyłku Starego Psństwa) i wykonaną z cieńszej, a często plisowanej tkaniny (w Nowym Państwie).
Elementem stroju wyróżniającym kapłanów była skóra leoparda (z głową, łapami i ogonem) przerzucona przez ramię.

 

Od lewej: przedłużona przepaska z 2400 pne, plisowana szara kapłana z Nowego Państwa, skóra leoparda jako rytualny strój egipskiego kapłana.  

Przykłady przedłużonych shenti z okresu Średniego Państwa.

 

UBIÓR KOBIECY - TUNIKA

Noszoną przez kobiety, otwartą przepaskę bardzo wcześnie zastąpiła egipska tunika mająca trzy odmiany.

 

Trzy odmiany egipskiej tuniki

 

Podobno najstarszą formą była tunika wykonana z dwóch kawałków lnianego płótna zszytego w sposób pozostawiający otwory na ręce i głowę. Miała się ona przeobrazić w tunikę z krótkimi rękawami i otworem na głowę zawiązywanym tasiemką. Jednak najpopularniejszą formą ubioru damskiego stała się tunika sięgająca od kostek na dole, kończąca się pod biustem i podtrzymywana dwiema szelkami odsłaniającymi lub zasłaniającymi piersi. Tę formę można uznać za typowo egipską, ponieważ występowała ona tylko w kulturze starożytnego Egiptu i dopiero projektanci mody XX wieku uczynili z niej międzynarodowy standard.
Tunika na szelkach jako zasada konstrukcyjna ubioru znana była już w okresie Starego Państwa i była modyfikowana w zależności od przeznaczenia i statusu jej właścicielki. Jej przedstawienia zachowały się zarówno w egipskiej rzeźbie jak i malarstwie ściennym.

 

Od lewej: rekonstrukcja tuniki z ok. 2350 r. pne, tunika służącej z 2000 r. pne, tunika bogini Izis

 

Dwie tuniki z okresu Średniego Państwa (ok. 1930 pne) i skomplikowana tunika z okresu Nowego Państwa

 

Bogini Izis w czerwonej tunice na szelkach ze świątyni w Karnaku, 1360 pne

 

Tuniki na jednej szelce, malowidło z grobowca wezyra Rekhmire, ok. 1400 pne

 

Tuniki na jednej szelce noszone przez kobiety z krainy Kush składające faraonowi dary

 

UBIÓR KOBIECY - KALASIRIS

Tunika była ubiorem szytym, natomiast jej uzupełnieniem była drapowana szata wierzchnia zwana kalasiris (w niektórych źródłach wszystko, co nosiły kobiety egipskie nazywa się kalasiris, również odmiany tuniki, ale to błąd). Kalasiris była właściwie jednoczęściową odmianą szaty wierzchniej, ponieważ w Egipcie noszono również różnego rodzaju drapowane szale-peleryny okrywające ramiona i piersi i uzupełniające długą spódnicą będącą właściwie długą przepaską biodrową.
Najprostszy sposób zakładania kalasiris wyjaśnia szkic (wkrótce wymienię go na lepszy), ale na zachowanych malowidłach i rzeźbach znajdujemy przykłady kalasiris zakrywającej tylko jedno ramię, całkowicie zamkniętej z przodu lub częściowo otwartej, noszonej na długą tunikę lub na krótką przepaskę biodrową odsłaniającą brzuch i piersi.
Trudno stwierdzić, kiedy dokładnie ukształtowała się forma kalasiris, bo upowszechniła się w Nowym Państwie, ale przedstawiona wyżej księżna Noferet z wczesnego Starego Państwa ma na sobie odmianę tego stroju.

 

Przykład plisowanego kalasiris z Nowego Państwa, oraz znacznie późniejsza szata z okresu rzymskiego

 

Damy w kalasiris i nagie służące z malowidła w grobowcu Nebamuna, ok. 1250 pne

 

Królowa Nefertari (w kalasiris) prowadzona przez boginię Izis (w tunice na szelkach) i Nefertari grająca w szachy, ok. 1250 pne

 

Kalasiris było noszone zarówno przez kobiety jak i przez mężczyzn...

 

Z lewej: Ramnes - skryba Ramzesa II , 1304-1237 pne;
Z prawej: Scena polowania z grobowca Menny - myśliwy z męskiej przepasce i kalasiris, ok. 1400 pne

 

Grobowiec Menny, skryby Tutmozisa IV: królewscy mierniczy w krótkich kalasiris, 1422-1411 pne

 

...a w okresie Amarna, za panowania faraona Echnatona i odejścia od sztywnego ceremoniału dworskiego i hieratycznego kanonu sztuki ubiór nabrał wręcz rokokowej lekkości (mowa oczywiście o paradnym stroju władców).

