Czlowiek rozmnaza sie plciowo. Jest organizmem rozdzielnoplciowym. Dojrzalosc, czyli zdolnosc do rozmnazania, osiaga w wieku 16-18 lat.
Uklad rozrodczy meski.
Jadra sa parzystymi gonadami produkujacymi plemniki. Wnetrze jadra tworza kanaliki nasienne wyslane nablonkiem, z ktorego powstaja plemniki (proces ten nazywamy spermatogeneza). Plemniki przechodza z jadra do systemu wiekszych przewodow tworzacych najadrza, tutaj ostatecznie dojrzewaja. Od kazdego najadrza odchodzi nasieniowod, kanal doprowadzajacy plemniki do przewodu wytryskowego, wczesniej nasieniowod laczy sie z ujsciem pecherza nasiennego. Dalej wspolnie uchodza do przewodu wytryskowego. Przewod wytryskowy przechodzi przez gruczol krokowy, ktory nazywany jest prostata; wytwarza on substancje uaktywniajace plemniki po ejakulacji (wytrysku nasienia) w drogach rodnych kobiety. Za gruczolem krokowym, przewod wytryskowy laczy sie z cewka moczowa. W tym miejscu znajduja sie gruczoly Cowpera, tzw. opuszkowo-cewkowe, produkujace alkaliczne substancje. Cewka moczowa pelni podwojna funkcje - jest kanalem wyprowadzajacym mocz oraz nasienie. Cewka ulozona jest w praciu. Pracie jest narzadem kopulacyjnym sluzacym wprowadzaniu spermy do zenskich drog rodnych. Pracie zbudowane jest z trzonu zakonczonego w przedniej czesci zoledzi, przykrytej luznym faldem skornym, nazywanym napletkiem. Wnetrze pracia tworza ciala jamiste, ktore w czasie pobudzenia plciowego wypelniaja sie krwia umozliwiajac wzwod pracia (erekcja). W czasie wzwodu z jednoczesnym pobudzeniem plciowym dochodzi do ejakulacji (wytrysku nasienia).
Nasienie nazywane jest sperma, zawiera plemniki (ok. 300 milionow) zawieszone w wydzielinie produkowanej przez pecherzyki nasienne, prostate oraz gruczoly Cowpera. Wydzielina pelni funkcje ochronno-odzywcza. Plemnik to haploidalna gameta meska (oogameta), wielkosci 80 mikrometrow. Zdolny do zycia przez 2-3 dni. Plemnik sklada sie z glowki zawierajacej jadro oraz polozonego na szczycie komorki akrosomu, zaopatrzonego w enzym ulatwiajacy "wejscie" do komorki jajowej. Za glowka znajduje sie wstawka, zawierajaca liczne mitochondria (magazyny energii, potrzebnej do ruchu) oraz witka, umozliwiajaca poruszanie. Rozwoj ukladu rozrodczego meskiego odbywa sie pod wplywem hormonow. Rozpoczyna sie w okresie plodowym od wytwarzania narzadow rozrodczych, zstapienia jader do moszny. Pozniej w okresie dojrzewania (ok. 14-16 roku zycia) nastepuje dalszy rozwoj, wzrost narzadow oraz stymulacja spermatogenezy.
Uklad rozrodczy zenski.
