Question

POTRZEBNE NA ŚRODE


Czym dla człowieka może być wolność? Rozważ problem i uzasadnij swoje

zdanie, odwołując si ę do fragmentu Dziadów cz. III, całego dramatu Adama

Mickiewicza oraz 1 tekstu kultury



Adam Mickiewicz

Dziady cz. III


WIĘZIEŃ

(budzi się strudzony i patrzy w okno – ranek)

Nocy cicha, gdy wschodzisz, kto ciebie zapyta,

Skąd przychodzisz; gdy gwiazdy przed sobą rozsiejesz,

Kto z tych gwiazd tajnie przyszłej drogi twej wyczyta!

[...]

Czyż nie umiem rozróżnić marzeń od pamięci?

Chyba mnie wmówią, że moje więzienie

Jest tylko wspomnienie.

Mówią, że senne czucie rozkoszy i kaźni

Jest tylko grą wyobraźni; –

Głupi, zaledwie z wieści wyobraźnią znają

I nam wieszczom o niej bają!

Bywałem w niej, zmierzyłem lepiej jej przestrzenie

I wiem, że leży za jej granicą – marzenie.

Prędzej dzień będzie nocą, rozkosz będzie kaźnią,

Niż sen będzie pamięcią, mara wyobraźnią.

(kładnie się i wstaje znowu – idzie do okna)

Nie mogę spocząć, te sny to straszą, to łudzą:

Jak te sny mię trudzą!

(drzemie)

[...]

ANIOŁ

My uprosiliśmy Boga,

By cię oddał w ręce wroga.

Samotność mędrców mistrzyni:

I ty w samotnym więzieniu,

Jako prorok na pustyni,

Dumaj o twym przeznaczeniu.

[...]

Modlono się za tobą na ziemi i w niebie,

Wkrótce muszą tyrani na świat puścić ciebie.

WIĘZIEŃ

(budzi się i myśli)

Ty, co bliźnich katujesz, więzisz i wyrzynasz,

I uśmiechasz się we dnie, i w wieczor ucztujesz,

Czy ty z rana choć jeden sen twój przypominasz,

A jeśliś go przypomniał, czy ty go pojmujesz?

(drzemie)

ANIOŁ

Ty będziesz znowu wolny, my oznajmić przyszli.

WIĘZIEŃ

(budzi się)

Będę wolny? – pamiętam, ktoś mi wczora prawił;

Nie, skądże to, czy we śnie? czy Bóg mi objawił?

(zasypia)

ANIOŁOWIE

Pilnujmy tylko, ach, pilnujmy myśli,

Między myślami bitwa już stoczona.

DUCHY Z LEWEJ STRONY

Podwójmy napaść.

DUCHY Z PRAWEJ

My podwójmy straże.

Czy zła myśl wygra, czy dobra pokona,

Jutro się w mowach i w dziełach pokaże;

I jedna chwila tej bitwy wyrzeka

Na całe życie o losach człowieka.

WIĘZIEŃ

Mam być wolny – tak! nie wiem, skąd przyszła nowina,

Lecz ja znam, co być wolnym z łaski Moskwicina.

Łotry zdejmą mi tylko z rąk i nóg kajdany,

Ale wtłoczą na duszę – ja będę wygnany!

Błąkać się w cudzoziemców, w nieprzyjaciół tłumie,

Ja śpiewak – i nikt z mojej pieśni nie zrozumie

Nic – oprócz niekształtnego i marnego dźwięku.

Łotry, tej jednej broni z rąk mi nie wydarły,

Ale mi ją zepsuto, przełamano w ręku;

Żywy, zostanę dla mej ojczyzny umarły,

I myśl legnie zamknięta w duszy mojej cieniu,

Jako dyjament w brudnym zawarty kamieniu

Answer 1

Jedną z podstawowych wartości dla każdego z nas jest wolność, dzięki której możemy stanowić o sobie, podejmować decyzje. Może ona być rozpatrywana jako wolność osobista lub wolność ojczyzny, ale niezależnie od tego odebranie jej,  choćby ograniczenie jest trudnym, często traumatycznym doświadczeniem.  Wolność dla człowieka jest swobodą pod każdym względem.

     We fragmencie „Dziadów“ cz. III Więzień  śni o wolności. Jego wspomnienia przenikają się z marzeniami. Zniewolenie jest dla niego torturą, a marzenie o wolności jest dla Więźnia rozkoszą. W celi znajdują się też Anioł i Duchy, które toczą bitwę o jego myśli, z której wynika, że prawdziwe zniewolenie jest wyłącznie wewnętrznym ograniczeniem, które pojawia się gdy „zła myśl wygra” czyli  poddanie się w niewoli, pogodzenie ze stratą.

Więzień wie, że będzie wolny, ale  snuje gorzką refleksję o  utracie ojczyzny, tułaczym losie wygnanego poety. Dal niego  wolność  to swoboda myśli i słowa oraz tworzenie dla tych, którzy rozumieją jego pieśni,   jest ona bowiem możliwością rozwijania poetyckiego talentu, poczuciem bezpieczeństwa wśród swoich, nieograniczoną kreacją.

Natomiast dla  jego towarzyszy pojęcie wolności łączy się nieodzownie z opuszczeniem więzienia i prawem do normalnego życia. Marzenie o wolności jest  nadrzędną myślą współwięźniów i determinuje ich  rozmowy  w scenie I.  Z kolei historia Cichowskiego opowiadana przez Adolfa w salonie warszawskim potwierdza myśl, że wolność to nie tylko swoboda przestrzeni, ale prawo do bezpiecznego życia. Cichowski  opuścił mury więzienia, ale nie powrócił  do dawnego funkcjonowania, zniszczony fizycznie i psychicznie. Żył  w ciągłym osaczeniu i strachu.

         Zachowanie wewnętrznej wolności, nieuleganie otaczającej rzeczywistości, daje zdolność wybierania dobra, zachowania godności, siłę przetrwania dla Kostylewa, bohatera  „Innego świata“ Gustawa Herlinga Grudzińskiego, opisującego rzeczywistość w sowieckich łagrach. Choć zniewolony, był prawdziwe wolnym, bo niezłomnym do końca. Kostylew podjął próbę  ocalenia godności, wyboru sposobu śmierci. Postanowił, że nie będzie pracował dla swoich oprawców więc opalał rękę nad ogniem, by być od niej zwolnionym. W momencie, gdy  dowiedział się, że został umieszczony na liście więźniów kierowanych do najcięższego obozu, z którego mało kto wracał  żywy,  w akcie desperacji i protestu, ale też pragnąc do końca zachować godność, zdecydować o rodzaju śmierci,  oblał się wrzątkiem i umierał w straszliwych męczarniach. Choć jego ciało było zniewolone, to duchem był wolnym do samego końca.

        Przedstawione przykłady pokazują, że wolność to nie tylko fizyczna swoboda, ale stan umysłu. Człowiek choć niewolony może być całkowicie wolnym, ponieważ jego duch   bez względu na panującą sytuację, nie musi podporządkować się niewoli,  ale może być niezależnym, niepodatnym na zewnętrzne wpływy ograniczające człowieka.