Sztuka romańska (styl romański, romanizm, romańszczyzna) – styl w sztukach plastycznych XI–XIII wieku, ukształtowany w Europie zachodniej (na zachód od Renu), na terenach zajmowanych obecnie przez dzisiejsze północne Włochy, Francję i zachodnie Niemcy. Wkrótce zasięgiem nowego stylu objęte zostały kolejne tereny Europy i wraz z prowadzonymi wyprawami krzyżowymi przeniknął na Bliski Wschód. Czas trwania sztuki romańskiej był niejednolity; występowały także różnice w stylu między poszczególnymi regionami. Sztuka ta wyrosła na bazie antyku oraz doświadczeń sztuki karolińskiej i ottońskiej, także bizantyńskiej. Romanizm związany był z działalnością Kościoła katolickiego i stąd obecny był w głównej mierze w sztuce sakralnej.
styl grecki
Okres klasyczny w sztuce starożytnej Grecji – drugi z etapów rozwoju sztuki na obszarach zamieszkanych przez ludy greckie, należących głównie do basenu Morza Egejskiego. Jako cezura początkowa dla tego okresu przyjmowana jest data bitwy pod Salaminą (480 p.n.e.), a jako końcowa – śmierć Aleksandra Macedońskiego (323 p.n.e.).
Całość tej epoki umownie dzielona jest na trzy fazy:
portal
Portal – ozdobne architektoniczne obramienie drzwi wejściowych (czasami też wewnętrznych) w kościołach, pałacach, ratuszach, bogatszych kamienicach[1].
Ozdoba ta zróżnicowana była pod względem architektonicznym, w zależności od epoki. W starożytnej Grecji była to opaska, w starożytnym Rzymie natomiast fryz, niekiedy portyk. W czasach romańskich portal stanowiła półkolista archiwolta z kilkoma rzędami łuków cofających się w głąb ściany i zamknięta tympanonem nad wejściem. Łuki były zazwyczaj pełne rzeźbiarskich ozdób. Podparcie łuków formowano w kształcie filarów, kolumn lub pilastrów. W okresie gotyku został zmieniony kształt archiwolty z półkolistego na ostrołukowy. Renesans i barok cechuje powrót do rozwiązań antycznych, często wzbogaconych o rzeźby kariatyd, atlantów, herm. Po połączeniu z balkonem znajdującym się nad wejściem utworzono nową kompozycję dwukondygnacyjną. We wnętrzach elementy dekoracyjne wykonywane były najczęściej w tynku, stiuku lub drewnie (przy połączeniu z boazerią).
apsyda
psyda (lub absyda) – pomieszczenie na rzucie półkola, półelipsy lub wieloboku, dostawione do bryły budynku, często świątyni i otwarte do jej wnętrza. Zazwyczaj zamyka prezbiterium, czasem nawy boczne i ramiona transeptu lub westwerk. Apsyda jest zwykle mniejsza lub równa bryle części budynku, która jest przez nią zamknięta[1]. Występowała już w architekturze rzymskiej, stąd przejęta przez chrześcijaństwo[2].
rozeta
ozeta, różyca (fr. rosette – różyczka[1]) – ornament architektoniczny w kształcie rozwiniętej róży.
W architekturze gotyku rozetą nazywa się okrągłe okno wypełnione witrażem i ornamentem maswerkowym, umieszczone nad głównym portalem kościoła. Na przykład w Krakowie znajduje się m.in. nad wejściem do Katedry na Wawelu.