Jajniki sa parzystymi gonadami produkujacymi gamety - komorki jajowe oraz hormony. Jajniki sa owalne, ulozone w dolnej czesci jamy brzusznej, przymocowane wiazadlami do umiesnionej sciany macicy. Jajnik okryty jest pojedynczym nablonkiem. Wnetrze zas tworzy tkanka laczna, w ktorej rozproszone sa komorki jajowe w roznych stadiach rozwoju. Rozwijajaca sie komorka jajowa wraz z otaczajacymi ja komorkami tworzy pecherzyk jajnikowy, ktory w dojrzalym stadium nazywany jest pecherzykiem Graafa. Wydalenie dojrzalej komorki jajowej z pecherzyka nazywamy owulacja. Proces dojrzewania komorki jajowej nazywamy oogeneza. Kolejnym narzadem sa jajowody, tworzace 12-centymetrowe kanaly, przez ktore przechodza komorki jajowe. W jajowodzie komorka bedzie zaplodniona lub degeneruje. Jajowod rozpoczyna lejkowate, orzesione wejscie skierowane do jajnika, a konczy wejscie do macicy. Sciany jajowodu sa zdolne do wykonywania ruchow perystaltycznych. Macica jest pojedynczym narzadem, posiadajacym wielkosc "piesci" oraz ksztalt gruszki. Ulozona jest centralnie w jamie miednicznej. Macice tworza miesnie gladkie, ktore wewnatrz pokryte sa blona sluzowa nazywana endometrium, zmieniajaca sie w ciagu cyklu miesiaczkowego, przygotowujac sie do ewentualnej ciazy. Macica jest narzadem, w ktorym rozwija sie zarodek. Dolna czesc macicy tworzy tzw. szyjke, ktora laczy sie z pochwa. Pochwa to pojedynczy narzad kopulacyjny. Jest miesniem wyslanym nablonkiem zaopatrzonym w liczne gruczoly sluzowe. Stanowi miejsce "skladania" nasienia w czasie aktu plciowego oraz droge narodzin noworodka. Laczy macice z zewnetrznymi narzadami plciowymi, nazywanymi sromem. Wejscie do pochwy zaslania elastyczny pierscien nazywany blona dziewicza.
Zewnetrzne narzady plciowe tworza:
delikatne wargi sromowe mniejsze, otaczajace wejscie do pochwy i cewki moczowej,wieksze, grubsze, owlosione wargi sromowe wieksze, otaczajace wargi sromowe mniejsze, lechtaczka znajdujaca sie nad wargami sromowymi mniejszymi; ma podobna budowe jak pracie u mezczyzny; zawiera wewnatrz ciala jamiste, ktore w czasie pobudzenia plciowego wypelniaja sie krwia. Lechtaczka pelni role osrodka pobudzania plciowego. Nad lechtaczka znajduje sie wypuklosc tkanki tluszczowej nazywana wzgorkiem lonowym, na ktorym w okresie dojrzewania porasta owlosienie.
Komorka rozrodcza zenska jest komorka jajowa. Jej wielkosc dochodzi do 200 mikrometrow. Powstaje juz w czasie zycia plodowego, jako oogonium oraz oocyt pierwszego rzedu. Dalszy rozwoj nastepuje w okresie dojrzewania (w wieku 12-16 lat). Ustala sie wowczas miesieczny cykl rozwoju niektorych komorek jajowych w pecherzykach jajnikowych. Rozwoj komorek odbywa sie pod wplywem hormonow i trwa ok. 10 dni. Dojrzala komorka jest haploidalna, nie posiada zdolnosci poruszania sie (oogameta). W czasie owulacji dostaje sie do jamy miednicznej, skad wychwytywana jest przez lejkowata czesc jajowodu. Rozwoj ukladu rozrodczego zenskiego rozpoczyna sie pod wplywem hormonow w okresie plodowym od wytworzenia narzadow i komorek plciowych. Konczy sie w okresie dojrzewania.
Ciąża - krótki opis rozwoju płodu
Właściwie każdy wie czym jest ciąża. Tak się wszystkim wydaje. Jednak zaledwie niewielka grupa „wtajemniczonych” zdaje sobie sprawę, jak burzliwe i skomplikowane procesy zachodzą w organizmie kobiety i płodu w czasie tych 40 tygodni. W ciągu tych 269 dni (średnia trwania ciąży od momentu zapłodnienia) z dwóch mikroskopijnych komórek – plemnika i komórki jajowej powstaje ważący około 3500g noworodek. Spróbujemy Wam przybliżyć, co dzieje się w poszczególnych tygodniach ciąży.
