racjonalizm (ang. rationalism), pogląd reprezentowany przez Platona i Kartezjusza, zgodnie z którym psychika ludzka jest wyposażona w pewne podstawowe idee, porządkujące wszelkie doświadczenia zmysłowe.
radzenie sobie (ang. coping), sposoby radzenia sobie z sytuacją spostrzeganą jako zagrażającą.
rama odniesienia (ang. reference frame), przestrzenny lub czasowy kontekst bodźca.
randomizacja (ang. randomization), przydzielanie osób badanych do grupy eksperymentalnej lub do grupy kontrolnej przy zastosowaniu procedury losowej, która zapewnia, że każda osoba badana ma równe szanse znalezienia się w każdej z grup.
rdzeń kręgowy (ang. spinal cord), część ośrodkowego układu nerwowego; wydłużony słup tkanki nerwowej, łączącej mózg z obwodowym układem nerwowym.
rdzeń przedłużony, opuszka (ang. medulla), obszar pnia mózgu odpowiedzialny za kontrolę powtarzających się procesów, takich jak oddychanie i bicie serca.
reakcja bezwarunkowa, Rb (ang. unconditional response), W warunkowaniu klasycznym, reakcja wywoływana przez bodziec bezwarunkowy, bez uprzedniego ćwiczenia czy uczenia się.
reakcja orientacyjna (ang. orienting reaction), reakcja fizjologiczna i behawioralna, która maksymalizuje wrażliwość na informację napływającą ze środowiska i przygotowuje organizm do natychmiastowego działania.
reakcja relaksacyjna (ang. relaxation response), stan, w którym zmniejsza się napięcie mięśniowe, aktywność korowa, tempo pracy serca i ciśnienie krwi, a oddychanie staje się wolniejsze.
reakcja warunkowa, Rw (ang. conditional response), w warunkowaniu klasycznym reakcja wywoływana przez bodziec poprzednio obojętny; występuje w wyniku powiązania bodźca obojętnego z bodźcem bezwarunkowym.
redukcja napięcia (ang. tension reduction), stan o właściwościach wzmocnienia następujący w wyniku redukcji przykrych doznań związanych z niezaspokojeniem jakiegoś popędu.
redukcjonizm (ang. reductionism), pogląd, zgodnie z którym obserwowalne zjawiska na jednym poziomie analizy mogą być wyjaśnione za pomocą bardziej fundamentalnych praw na niższym, czy bardziej podstawowym poziomie.
reguła (ang. rule), wytyczna określająca właściwe zachowanie w pewnych sytuacjach.
reguła okazywania emocji (ang. display rule), norma społeczna określająca, kiedy można publicznie okazywać emocje.
rejestr sensoryczny (ang. sensory register), zob. pamięć sensoryczna.
relaksacja progresywna (ang. progressive relaxation), technika polegająca na uczeniu się, jak na zmianę naprężać i rozluźniać swoje mięśnie, aby zapoznać się z doświadczeniem odprężenia (relaksacji) i odkryć, jak objąć nim każdy specyficzny mięsień.
replikacja (ang. replication), powtórzenie eksperymentu w podobnych warunkach po to, żeby sprawdzić, czy uzyska się ponownie te same wyniki; zwykle przeprowadza je inny, niezależny badacz.
rezonans magnetyczny (ang. magnetic resonance imaging, MRI), technika badania żyjącego mózgu; wykorzystuje pola magnetyczne i fale radiowe do generowania drgań energii wewnątrz mózgu i w każdej innej części ciała.
rodzina Juke (ang. Juke Family), rodzina badana rzekomo przez wiele pokoleń w celu wykazania, że zasiane w genach rodzinnych "złe nasiona" owocują wadliwym potomstwem; służyła jako argument dla potrzeby sterylizacji i radykalnych środków leczenia osób niepełnosprawnych umysłowo i moralnie; zob. rodzina Kallikak.
rodzina Kallikak (ang. Kallikak Family), rodzina badana rzekomo przez wiele pokoleń w celu wykazania, że zasiane w genach rodzinnych "złe nasiona" owocują wadliwym potomstwem; ojciec tej rodziny spłodził dwie linie potomstwa - "złą" ze związku z kobietą "niepełnowarościową" i "dobrą" ze związku z kobietą uważaną za "normalną"; zob. rodzina Juke.