Mianem rozety określane są również dekoracyjne kompozycje roślinno-kwiatowe na plafonie lub suficie, malowane lub wykonane w stiuku, charakterystyczne dla wnętrz budowli z XVIII i XIX wieku.
witraze
Witraż – ozdobne wypełnienie okna, wykonane z kawałków kolorowego szkła wprawianych w ołowiane ramki osadzone między żelaznymi sztabami. Ramki stanowią kontur rysunku, kreskowanie na szkle lub malowanie na nim przeźroczystymi farbami oddaje charakterystyczne elementy (głowę, oczy, ręce, fałdowanie szat, cieniowanie figur). Witraże stosowano głównie w budownictwie sakralnym. Technika witrażu znana była w starożytności, jednak została rozpowszechniona od wczesnego średniowiecza, a rozwinęła się w sztuce gotyckiej. Renesans witrażownictwa nastąpił na przełomie wieków XIX i XX w sztuce secesji[1].
luki oporowe
Łęk oporowy albo łęk (łuk) przyporowy – element systemu przyporowego. Zadaniem łęku przyporowego jest przejęcie sił ukośnych (sił parcia) ze sklepienia nad nawą główną i przekazania ich na zewnętrzne przypory[1]. Łęki oporowe wykonywano najczęściej z kamienia, cegła nie była materiałem wystarczająco trwałym przy wpływach warunków atmosferycznych i małym przekroju konstrukcji. Do dnia dzisiejszego zachowały się nieliczne łęki oporowe wykonane z cegły, zwykle te o małej rozpiętości. Łęk oporowy zastosowano po raz pierwszy w 1140 r. w bazylice Saint Denis pod Paryżem. Na ziemiach polskich łęki przyporowe nie były zbyt popularne. Zamiast nich stosowano (na przykład w Kościele Mariackim w Krakowie) szersze skarpy, widoczne w nawach bocznych, przenoszące ciężar sklepienia bezpośrednio na podłoże.
miniatury
obraz (zwłaszcza portret) niewielkich rozmiarów
relkwiarz
relikwiarz – naczynie kultu religijnego w kształcie krzyża, monstrancji, puszki lub skrzynki do przechowywania doczesnych szczątków – relikwii. Wykonany zazwyczaj z metalu szlachetnego lub kości słoniowej, często zdobiony drogimi kamieniami lub malowidłami.
Sztuka romańska – styl w sztukach plastycznych XI–XIII wieku, ukształtowany w Europie zachodniej, na terenach zajmowanych obecnie przez dzisiejsze północne Włochy, Francję i zachodnie Niemcy
Styl grecki we wnętrzach odwołuje się do rodzimych elementów architektury Grecji oraz symboli greckiej mitologii.
Kolorystyka tego stylu to przede wszystkim biały i niebieski - błękit symbolizuje niebo i morze otaczające Grecję, a biel to zgodnie z mitologią grecką - piana morskich fal, z której powstała bogini piękności Afrodyta.
Portal – ozdobne architektoniczne obramienie drzwi wejściowych (czasami też wewnętrznych) w kościołach, pałacach, ratuszach
Apsyda – pomieszczenie na rzucie półkola, półelipsy lub wieloboku, dostawione do bryły budynku, często świątyni i otwarte do jej wnętrza. Zazwyczaj zamyka prezbiterium, czasem nawy boczne i ramiona transeptu lub westwerk. Apsyda jest zwykle mniejsza lub równa bryle części budynku, która jest przez nią zamknięta.
Rozeta, różyca – ornament architektoniczny w kształcie rozwiniętej róży.
witraze- wypelnienie okna kolorowym szklem we wzory
Łęk oporowy albo łęk przyporowy – element systemu przyporowego. Zadaniem łęku przyporowego jest przejęcie sił ukośnych ze sklepienia nad nawą główną i przekazania ich na zewnętrzne przypory
Wieża – konstrukcja o wymiarach poprzecznych znacznie mniejszych od wysokości, pracująca jako wspornik utwierdzony w fundamencie, obciążony działaniem wiatru w kierunku poziomym oraz obciążeniem grawitacyjnym.
Miniatura – małych rozmiarów obraz, zazwyczaj portret, wykonany na pergaminie, kości słoniowej, metalu czy porcelanie
Relikwiarz – naczynie kultu religijnego w kształcie krzyża, monstrancji, puszki lub skrzynki do przechowywania doczesnych szczątków – relikwii. Wykonany zazwyczaj z metalu szlachetnego lub kości słoniowej, często zdobiony drogimi kamieniami lub malowidłami.