Zapłodnienie i pierwsze dni ciąży
Do zapłodnienia, czyli połączenia komórki jajowej i plemnika, dochodzi zazwyczaj w jajowodzie, a dokładniej w jego części zwanej bańką. Jajowód to niedługa „rurka”, której jeden koniec ma miejsce w okolicach jajnika, a drugi wnika do macicy. Tą właśnie „rurką” przemieszcza się zapłodnione jajo do macicy. Podróż do macicy trwa około 2-3 dni i w czasie tej podróży zachodzą już pierwsze podziały zarodka. Po szczęśliwym osiągnięciu celu, jakim jest jama macicy, zarodek zagnieżdża się w jej ścianie. Tam zachodzi dalszy rozwój ciąży.
Pierwsze tygodnie ciąży
Pierwsze tygodnie ciąży mają kolosalne znaczenie dla jej dalszego przebiegu. Pomimo, iż wszystkie zmiany wówczas zachodzące mają miejsce na obszarze nie większym od 3cm, to mają one znaczenie dla całego późniejszego rozwoju płodu i jego dalszego życia. Ale po kolei... 2-3 tydzień ciąży – zarodek nie ma jeszcze określonego kształtu, ale już powstają zawiązki tak ważnych organów jak serce i naczynia krwionośne. 4 tydzień ciąży – zarodek ma około 5 mm i waży 0,02 grama. Tworzą się zawiązki kończyn a serce zaczyna bić. Powstają zawiązki płuc, wątroby i żołądka, a także mózgu. Na głowie powstają płytki oczne i uszne. W 5 tygodniu zawiązuje się twarz. W kończynach widoczne są stopy i dłonie. W sercu zaczynają się wyodrębniać komory i przedsionki, powstają pierwsze mięśnie i chrząstki. 6 tydzień – Twoje dziecko ma już palce u rąk i stóp, powstają zawiązki zębów, następuje dalszy rozwój płuc i przewodu pokarmowego. Rozpoczyna się kostnienie kości. W 8 tygodniu zarodek ma około 2 cm długości i waży około 1 grama (słownie: jednego grama). Twarz nabiera rysów charakterystycznych dla człowieka, różnicują się narządy płciowe - jądra lub jajniki. Dalej, nieustannie postępuje rozwój innych układów i narządów, by w 12 tygodniu zarodek osiągnął „wzrost” 5cmi masę 14g. W 12 tygodniu można już zaobserwować paznokcie(!). Działają nerki, płód połyka płyn owodniowy. Zewnętrzne narządy płciowe różnicują się zgodnie z płcią.
Jak widać zaburzenie któregokolwiek z procesów zachodzących w pierwszych tygodniach ciąży może mieć znaczny wpływ na dalszy rozwój ciąży. Dlatego każdy czynnik mogący mieć negatywny wpływ na matkę w tym okresie ciąży powinien być eliminowany możliwie jak najwcześniej.
Dalsze tygodnie ciąży
16 tygodni – w tym wieku płód ma około 12 cm i waży około 100g. Zachodzą dalsze procesy wzrostu i różnicowania istniejących układów. Podczas dokładnego badania ultrasonograficznego, przeprowadzanego na nowoczesnym aparacie wysokiej klasy, możliwe jest obejrzenie praktycznie wszystkich narządów płodu i wstępne określenie istnienia ewentualnych wad. Jeszcze dokładniej widać budowę płodu w badaniu w 20 tygodniu ciąży, kiedy płód waży około 300 gramów. W tym okresie ciąży matka może zacząć odczuwać pierwsze ruchy płodu. Można także wysłuchać uderzenia serca. W dalszych tygodniach ciąży następuje dalszy, dynamiczny wzrost płodu i różnicowanie układów. Około 37 tygodnia ciąży płód osiąga masę ponad 2500g. Najczęściej w tym czasie jest już zdolny do życia poza łonem matki, chociaż do pełnego rozwoju i fizjologicznego zakończenia ciąży zostało jeszcze około 2-3 tygodni.Fizjologicznego zakończenia czyli porodu
Czlowiek rozmnaza sie plciowo. Jest organizmem rozdzielnoplciowym. Dojrzalosc, czyli zdolnosc do rozmnazania, osiaga w wieku 16-18 lat.