rogówka (ang. cornea), przeźroczyste wybrzuszenie z przodu gałki ocznej wypełnione płynem zwanym aqueous humor.
rola płci (ang. gender role), zespół zachowań i postaw związanych w danym społeczeństwie z byciem mężczyzną lub kobietą i wyrażanych publicznie przez jednostkę.
rola społeczna (ang. social role), społecznie określony wzorzec zachowań, jakich oczekuje się od osoby, kiedy funkcjonuje ona w danej sytuacji lub grupie.
rozbieżność dwuoczna (ang. binocular disparity), przemieszczenie poziome obrazów na siatkówkach obu oczu względem siebie.
rozkład karania (ang. schedule of punishment), w warunkowaniu sprawczym plan, według którego stosuje się karę.
rozkład liczebności (ang. frequency distribution), szereg indywidualnych wyników uporządkowanych od najwyższego do najniższego.
rozkład wzmacniania (ang. schedule of reinforcement), w warunkowaniu sprawczym plan, według którego podaje się lub wstrzymuje wzmocnienie.
rozkład wzmacniania o stałych odstępach czasowych (ang. fixed-interval schedule), w warunkowaniu sprawczym procedura, w której wzmocnienie podaje się po pierwszej reakcji wykonanej po upływie określonego czasu.
rozkład wzmacniania o zmiennych odstępach czasowych (ang. variable interval schedule), w warunkowaniu sprawczym rozkład, w którym wzmocnienie podaje się w różnych odstępach czasu, bez względu na liczbę wykonanych w tym czasie poprawnych reakcji.
rozkład wzmacniania według stałych proporcji (ang. fixed-ratio schedule), w warunkowaniu sprawczym procedura, w której wzmocnienie podaje się dopiero po określonej liczbie reakcji.
rozwój poznawczy (ang. cognitive development), rozwój procesów poznawczych, obejmujących wyobraźnię, spostrzeganie, rozumowanie i rozwiązywanie problemów.
rozwój przez całe życie (ang. life-span development), badania nad ciągłością, stałością i zmianami w procesach fizycznych i psychicznych, które charakteryzują funkcjonowanie człowieka od poczęcia do ostatnich faz życia.
różnica istotna statystycznie (ang. significant difference), różnica między wynikami grup, którą na podstawie wnioskowania statystycznego uznaje się za prawdopodobnie nie wynikającą z przypadku; przyjmuje się, że aby w psychologii różnicę uznać za istotną statystycznie, minimalny możliwy do zaakceptowania poziom istotności ma odpowiadać p<0,05 (tzn. prawdopodobieństwo, że różnica taka mogła wystąpić przypadkowo, jest mniejsze niż 5 na 100).
różnicowanie bodźców (ang. stimulus discrimination), proces warunkowania, kiedy to organizm uczy się reagować inaczej na bodźce, które w pewnym wymiarze różnią się od bodźca warunkowego.
ruch indukowany (ang. induced motion), złudzenie, które polega na tym, że nieruchomy punkt świetlny w ruchomej ramie odniesienia jest postrzegany jako ruchomy, a rama jako nieruchoma.
ruch potencjału ludzkiego (ang. human-potential movement), ruch w dziedzinie terapii, obejmujący wszystkie te metody i sposoby postępowania, które wyzwalają potencjalne zdolności przeciętnej istoty ludzkiej do osiągnięcia wszystkich poziomów funkcjonowania i większego bogactwa doświadczeń.
ruch pozorny (ang. apparent motion), złudzenie ruchu, w którym jeden lub więcej nieruchomych punktów świetlnych kolejno włączanych i wyłączanych postrzega się jako pojedynczy, ruchomy punkt świetlny; zwany także zjawiskiem φ.
rytm dobowy (ang. circadian rhythm), stały układ powtarzających się okresowo czynności organizmu, trwający w przybliżeniu 24 godziny i zdeterminowany przez wewnętrzny "zegar biologiczny".
rzeczywistość społeczna (ang. social reality), zgodność spostrzeżeń i przekonań dotyczących jakiejś sytuacji, będąca wynikiem porównań dokonywanych pomiędzy członkami danej grupy społecznej.
