Question

POMOCY !!!!

Zad 1. Zapisz w postaci schematu lub zaznacz na osi czasu kolejne etapy rozwoju gospodarczego japonii.

POMOCY !!!!!!!!

Answer 1

Historia japońskiej gospodarki

 

Japońska gospodarka, jest jedną z najczęściej studiowanych na świecie za jej specyficzny wzrost od czasu Restauracji Meiji, aż do czasu gdy stała się pierwszą nieeuropejską siłą na świecie, oraz po II wojnie światowej, gdy ten wyspiarski kraj stał się jedną z największych światowych gospodarek.

 

Pierwsze kontakty z Europą (XVI w.)

 

Gdy pierwsi Europejczycy dotarli do Japonii w XVI w., byli pełni podziwu. Japonia była uważana, dzięki dziennikom Marco Polo, za kraj niezmiernie bogaty w metale, złote świątynie i pałace. Kraj ten był również znany ze swoich wulkanów z obfitymi złożami rud powierzchniowych, ze względu na nierozwinięte jeszcze na dużą skalę górnictwo głębokie. Japonia stała się głównym eksporterem miedzi i srebra w tamtym czasie.

Ponadto Japonia była znana ze szczególnego systemu feudalnego, z bardzo dobrze rozwiniętą kulturą i technologią. Był to kraj gęsto zaludniony i zurbanizowany. Posiadał buddyjskie "uniwersytety" zdecydowanie większe niż "zachodnie" uniwersytety takie jak Salamanca czy Coimbra. Europejscy obserwatorzy dostrzegali, jak pisał w 1584 roku Alessandro Valignano, że Japonia "prześcignęła nie tylko kraje orientalne, ale również Europę".

Europejscy podróżnicy byli pod wrażeniem japońskiego rękodzieła i obróbki metali. Miało to swoje źródło w tym, że Japonia była uboga w bogactwa, które były w Europie stosunkowo łatwo dostępne, np. ruda żelaza. Zatem japońscy rzemieślnicy opanowali doskonałą sztukę wykorzystywania wszystkiego bez zbędnych strat. Ich miedź i żelazo były najlepsze na świecie, miecze najostrzejsze, a papier niezrównany.

Ładunek pierwszych portugalskich statków (najczęściej cztery małe statki rocznie) przybył złożony prawie wyłącznie z chińskich towarów takich jak jedwab i porcelana. Japończycy bardzo czekali na takie właśnie towary, gdyż byli ich pozbawieni przez działalność piratów (wakō) i ograniczeń handlu, zastosowanych przez chińską dynastię Ming (1368-1644). Portugalczycy (którzy byli nazywani nanban, tłum. południowi barbarzyńcy) znaleźli jednak sposób, aby wystąpić w roli rozjemców w handlu azjatyckim.

 

Epoka Edo

 

Początek epoki Edo zbiegł się z ostatnimi latami handlu z Portugalczykami. Japonia wybudowała wówczas swój pierwszy okręt wojenny wzorowany na europejskich jednostkach San Juan Bautista, 500-tonowy galeon, który zabrał pierwszego japońskiego ambasadora Tsunenagę Hasekurę w podróż do Europy. Również w tym czasie siogunat zakontraktował około 350 trójmasztowych, uzbrojonych statków handlowych (tzw. en:Red Seal Ships), wykorzystywanych do handlu w Azji.

W celu usunięcia szerzącego się w Japonii chrześcijaństwa, siogunat Tokugawy, wprowadził bardzo ścisłą izolację kraju. Okres ten, zwany sakoku, trwał od 1635 r. do Restauracji Meiji w 1868 r. Gospodarka japońska, w tym okresie charakteryzowała się stabilnością i rozwojem.

Gospodarka w epoce Edo charakteryzowała się: postępującą urbanizacją, rozwojem handlu wewnętrznego, bankowości i rzemiosła, rozbudową dróg, zwiększeniem efektywności rolnictwa.

W połowie XVII wieku Edo miało już ponad 1 mln ludności, a Osaka i Kioto po ponad 400 tys. Wiele innych miast zamkowych również się rozrastało. Osaka i Kioto stały się centrami handlu i rzemiosła, podczas gdy Edo było centrum dostaw żywności i podstawowych dóbr konsumpcyjnych.

Ryż był podstawą rolnictwa. Daimyō pobierali daniny od chłopów w formie ryżu, w wysokości około 40% plonów. Aby podbić kwoty, daimyō kontraktowali przyszłe dostawy.

W okresie tym Japończycy zapoznawali się z wiedzą Zachodu, studiując m.in. nauki i technologie zwane łącznie rangaku (dosł.: "studia holenderskie"), dzięki informacjom i książkom dostarczanym przez holenderskich kupców w Dejimie, jedynym porcie, który mógł utrzymywać z nimi kontakt.

 

Od Restauracji Meiji do II wojny światowej

 

Od połowy XIX wieku, gdy Japonia otworzyła się na "zachodni" handel, przeszła dwa długie okresy prosperity. Pierwszy rozpoczął się w 1868 r. i trwał do kapitulacji w 1945 r. Drugi - rozpoczął się wkrótce po 1945 r. i trwał do połowy lat 80. XX wieku.