Uklad rozrodczy meski.
Jadra sa parzystymi gonadami produkujacymi plemniki. Wnetrze jadra tworza kanaliki nasienne wyslane nablonkiem, z ktorego powstaja plemniki (proces ten nazywamy spermatogeneza). Plemniki przechodza z jadra do systemu wiekszych przewodow tworzacych najadrza, tutaj ostatecznie dojrzewaja. Od kazdego najadrza odchodzi nasieniowod, kanal doprowadzajacy plemniki do przewodu wytryskowego, wczesniej nasieniowod laczy sie z ujsciem pecherza nasiennego. Dalej wspolnie uchodza do przewodu wytryskowego. Przewod wytryskowy przechodzi przez gruczol krokowy, ktory nazywany jest prostata; wytwarza on substancje uaktywniajace plemniki po ejakulacji (wytrysku nasienia) w drogach rodnych kobiety. Za gruczolem krokowym, przewod wytryskowy laczy sie z cewka moczowa. W tym miejscu znajduja sie gruczoly Cowpera, tzw. opuszkowo-cewkowe, produkujace alkaliczne substancje. Cewka moczowa pelni podwojna funkcje - jest kanalem wyprowadzajacym mocz oraz nasienie. Cewka ulozona jest w praciu. Pracie jest narzadem kopulacyjnym sluzacym wprowadzaniu spermy do zenskich drog rodnych. Pracie zbudowane jest z trzonu zakonczonego w przedniej czesci zoledzi, przykrytej luznym faldem skornym, nazywanym napletkiem. Wnetrze pracia tworza ciala jamiste, ktore w czasie pobudzenia plciowego wypelniaja sie krwia umozliwiajac wzwod pracia (erekcja). W czasie wzwodu z jednoczesnym pobudzeniem plciowym dochodzi do ejakulacji (wytrysku nasienia).
Nasienie nazywane jest sperma, zawiera plemniki (ok. 300 milionow) zawieszone w wydzielinie produkowanej przez pecherzyki nasienne, prostate oraz gruczoly Cowpera. Wydzielina pelni funkcje ochronno-odzywcza. Plemnik to haploidalna gameta meska (oogameta), wielkosci 80 mikrometrow. Zdolny do zycia przez 2-3 dni. Plemnik sklada sie z glowki zawierajacej jadro oraz polozonego na szczycie komorki akrosomu, zaopatrzonego w enzym ulatwiajacy "wejscie" do komorki jajowej. Za glowka znajduje sie wstawka, zawierajaca liczne mitochondria (magazyny energii, potrzebnej do ruchu) oraz witka, umozliwiajaca poruszanie. Rozwoj ukladu rozrodczego meskiego odbywa sie pod wplywem hormonow. Rozpoczyna sie w okresie plodowym od wytwarzania narzadow rozrodczych, zstapienia jader do moszny. Pozniej w okresie dojrzewania (ok. 14-16 roku zycia) nastepuje dalszy rozwoj, wzrost narzadow oraz stymulacja spermatogenezy.
Uklad rozrodczy zenski.