 

Płaskorzeźba z okresu Amarna nazywana "Spacer w ogrodzie", przedstawiająca Echnatona i jego żonę Nefretete
(na ilustracji chyba podróbka). Szary z przejrzystej, plisowanej tkaniny i fruwające wstążki ozdabiające strój faraona
niewiele mają wspólnego z tradycyjnym wyobrażeniem o starożytnym Egipcie.

 

KLASYCZNY STRÓJ EGIPSKI

Wszelkie nowinki pojawiające się w liczącej ponad trzy tysiące lat historii ubioru egipskiego nie zmieniły pewnego stałego zestawu elementów składających się na coś, co można nazwać egipskim strojem klasycznym.

Od lewej królowa w tunice, królowa w koronie i kalasiris, faraon w koronie, shenti i kalasiris

 

Większość elementów egipskiego stroju była wspólna dla obydwu płci. Wyjątek stanowiła krótka przepaska biodrowa noszona wyłącznie przez mężczyzn i długa wąska tunika na szelkach, noszona wyłącznie przez kobiety. Krótkie tuniki sięgające do pasa oraz kalasiris noszone były przez mężczyzn, ale były to prawdopodobnie części stroju oficjalnego, noszonego podczas oficjalnych uroczystości. Przy takich okazjach (oraz na niektórych portretach) sztuczna broda jako symbol najwyższej władzy przywiązywana była cienkim rzemykiem przez samodzielnie rządzące królowe.
Trzeba pamiętać, że większość zachowanych rzeźb i malowideł egipskich nie jest zapisem "reporterskim" i przedstawia bogów, władców i wybitne osobistości nie jako realne postaci, ale raczej jako symbole wypełniające kanoniczny rytuał. Ze wszystkich znanych kultur Egipt był chyba najbardziej nasycony symboliką niesioną przez najzwyklejsze nawet przedmioty i dotyczy to również elementów ubioru. Właściwie nie ma takiego drobiazgu, który nie zawierałby w sobie odniesień ideologicznych. Ogon leoparda w stroju faraona, skóra leoparda w stroju kapłana, sokole pióra lub głowa kobry zdobiące perukę, a nawet makijaż (oko Horusa) są znakami ważnymi dla prawidłowego odczytania portretu.

 

Siew i orka w Egipcie, malowidło z grobowca Sennedjema w Tebach, 1200 pne

 

Strój codzienny był tym prostszy i praktyczniejszy im cięższa była wykonywana praca, ale jego przedstawienia też są pewną idealizacją nawet na malowidłach pokazujących "codzienne" życie starożytnego Egiptu. Scena siewu i orki pochodząca z ok. 1200 r. pne przedstawia żwawo pracujących rolników obranych w shenti i kalasiris wykonane z białej (i chyba) plisowanej tkaniny. Na tym obrazie nawet woły są zadowolone ze swojego losu. Tymczasem białe płótno było najdroższe, bo wymagało bielenia, a na tkaniny plisowane mógł sobie pozwolić faraon i jego najwyżsi urzędnicy.
Sennendjem, w którego grobowcu zachowało się powyższe malowidło był wybitnym artisanem pracującym przy budowie królewskich grobów i zajmował pozycję społeczną porównywalną z pozycją Le Notre'a za panowania Ludwika XIV. Poza tym z zawodu był propagandystą, bo taki był cel budowy królewskich nekropolii. Rolnicy odziani z zwiewne szaty i przystrojeni w kunsztowne peruki mają tyle w sobie autentyczności, co portrety PRL-owskich przodowników pracy w odświętnych mundurach. Prawdziwy egipski fellach zawiązywał w pasie kawałek surowego płótna, a najczęściej pracował nago.

 

Portret faraona Echnatona i jego żony Nefretete

 

Z okresu Amarna pochodzi niezwykły, wzruszający bezradną, ludzką brzydotę portret Echnatona i jego żony Nefretete. Amarneński artysta odszedł od sztywnego kanonu i stworzył realistyczny (chociaż oczywiście nieprzypadkowy) portret pary królewskiej ubranej w klasyczny strój egipski. Królowa ma na sobie plisowane kalasiris, faraon plisowaną shenti. Obydwoje noszą sandały, naszyjniki i niebieskie korony wojenne (kepresz) z ureuszem (kobrą), ale poza tym nie mają na sobie żadnej biżuterii. Mogli sobie na to pozwolić, bo byli władcami. Można się założyć, że w tym samym czasie damy dworu obwieszone były złotem od stóp do głów.