W epoce Meiji (1868-1912), nowi przywódcy państwa zaadoptowali zachodni system edukacji dla młodych Japończyków, wysyłając tysiące studentów do USA i Europy oraz zatrudniając ponad 3 tys. nauczycieli matematyki, nowoczesnych technologii, czy języków. Rząd rozpoczął budowę infrastruktury komunikacyjnej oraz przyjął reformę administracyjną pod kątem ułatwień dla dalszego rozwoju.

Aby promować rozwój przemysłu, rząd wydał wiele aktów prawnych, ułatwiających rozwój prywatnej przedsiębiorczości. W początkowym okresie Meiji budował fabryki i stocznie, które zostały sprzedane przedsiębiorcom za ułamek ich wartości. Wiele z tych firm urosło do potężnych konglomeratów np. Grupa Sumitomo.

Japonia podjęła wówczas ambitnie współzawodnictwo gospodarcze z Zachodem. Korzystając szeroko z zagranicznych specjalistów, maszyn, urządzeń i wynalazków, budowano nowoczesny przemysł, utworzono wielkie koncerny bankowo-przemysłowe Mitsui, Mitsubishi, Suminato i inne. Utworzono pocztę, zbudowano pierwszą linię kolejową z Tokio do Jokohamy.

Reformy epoki Meiji oraz wybuch I wojny światowej doprowadziły do szybkiego rozwoju przemysłu, w szczególności ciężkiego (hutnictwo, budowa okrętów), energetycznego, włókienniczego, a więc do wzrostu produkcji przemysłowej i zatrudnienia. W czasie wojny, dzięki wycofaniu się zachodnich państw z rynków dalekowschodnich, wzrósł eksport towarów japońskich (głównie jedwab i wyroby bawełniane). Powrót zachodnich mocarstw na rynki po wojnie, stał się w Japonii przyczyną recesji, którą dodatkowo pogłębiło wielkie trzęsienie ziemi w regionie Kanto (1 września 1923).

W połowie lat 30. XX w., japoński wskaźnik nominalny wynagrodzeń był 10 razy mniejszy niż w USA (liczony na podstawie kursów w latach 30.), podczas gdy poziom cen był szacowany na poziomie około 44% tego co w USa.

 

Gospodarka powojenna

 

Po II wojnie światowej Japonia została objęta międzynarodową kontrolą pod dowództwem Alianckich Sił Amerykańskich, dowodzonych przez generała Douglasa MacArthura. Okupacja Japonii (po raz pierwszy w historii tego kraju) trwała do 1952 r., gdy na mocy traktatu pokojowego wojska amerykańskie zostały wycofane z Japonii. Na mocy dwustronnych umów nawiązano jednak współpracę wojskową. Waszyngton objął Japonię tzw. "parasolem atomowym" i zapewnił sobie utrzymanie kilku baz. W 1950 roku, kiedy Stany Zjednoczone rozpoczęły wojnę w Korei, Japonia stała się głównym zapleczem logistycznym, która stała się niejako „kołem zamachowym” tamtejszego eksportu i całej gospodarki japońskiej.

Po 1952 dzięki m.in. pomocy USA, Japonia weszła na drogę szybkiego wzrostu gospodarczego i zaczęła odzyskiwać równoprawną pozycję na arenie międzynarodowej. Sprzyjała temu również stabilizacja władzy.

W latach 60. Japonia, dzięki przekroczeniu założeń planu premiera Hayato Ikedy, polegającego na podwojeniu dochodu narodowego, wzmocniła w sposób zasadniczy swoje znaczenie na arenie międzynarodowej i dążyła do zwiększenia roli politycznej. Już w 1953 Japonia pod względem wartości PKB wyprzedziła Włochy, a następnie Francję i Wielką Brytanię (1966) oraz RFN (1967) i stała się trzecią, po USA i ZSRR, potęgą gospodarczą świata. Na początku lat 70. XX wieku szybki wzrost gospodarczy uległ pewnemu zahamowaniu, m.in. w wyniku kryzysu paliwowego w 1973. W latach 80. Japonia stała się głównym wierzycielem świata. Wysoka nadwyżka eksportowa (1986, 100 mld USD), doprowadziła jednak do pogorszenia stosunków z USA, które są jej głównym partnerem.

W wyniku przegrzania gospodarki pod koniec lat 80., na początku lat 90. nastąpiło zwolnienie tempa wzrostu. Bank Japonii, aby ratować sytuację, ustalił stopy procentowe na poziomie zero. Cięcia te nastąpiły jednak zbyt późno i Japonia boryka się z długoletnią stagnacją, pogłębianą przez światowe załamania, które wystąpiły pod koniec lat 90. i pod koniec 2008. Program ratunkowy dla gospodarki wprowadził również rząd Japonii i zapoczątkował długoletnią strategię robót publicznych (m.in. budowa autostrad). Pomimo tych problemów, Japonia pozostaje najważniejszym partnerem handlowym dla 15 najbardziej rozwiniętych krajów świata.