rzetelność (ang. reliability), stopień zgodności względnych wyników uzyskiwanych w kolejnych pomiarach przez poszczególne osoby badane; wskaźnik stałości czy spójności.
racjonalizm (ang. rationalism), pogląd reprezentowany przez Platona i Kartezjusza, zgodnie z którym psychika ludzka jest wyposażona w pewne podstawowe idee, porządkujące wszelkie doświadczenia zmysłowe.
radzenie sobie (ang. coping), sposoby radzenia sobie z sytuacją spostrzeganą jako zagrażającą.
rama odniesienia (ang. reference frame), przestrzenny lub czasowy kontekst bodźca.
randomizacja (ang. randomization), przydzielanie osób badanych do grupy eksperymentalnej lub do grupy kontrolnej przy zastosowaniu procedury losowej, która zapewnia, że każda osoba badana ma równe szanse znalezienia się w każdej z grup.
rdzeń kręgowy (ang. spinal cord), część ośrodkowego układu nerwowego; wydłużony słup tkanki nerwowej, łączącej mózg z obwodowym układem nerwowym.
rdzeń przedłużony, opuszka (ang. medulla), obszar pnia mózgu odpowiedzialny za kontrolę powtarzających się procesów, takich jak oddychanie i bicie serca.
reakcja bezwarunkowa, Rb (ang. unconditional response), W warunkowaniu klasycznym, reakcja wywoływana przez bodziec bezwarunkowy, bez uprzedniego ćwiczenia czy uczenia się.
reakcja orientacyjna (ang. orienting reaction), reakcja fizjologiczna i behawioralna, która maksymalizuje wrażliwość na informację napływającą ze środowiska i przygotowuje organizm do natychmiastowego działania.
reakcja relaksacyjna (ang. relaxation response), stan, w którym zmniejsza się napięcie mięśniowe, aktywność korowa, tempo pracy serca i ciśnienie krwi, a oddychanie staje się wolniejsze.
reakcja warunkowa, Rw (ang. conditional response), w warunkowaniu klasycznym reakcja wywoływana przez bodziec poprzednio obojętny; występuje w wyniku powiązania bodźca obojętnego z bodźcem bezwarunkowym.
redukcja napięcia (ang. tension reduction), stan o właściwościach wzmocnienia następujący w wyniku redukcji przykrych doznań związanych z niezaspokojeniem jakiegoś popędu.
redukcjonizm (ang. reductionism), pogląd, zgodnie z którym obserwowalne zjawiska na jednym poziomie analizy mogą być wyjaśnione za pomocą bardziej fundamentalnych praw na niższym, czy bardziej podstawowym poziomie.
reguła (ang. rule), wytyczna określająca właściwe zachowanie w pewnych sytuacjach.
reguła okazywania emocji (ang. display rule), norma społeczna określająca, kiedy można publicznie okazywać emocje.
rejestr sensoryczny (ang. sensory register), zob. pamięć sensoryczna.
relaksacja progresywna (ang. progressive relaxation), technika polegająca na uczeniu się, jak na zmianę naprężać i rozluźniać swoje mięśnie, aby zapoznać się z doświadczeniem odprężenia (relaksacji) i odkryć, jak objąć nim każdy specyficzny mięsień.
replikacja (ang. replication), powtórzenie eksperymentu w podobnych warunkach po to, żeby sprawdzić, czy uzyska się ponownie te same wyniki; zwykle przeprowadza je inny, niezależny badacz.
rezonans magnetyczny (ang. magnetic resonance imaging, MRI), technika badania żyjącego mózgu; wykorzystuje pola magnetyczne i fale radiowe do generowania drgań energii wewnątrz mózgu i w każdej innej części ciała.
rodzina Juke (ang. Juke Family), rodzina badana rzekomo przez wiele pokoleń w celu wykazania, że zasiane w genach rodzinnych "złe nasiona" owocują wadliwym potomstwem; służyła jako argument dla potrzeby sterylizacji i radykalnych środków leczenia osób niepełnosprawnych umysłowo i moralnie; zob. rodzina Kallikak.