 

BIŻUTERIA

Uzupełnieniem egipskiego stroju (męskiego i kobiecego) były ozdoby - różnej jakości - w zależności od statusu i okoliczności. Główną formą był naszyjnik w kształcie kolistego kołnierza, wykonany m.in. ze skóry, metalu (brąz, srebro, złoto) i kamieni szlachetnych lub pektorał, zdobiony kamieniami metalowy napierśnik. W odróżnieniu od naszyjnika, który służył przede wszystkim dekoracji postaci, zawieszany a piersiach pektorał miał przede wszystkim znaczenie symboliczne.

 

Kolczyki, zamykana bransoleta (z wewnętrznym napisem) i złoty diadem

Kolczyki faraona Setiego I

Naszyjniki

Pektorał Tutenchamona ze skrzydlatym skarabeuszem, ok. 1350 pne

 

ZDOBIENIE GŁOWY

Oficjalną ozdobą twarzy faraona była sztuczna broda - postiche - wykonana ze skóry lub metalu i mocowana cienkim rzemykiem. Głowę okrywał nemes (klaft), pasiasta chusta drapowana, związywana i i opadająca na ramiona.

 

Maska faraona Tutenchamona z nemesem (chustą), brodą (postiche) i ureuszem (głową kobry), ok. 1350 pne

 

Głównym symbolem władzy była oczywiście korona noszona przez faraona i jego żonę i mająca kilka odmian symbolizujących zasięg królewskiej władzy, a także korony noszone przez konkretnych władców i symbolizujące ich osobiste bóstwa.

 

Od lewej chusta nemes, kepresz - niebieska korona wojenna, pszent - korona zjednoczonego Egiptu, który jest
połączeniem deszret - czerwonej korony Egiptu południowego (dolnego) i hedżet - białej korony Egiptu północnego (górnego)

 

W Egipcie głowy kobiet i mężczyzn golono całkowicie dla podkreślenia różnicy między ludźmi a pokrytymi sierścią zwierzętami. Dla ochrony przed słońcem (oraz dla dekoracji) bogatsi Egipcjanie nosili peruki wykonane z naturalnych włosów ludzkich i/lub końskich, często zdobione skórzanymi i mitalowymi aplikacjami i kamieniami szlachetnymi.

 

Na perukach mocowano stożki wykonane z tłuszczu zmieszanego z pachnidłem (ostatnia ilustracja).

 

OBUWIE

Sądząc po zachowanych malowidłach i posągach obuwie używane było w Egipcie rzadko i prawdopodobnie głównie przy okazji oficjalnych uroczystości. Podstawowym rodzajem obuwia były sandały wykonywane ze skóry (rzadko), papirusu lub liści palmowych.

 

Sandały - z lewej sandały z papirusu, w środku i z prawej metalowe sandały grzebalne

 

WIĄZANIE SZAT WIERZCHNICH

Szata wierzchnia z przepaską

Szata wierzchnia drapowana

 

Królowa Nefertari, Izis i faraon Seti I

Izis, Horus i faraon Seti I

Faraon Mykerinos (Menkaure) z żoną

Faraon Tutmozis I z królową Ahmose i córką Neferubity. Królowa w tunice na dwóch szelkach i peruce zdobionej ptasimi piórami, faraon w przepasce biodrowej shenti, chuście nemes i ze sztuczną brodą. Mniejsza postać przedstawia dziecko nie ze względu na wzrost, ale na symbolizujący je pukiel włosów. Wszystkie postaci noszą bransolety i naszyjniki.

 

 

UBIÓR MINOJSKI - 1600 pne

Kiedy w Egipcie kończył się II Okres Przejściowy i budowano Nowe Państwo, na Therze i na Krecie rozkwitała kultura minojska, o której w ogóle, a w dziedzinie życia codziennego w szczególności wiemy mniej, niż nam się wydaje. Wynika to z niemal zupełnego braku materiałów źródłowych.
Niestety, większość powszechnie dostępnych ilustracji nie przedstawia oryginalnych zabytków, ale rekonstrukcje o niezbyt dużej wiarygodności - nawet, jeśli przygotowane z wielką fantazją i dobrą wolą. Omówienie powstania słynnego "liliowego księcia" znajduje się w dziale poświęconym sztuce minojskiej. Poniżej inny przykład.

