Question

Poproszę informacje na temat historii i najciekawszych zabytków Białegostoku.

Answer 1

Barokowy, zbudowany w latach 1691-97 przez architektach Tylmana van Gameren, z wykorzystaniem murów poprzedniej budowli z XVI w., przebudowany ok. 1720-72 - architekci: Jan Zygmunt Deybel, Jakub Fontana i Jan Henryk Klemm, powtórnie w latach 1837-41, architekt Hipolit Rumbowicz, odbudowany w latach 1945-62; złożony z dwupiętrowego korpusu z dwoma skrzydłami od ogrodu, ujętego od frontu narożnymi wieżami zwieńczonymi barokowymi hełmami, oraz piętrowych oficyn połączonych z korpusem parterowymi galeriami. Pałac Branickich, to jeden z najciekawszych zabytków Białegostoku, jedna z najlepiej zachowanych rezydencji magnackich epoki saskiej na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej i cenny zabytek architektury późnobarokowej.
Zamek z prawdziwego zdarzenia, murowany, gotycko-renesansowy wzniósł w Białymstoku na polecenie Piotra Wiesiołowskiego budowniczy królewski Hiob Bretfus. Zamek posiadał dwie kondygnacje, dostępu broniła fosa i umocnienia ziemne. Syn Piotra – Krzysztof Wiesiołowski został marszałkiem wielkim litewskim. Zmarł bezpotomnie w 1637 roku. W testamencie zapisał swoje dobra skarbowi Rzeczypospolitej. Wdowa po nim otrzymała w zamku jednie dożywocie.

Pomnik Odzyskania Niepodległości znajduje się na wzgórzu św. Rocha w Białymstoku na miejscu przeniesionego cmentarza. Jest jednym z najbardziej znanych nowoczesnych polskich kościołów. Zbudowany w latach 1927-1946 w stylu modernistyczno-ekspresjonistycznym wg projektu Oskara Sosnowskiego na planie ośmioboku, składającego się z trzech stopniowo narastających brył. Pierwsza tworzy zasadniczy plan świątyni, drugą i trzecią stanowią ośmioboczne parawanowe attyki. Nad bryłą świątyni dominuje wysmukła wieża (83 m). W latach 40. XX wieku budowa kościoła ukończona przez architekta Stanisława Bukowskiego. W czasie okupacji władze sowieckie chciały w niedokończonej budowli urządzić cyrk. Obok kościoła modernistyczna plebania zbudowana w latach 1929-32 również wg projektu Oskara Sosnowskiego. W kościele trzy rzeźby Stanisława Horno-Popławskiego: Chrystus w ołtarzu głównym, Matka Boska z Dzieciątkiem w ołtarzu zewnętrznym i Chrystus Dobry Pasterz na galerii dziedzińca. Na suficie kościoła znajduje się witraż przedstawiający symbole św. Ducha i Ewangelistów (projekt Placydy Siedleckiej-Bukowskiej). Na lewo od ołtarza głównego mieści się ołtarz św. Antoniego oraz lewa kaplica boczna p.w. św. Rocha. Z prawej strony ołtarza głównego umieszczono ołtarz Matki Boskiej Różańcowej, a za nim kaplicę Matki Boskiej Ostrobramskiej z kopią wileńskiego obrazu. We wnętrzu kaplicy znajduje się także kilka tablic upamiętniających żołnierzy polskich z pułków kresowych.


Odkrycia archeologiczne świadczą o tym, że pierwsi ludzie osiedlali się na terenach obecnego Białegostoku już w epoce kamiennej. Groby pradawnych osadników znaleziono m.in. w dzielnicy Pieczurki, Dojlidy i w paru innych punktach miasta. We wczesnej epoce żelaza zamieszkiwali tu Prusowie, Sudawowie i ludność kultury zarubienieckiej, po której pozostały imponujących rozmiarów kurhany – prawdopodobnie grobowce wodzów, w okolicy obecnej wsi Rostołty. Od tej pory Białostocczyzna cały czas znajduje się na styku kultur. Szlak handlowy łączący Bałtyk z Morzem Czarnym sprzyjał mieszaniu się nurtów osadniczych jaćwiesko-rusko-polskich.
W okresie wczesnofeudalnym obszar ten pozostawał bez przynależności do państw ościennych. Rywalizacja zakonu krzyżackiego, Litwy, książąt mazowieckich i ruskich zakończyła się tym, iż w XIV w. tereny obecnego miasta znalazły się w granicach Litwy.
Po przejściu Litwy na katolicyzm (1385 unia w Krewie) zaczęli się pojawiać na Białostocczyźnie misjonarze, najczęściej pochodzący z Niemiec. Pierwsza pisana wzmianka o Białymstoku pochodzi z 1426 r. W dokumencie tym wielki książę litewski Witold nadaje wieś Bielszczany Stok Maciejowi z Tykocina.
W połowie XV w. tereny, na których leży Białystok, przeszły we władanie bojara żmudzkiego Jakuba Raczki Tabutowicza, herbu Łabędź, potomka bojara Klausucia (kolonizatora puszcz). Rodzina jego wybudowała pierwsze dwory w Dojlidach i Białymstoku.