rodzina Kallikak (ang. Kallikak Family), rodzina badana rzekomo przez wiele pokoleń w celu wykazania, że zasiane w genach rodzinnych "złe nasiona" owocują wadliwym potomstwem; ojciec tej rodziny spłodził dwie linie potomstwa - "złą" ze związku z kobietą "niepełnowarościową" i "dobrą" ze związku z kobietą uważaną za "normalną"; zob. rodzina Juke.
rogówka (ang. cornea), przeźroczyste wybrzuszenie z przodu gałki ocznej wypełnione płynem zwanym aqueous humor.
rola płci (ang. gender role), zespół zachowań i postaw związanych w danym społeczeństwie z byciem mężczyzną lub kobietą i wyrażanych publicznie przez jednostkę.
rola społeczna (ang. social role), społecznie określony wzorzec zachowań, jakich oczekuje się od osoby, kiedy funkcjonuje ona w danej sytuacji lub grupie.
rozbieżność dwuoczna (ang. binocular disparity), przemieszczenie poziome obrazów na siatkówkach obu oczu względem siebie.
rozkład karania (ang. schedule of punishment), w warunkowaniu sprawczym plan, według którego stosuje się karę.
rozkład liczebności (ang. frequency distribution), szereg indywidualnych wyników uporządkowanych od najwyższego do najniższego.
rozkład wzmacniania (ang. schedule of reinforcement), w warunkowaniu sprawczym plan, według którego podaje się lub wstrzymuje wzmocnienie.
rozkład wzmacniania o stałych odstępach czasowych (ang. fixed-interval schedule), w warunkowaniu sprawczym procedura, w której wzmocnienie podaje się po pierwszej reakcji wykonanej po upływie określonego czasu.
rozkład wzmacniania o zmiennych odstępach czasowych (ang. variable interval schedule), w warunkowaniu sprawczym rozkład, w którym wzmocnienie podaje się w różnych odstępach czasu, bez względu na liczbę wykonanych w tym czasie poprawnych reakcji.
rozkład wzmacniania według stałych proporcji (ang. fixed-ratio schedule), w warunkowaniu sprawczym procedura, w której wzmocnienie podaje się dopiero po określonej liczbie reakcji.
rozwój poznawczy (ang. cognitive development), rozwój procesów poznawczych, obejmujących wyobraźnię, spostrzeganie, rozumowanie i rozwiązywanie problemów.
rozwój przez całe życie (ang. life-span development), badania nad ciągłością, stałością i zmianami w procesach fizycznych i psychicznych, które charakteryzują funkcjonowanie człowieka od poczęcia do ostatnich faz życia.
różnica istotna statystycznie (ang. significant difference), różnica między wynikami grup, którą na podstawie wnioskowania statystycznego uznaje się za prawdopodobnie nie wynikającą z przypadku; przyjmuje się, że aby w psychologii różnicę uznać za istotną statystycznie, minimalny możliwy do zaakceptowania poziom istotności ma odpowiadać p<0,05 (tzn. prawdopodobieństwo, że różnica taka mogła wystąpić przypadkowo, jest mniejsze niż 5 na 100).
różnicowanie bodźców (ang. stimulus discrimination), proces warunkowania, kiedy to organizm uczy się reagować inaczej na bodźce, które w pewnym wymiarze różnią się od bodźca warunkowego.
ruch indukowany (ang. induced motion), złudzenie, które polega na tym, że nieruchomy punkt świetlny w ruchomej ramie odniesienia jest postrzegany jako ruchomy, a rama jako nieruchoma.
ruch potencjału ludzkiego (ang. human-potential movement), ruch w dziedzinie terapii, obejmujący wszystkie te metody i sposoby postępowania, które wyzwalają potencjalne zdolności przeciętnej istoty ludzkiej do osiągnięcia wszystkich poziomów funkcjonowania i większego bogactwa doświadczeń.
ruch pozorny (ang. apparent motion), złudzenie ruchu, w którym jeden lub więcej nieruchomych punktów świetlnych kolejno włączanych i wyłączanych postrzega się jako pojedynczy, ruchomy punkt świetlny; zwany także zjawiskiem φ.
rytm dobowy (ang. circadian rhythm), stały układ powtarzających się okresowo czynności organizmu, trwający w przybliżeniu 24 godziny i zdeterminowany przez wewnętrzny "zegar biologiczny".
rzeczywistość społeczna (ang. social reality), zgodność spostrzeżeń i przekonań dotyczących jakiejś sytuacji, będąca wynikiem porównań dokonywanych pomiędzy członkami danej grupy społecznej.
rzetelność (ang. reliability), stopień zgodności względnych wyników uzyskiwanych w kolejnych pomiarach przez poszczególne osoby badane; wskaźnik stałości czy spójności.