 

Z lewej: Fresk przedstawiający interesujący przykład krótkiej tuniki noszonej razem z tzw. "walonkami", czyli
podkolanówkami bez stóp. Jest to jedyny przykład takiego stroju pochodzący z kultury minojskiej.
Z prawej: Ilustracja przedstawia oryginalne fragmenty fresku, na podstawie których rekonstruktor "odtworzył" całość sceny.
Nawet zakładając, że na tych fragmentach nie dokonano "retuszów", rekonstrukcja jest wprawdzie interesująca,
nie może jednak być podstawą do wnioskowania na temat formy ubioru minojskiego.

 

DWORSKI STRÓJ KOBIECY

Właściwie jedynymi oryginalnymi przedstawieniami ubioru minojskiego są słynne Boginie z wężami z 1600 r. pne odnalezione na Krecie i kilka zachowanych w szczątkowej postaci fresków odkrytych w Akrotiri na Therze (Santorini).

Dwie wersje Bogini z wężami, Knossos, 1600 pne

Kreteńska figurka z kości słoniowej i złota, 1600-1500 pne

Górna część stroju wykonana z przejrzystej tkaniny

Wszystkie przykłady przedstawiają strój składający się z długiej, sutej, czasami uzupełnionej fartuszkiem spódnicy i części górnej z zabudowanymi plecami i krótkimi rękawami, częściowo lub całkowicie odsłaniającej piersi. W niektórych wersjach gorset kończy się tuż pod piersiami, w niektórych zaś dekolt sięga do pasa.
Na kilku freskach dolna część stroju jest skonstruowana inaczej i prawdopodobnie nie jest spódnicą, ale spódnico-spodniami...

...co najlepiej widoczne jest na przedstawionym poniżej fresku z Akrotiri. Czymkolwiek jest dolna część stroju, na pewno nie jest to spódnica, a wobec tego twierdzenia projektantów początku XX wieku, że ubrali kobietę w spodnie, brzmią nieco naiwnie.

 

INTERPRETACJE

Boginię z wężami odnalazł w 1903 r. Arthur Evans, brytyjski archeolog i konkurent Schliemanna, odpowiedzialny za zupełnie dowolne rekonstrukcje dzieł sztuki minojskiej i "wymurowanie" od nowa fragmentów pałacu w Knossos. Evans doszukał się źródeł symboliki minojskiej bogini w egipskim bóstwie Wadżet przedstawianym pod postacią atakującej kobry, z kolei według Herodota obnażone piersi miały być w starożytnym Egipcie oznaką żałoby. Interpretacje takie wydają się jednak zupełnie wyssane z palca i wynikają z ogólnej fascynacji starożytnością Egiptu i Bliskiego Wschodu, jaka opanowała nie tylko środowiska naukowe w okresie archeologicznego boomu na przełomie XIX i XX wieku. Zresztą zarówno Evans jak Schliemann kojarzyli co chcieli z czym chcieli wg stanu wiedzy obowiązującego w ich epoce.
O wiele bardziej prawdopodobne jest (a głębsze tego uzasadnienie znajduje się w dziale poświęconym kulturom bałkańskim), że zarówno strój Bogini z wężami jak i kobiet z minojskich fresków wywodzi się z kultur naddunajskich, które zepchnięte zostały na egejskie wyspy w wyniku migracji na zachód ludów indoeuropejskich. Jeśli bowiem tezy Evansa są czystą spekulacją, to najstarszy wizerunek kobiety z obnażonymi piersiami, obranej w coś, co przypomina spodnie pochodzi z kultury Cucuteni i datowany jest na ok. 5000 pne. Podobieństwo schematu stroju jest uderzające.
Antropolodzy kultury twierdzą, że kultura minojska była formacją matriarchalną, a wszystkie wyobrażenia wydekoltowanego stroju minojskiego (z wyjątkiem groźnie wyglądającej Bogini z wężami) cechuje lekkość i wyrafinowanie sugerujące raczej, że strój ten był ubiorem kobiet prowadzących dość beztroskie życie dworskie. Jeśli wziąć pod uwagę naturalne ludzkie skłonności, nie można wykluczyć, że był to strój noszony w minojskich "agencjach towarzyskich" lub haremach (istniały takie we wszystkich kulturach).

 

MINOJSKI UBIÓR MĘSKI

Jeszcze mniej wiemy o ubiorze męskim.
Jedynym zabytkiem (na ilustracji widoczne są partie oryginalne i domalunki) jest słynny fresk z Knossos przedstawiający skok przez byka. Akrobaci ubrani są (oprócz przepasek zdobiących głowy) w krótkie przepaski biodrowe, a raczej dwustronne fartuszki zasłaniające pośladki i genitalia, podtrzymywane szerokim paskiem.