Jajniki sa parzystymi gonadami produkujacymi gamety - komorki jajowe oraz hormony. Jajniki sa owalne, ulozone w dolnej czesci jamy brzusznej, przymocowane wiazadlami do umiesnionej sciany macicy. Jajnik okryty jest pojedynczym nablonkiem. Wnetrze zas tworzy tkanka laczna, w ktorej rozproszone sa komorki jajowe w roznych stadiach rozwoju. Rozwijajaca sie komorka jajowa wraz z otaczajacymi ja komorkami tworzy pecherzyk jajnikowy, ktory w dojrzalym stadium nazywany jest pecherzykiem Graafa. Wydalenie dojrzalej komorki jajowej z pecherzyka nazywamy owulacja. Proces dojrzewania komorki jajowej nazywamy oogeneza. Kolejnym narzadem sa jajowody, tworzace 12-centymetrowe kanaly, przez ktore przechodza komorki jajowe. W jajowodzie komorka bedzie zaplodniona lub degeneruje. Jajowod rozpoczyna lejkowate, orzesione wejscie skierowane do jajnika, a konczy wejscie do macicy. Sciany jajowodu sa zdolne do wykonywania ruchow perystaltycznych. Macica jest pojedynczym narzadem, posiadajacym wielkosc "piesci" oraz ksztalt gruszki. Ulozona jest centralnie w jamie miednicznej. Macice tworza miesnie gladkie, ktore wewnatrz pokryte sa blona sluzowa nazywana endometrium, zmieniajaca sie w ciagu cyklu miesiaczkowego, przygotowujac sie do ewentualnej ciazy. Macica jest narzadem, w ktorym rozwija sie zarodek. Dolna czesc macicy tworzy tzw. szyjke, ktora laczy sie z pochwa. Pochwa to pojedynczy narzad kopulacyjny. Jest miesniem wyslanym nablonkiem zaopatrzonym w liczne gruczoly sluzowe. Stanowi miejsce "skladania" nasienia w czasie aktu plciowego oraz droge narodzin noworodka. Laczy macice z zewnetrznymi narzadami plciowymi, nazywanymi sromem. Wejscie do pochwy zaslania elastyczny pierscien nazywany blona dziewicza.
Zewnetrzne narzady plciowe tworza:
delikatne wargi sromowe mniejsze, otaczajace wejscie do pochwy i cewki moczowej,wieksze, grubsze, owlosione wargi sromowe wieksze, otaczajace wargi sromowe mniejsze, lechtaczka znajdujaca sie nad wargami sromowymi mniejszymi; ma podobna budowe jak pracie u mezczyzny; zawiera wewnatrz ciala jamiste, ktore w czasie pobudzenia plciowego wypelniaja sie krwia. Lechtaczka pelni role osrodka pobudzania plciowego. Nad lechtaczka znajduje sie wypuklosc tkanki tluszczowej nazywana wzgorkiem lonowym, na ktorym w okresie dojrzewania porasta owlosienie.Komorka rozrodcza zenska jest komorka jajowa. Jej wielkosc dochodzi do 200 mikrometrow. Powstaje juz w czasie zycia plodowego, jako oogonium oraz oocyt pierwszego rzedu. Dalszy rozwoj nastepuje w okresie dojrzewania (w wieku 12-16 lat). Ustala sie wowczas miesieczny cykl rozwoju niektorych komorek jajowych w pecherzykach jajnikowych. Rozwoj komorek odbywa sie pod wplywem hormonow i trwa ok. 10 dni. Dojrzala komorka jest haploidalna, nie posiada zdolnosci poruszania sie (oogameta). W czasie owulacji dostaje sie do jamy miednicznej, skad wychwytywana jest przez lejkowata czesc jajowodu. Rozwoj ukladu rozrodczego zenskiego rozpoczyna sie pod wplywem hormonow w okresie plodowym od wytworzenia narzadow i komorek plciowych. Konczy sie w okresie dojrzewania.
Właściwie każdy wie czym jest ciąża. Tak się wszystkim wydaje. Jednak zaledwie niewielka grupa „wtajemniczonych” zdaje sobie sprawę, jak burzliwe i skomplikowane procesy zachodzą w organizmie kobiety i płodu w czasie tych 40 tygodni. W ciągu tych 269 dni (średnia trwania ciąży od momentu zapłodnienia) z dwóch mikroskopijnych komórek – plemnika i komórki jajowej powstaje ważący około 3500g noworodek. Spróbujemy Wam przybliżyć, co dzieje się w poszczególnych tygodniach ciąży.