Wideorozmowa To rodzaj połączenia pomiędzy nowoczesnymi telefonami komórkowymi
MMS MMS to multimedialna wiadomość
GPRS technologiaprzesyłania danych w sieciach komórkowych
HD wysoka rozdzielczosc
BAJT jednostka pamięci komputerowej
Bit – najmniejsza, podstawowa jednostka pamięci komputerowej
Bluetooth - technologia komunikacji bezprzewodowej
Adres IP – numer identyfikacyjny komputera
Chat – usługa internetowa służąca do komunikacji
Dysk twardy – urządzenie pamięci masowej komputera
Defragmentacja – operacja porządkująca pliki, dane na dysku komputerowym
e-mai usługa internetowa umożliwiająca przesyłanie wiadomości tekstowych
Internet – globalna sieć komputerowa
MP3 – plik muzyczny.
Płyta CD – przenośny nośnik pamięci
Skaner – urządzenie, które przetwarza obraz np. fotografię, na plik.
Windows – system operacyjny komputera
Link – adres strony internetowej www
cięcie - gwałtowne przejście montażowe
scenariusz - gatunek literacki, stanowiący podstawę filmu
Aneks - jest to pisemna zmiana warunków umowy
Abberacje Błędy optyczne
Achromat Układ optyczny
Anaglif Obraz przestrzenny
Adrenalina hormon walki
Agresja to w psychologii określenie zachowania
Anoreksja - Jadłowstręt psychiczny
Behawioryzm kierunek psychologiczny
Bezsenność subiektywne zaburzenia związane z trudnościami w zasypianiu
Biblioterapia terapia wykorzystująca książki
Borderline zaburzenie osobowości na pograniczu psychozy i nerwicy
Bulimia żarłoczność psychiczna
Choreoterapia, muzykoterapia aktywna
Chromoterapia - to inaczej terapia kolorami.
DDA - Dorosłe Dzieci Alkoholików
Depresja zaburzenie psychiczne
Derealizacja - przekonanie, że otaczający nas świat nie jest rzeczywisty
Echolalia to powtarzanie słów lub zwrotów wypowiedzianych przez inne osoby
Empatia w psychologii zdolność odczuwania stanów psychicznych innych ludzi
Euforia - stan nienaturalnie dobrego samopoczucia z tendencją do śmiechu
Frotteryzm rodzaj zaburzenia seksualnego
Genogram to graficzny schemat przekazów transgeneracyjnych w rodzinie
Gniew to reakcja emocjonalna na niepowodzenie lub wzburzenie emocjonalne
Hipersomnia - zaburzenie snu przejawiające się nadmierną sennością.
Hipnoza - stan psychiczny, pośredni między snem a jawą
Homofobia lęk przed zetknięciem się z osobami o orientacji homoseksualnej
Ingracjacja to technika manipulacji
Jaźń jest osią, wokół której organizuje się struktura psychiczna człowieka.
Katalepsja specyficzne zesztywnienie mięśni
Lęk to negatywny stan emocjonalny
Lezja - patologiczne lub sztuczne uszkodzenie narządu lub tkanki
Libido, popęd seksualny
Migrena – powtarzający się, pulsujący ból głowy
Mobbing - celowe, systematyczne zachowania naruszające godność osobistą
Nienawiść to bardzo silne uczucie niechęci wobec kogoś lub czegoś
Obsesja to rodzaj zaburzeń lękowych
Panika - niepohamowany lęk o skrajnie silnym natężeniu
Percepcja jest to organizacja i interpretacja wrażeń zmysłowych
Psychastenia to zaburzenie nerwicowe związane z nerwicą natręctw