Skok przez byka, Knossos

Podobny, ale wykonany z białego płótna strój ma na sobie sternik żaglowca ze słynnego fresku z Akrotiri przedstawiającego morską procesję.

Akrotiri, fragment fresku przedstawiającego procesję statków

Inny rodzaj przepaski przypominającej egipskie shenti przedstawiają freski, z których jeden (poniżej, z prawej strony) jest całkowitą rekonstrukcją wykonaną na zlecenie Evansa. Doszukiwanie się jednak związków między strojem minojskim a egipskim w przypadku formy tak elementarnej jak przepaska biodrowa nie wydaje się zasadne (przepaskę taką wykonuje z ręcznika każdy współczesny mężczyzna wychodzący spod prysznica).

Słynny Liliowy Książę z Knossos, sklejony przez Evansa z kilku różnych płaskorzeźb i pomalowany współcześnie, daje pewne wyobrażenie o minojskiej męskiej przepasce biodrowej, a szczegóły reliefu (niezależnie od domalunków zrobionych niebieskim kolorem) sugerują, że pod fartuszkiem znajdowały się pierwsze w historii ludzkości majtki, co miałoby praktyczny sens, jeśli strój składał się z dwóch kawałków płótna nie zszytych na bokach.

Liliowy książę, Knossos

 

MINOJSKI UBIÓR WIERZCHNI

Najciekawszym źródłem informacji o stroju minojskim jest wielki fresk z Akrotiri przedstawiający uroczysty rejs statków między dwoma miastami - tzw. Flotylla.

Flotylla, Akrotiri

Na przedstawionym w środku fresku, dekorowanym lampionami głównym statku przewożącym prawdopodobnie najważniejsze osoby (hierarchię statków oznacza ilość umieszczonych na bukszprycie słoneczników) widoczne są siedzące pod dachem postaci odziane całkowicie w kolorowe szaty zawiązywane pod szyją jakimiś tasiemkami. To, co wydaje się wiązaniem może być również jaką ozdobą lub symbolem statusu. Więcej ustalić się nie da.

Na mniej ważnych statkach widoczne są również postaci całkowicie okryte szatami białymi. Są to na pewno osoby o wysokim statusie, ponieważ siedzą bezczynnie pod zadaszeniem i należą do orszaku a nie do jego obsługi (wioślarze pracują pod pokładem).

Ponieważ mimo oznaczenia fryzur podróżujących nie oznaczono rąk, z obrazu wynika, że przy uroczystych okazjach, w podróży i dla ochrony przed wiatrem Minojczycy należący do elity okrywali się długimi pelerynami zakrywającymi całkowicie sylwetkę, przy czym kolor biały (ew. tkanina surowa) przysługiwała niższym warstwom, a szata barwiona zastrzeżona była dla króla i jego bezpośredniego otoczenia.

Fresk Akrotiri zawiera jeszcze inne ciekawe detale.
W przedstawionym z prawej strony fresku pałacu, do którego zmierza flotylla widoczne są siedzące na najwyższym piętrze, widoczne tylko częściowo postaci kobiet ("1") oczekujących na przybycie gości. Mają one na sobie drapowane okrycia zakrywające tylko jedno ramię. Za nimi (na wzgórzu poza pałacem) widoczne są postaci mężczyzn ('2") ubranych w peleryny podobne do tych, jakie noszą pasażerowie statki wiozącego świtę.

Fresk Flotylla, Akrotiri, Pałac u celu podróży.

Z prawej strony fresku, poniżej pałacu stoi grupa osób oczekujących na przybycie statków. Po sylwetkach z podkreślonymi taliami i wystającymi piersiami można odróżnić kobiety od mężczyzn. Wszystko wskazuje na to, że jest to grupa służących albo przypadkowych gapiów należących do plebsu. Kobiety ("3") ubrane są wyłącznie w spódniczki (przepaski) sięgające kolan lub krótsze, stojący obok mężczyzna ma tylko przepaskę biodrową. Poza tym są nadzy.

O tym, że prosty lud używał odzieży bardzo skromnej, porównywalnej z ubiorem plebsu egipskiego, świadczy minojski fresk przedstawiający całkowicie nagiego rybaka. Również w Egipcie rybacy pracowali całkowicie nago.

Rybak z Akrotiri