Zapłodnienie i pierwsze dni ciąży
Do zapłodnienia, czyli połączenia komórki jajowej i plemnika, dochodzi zazwyczaj w jajowodzie, a dokładniej w jego części zwanej bańką. Jajowód to niedługa „rurka”, której jeden koniec ma miejsce w okolicach jajnika, a drugi wnika do macicy. Tą właśnie „rurką” przemieszcza się zapłodnione jajo do macicy. Podróż do macicy trwa około 2-3 dni i w czasie tej podróży zachodzą już pierwsze podziały zarodka. Po szczęśliwym osiągnięciu celu, jakim jest jama macicy, zarodek zagnieżdża się w jej ścianie. Tam zachodzi dalszy rozwój ciąży.
Pierwsze tygodnie ciąży
Pierwsze tygodnie ciąży mają kolosalne znaczenie dla jej dalszego przebiegu. Pomimo, iż wszystkie zmiany wówczas zachodzące mają miejsce na obszarze nie większym od 3cm, to mają one znaczenie dla całego późniejszego rozwoju płodu i jego dalszego życia. Ale po kolei...
2-3 tydzień ciąży – zarodek nie ma jeszcze określonego kształtu, ale już powstają zawiązki tak ważnych organów jak serce i naczynia krwionośne.
4 tydzień ciąży – zarodek ma około 5 mm i waży 0,02 grama. Tworzą się zawiązki kończyn a serce zaczyna bić. Powstają zawiązki płuc, wątroby i żołądka, a także mózgu. Na głowie powstają płytki oczne i uszne.
W 5 tygodniu zawiązuje się twarz. W kończynach widoczne są stopy i dłonie. W sercu zaczynają się wyodrębniać komory i przedsionki, powstają pierwsze mięśnie i chrząstki.
6 tydzień – Twoje dziecko ma już palce u rąk i stóp, powstają zawiązki zębów, następuje dalszy rozwój płuc i przewodu pokarmowego. Rozpoczyna się kostnienie kości.
W 8 tygodniu zarodek ma około 2 cm długości i waży około 1 grama (słownie: jednego grama). Twarz nabiera rysów charakterystycznych dla człowieka, różnicują się narządy płciowe - jądra lub jajniki. Dalej, nieustannie postępuje rozwój innych układów i narządów, by w 12 tygodniu zarodek osiągnął „wzrost” 5cmi masę 14g. W 12 tygodniu można już zaobserwować paznokcie(!). Działają nerki, płód połyka płyn owodniowy. Zewnętrzne narządy płciowe różnicują się zgodnie z płcią.
Jak widać zaburzenie któregokolwiek z procesów zachodzących w pierwszych tygodniach ciąży może mieć znaczny wpływ na dalszy rozwój ciąży. Dlatego każdy czynnik mogący mieć negatywny wpływ na matkę w tym okresie ciąży powinien być eliminowany możliwie jak najwcześniej.
Dalsze tygodnie ciąży
16 tygodni – w tym wieku płód ma około 12 cm i waży około 100g. Zachodzą dalsze procesy wzrostu i różnicowania istniejących układów. Podczas dokładnego badania ultrasonograficznego, przeprowadzanego na nowoczesnym aparacie wysokiej klasy, możliwe jest obejrzenie praktycznie wszystkich narządów płodu i wstępne określenie istnienia ewentualnych wad. Jeszcze dokładniej widać budowę płodu w badaniu w 20 tygodniu ciąży, kiedy płód waży około 300 gramów. W tym okresie ciąży matka może zacząć odczuwać pierwsze ruchy płodu. Można także wysłuchać uderzenia serca. W dalszych tygodniach ciąży następuje dalszy, dynamiczny wzrost płodu i różnicowanie układów. Około 37 tygodnia ciąży płód osiąga masę ponad 2500g. Najczęściej w tym czasie jest już zdolny do życia poza łonem matki, chociaż do pełnego rozwoju i fizjologicznego zakończenia ciąży zostało jeszcze około 2-3 tygodni.Fizjologicznego zakończenia czyli porodu