Odpowiedź:
styl romanski:
Sztuka romańska (styl romański, romanizm, romańszczyzna) – styl w sztukach plastycznych XI–XIII wieku, ukształtowany w Europie zachodniej (na zachód od Renu), na terenach zajmowanych obecnie przez dzisiejsze północne Włochy, Francję i zachodnie Niemcy. Wkrótce zasięgiem nowego stylu objęte zostały kolejne tereny Europy i wraz z prowadzonymi wyprawami krzyżowymi przeniknął na Bliski Wschód. Czas trwania sztuki romańskiej był niejednolity; występowały także różnice w stylu między poszczególnymi regionami. Sztuka ta wyrosła na bazie antyku oraz doświadczeń sztuki karolińskiej i ottońskiej, także bizantyńskiej. Romanizm związany był z działalnością Kościoła katolickiego i stąd obecny był w głównej mierze w sztuce sakralnej.
styl grecki
Okres klasyczny w sztuce starożytnej Grecji – drugi z etapów rozwoju sztuki na obszarach zamieszkanych przez ludy greckie, należących głównie do basenu Morza Egejskiego. Jako cezura początkowa dla tego okresu przyjmowana jest data bitwy pod Salaminą (480 p.n.e.), a jako końcowa – śmierć Aleksandra Macedońskiego (323 p.n.e.).
Całość tej epoki umownie dzielona jest na trzy fazy:
portal
Portal – ozdobne architektoniczne obramienie drzwi wejściowych (czasami też wewnętrznych) w kościołach, pałacach, ratuszach, bogatszych kamienicach[1].
Ozdoba ta zróżnicowana była pod względem architektonicznym, w zależności od epoki. W starożytnej Grecji była to opaska, w starożytnym Rzymie natomiast fryz, niekiedy portyk. W czasach romańskich portal stanowiła półkolista archiwolta z kilkoma rzędami łuków cofających się w głąb ściany i zamknięta tympanonem nad wejściem. Łuki były zazwyczaj pełne rzeźbiarskich ozdób. Podparcie łuków formowano w kształcie filarów, kolumn lub pilastrów. W okresie gotyku został zmieniony kształt archiwolty z półkolistego na ostrołukowy. Renesans i barok cechuje powrót do rozwiązań antycznych, często wzbogaconych o rzeźby kariatyd, atlantów, herm. Po połączeniu z balkonem znajdującym się nad wejściem utworzono nową kompozycję dwukondygnacyjną. We wnętrzach elementy dekoracyjne wykonywane były najczęściej w tynku, stiuku lub drewnie (przy połączeniu z boazerią).
apsyda
psyda (lub absyda) – pomieszczenie na rzucie półkola, półelipsy lub wieloboku, dostawione do bryły budynku, często świątyni i otwarte do jej wnętrza. Zazwyczaj zamyka prezbiterium, czasem nawy boczne i ramiona transeptu lub westwerk. Apsyda jest zwykle mniejsza lub równa bryle części budynku, która jest przez nią zamknięta[1]. Występowała już w architekturze rzymskiej, stąd przejęta przez chrześcijaństwo[2].
rozeta
ozeta, różyca (fr. rosette – różyczka[1]) – ornament architektoniczny w kształcie rozwiniętej róży.
W architekturze gotyku rozetą nazywa się okrągłe okno wypełnione witrażem i ornamentem maswerkowym, umieszczone nad głównym portalem kościoła. Na przykład w Krakowie znajduje się m.in. nad wejściem do Katedry na Wawelu.
Mianem rozety określane są również dekoracyjne kompozycje roślinno-kwiatowe na plafonie lub suficie, malowane lub wykonane w stiuku, charakterystyczne dla wnętrz budowli z XVIII i XIX wieku.
witraze
Witraż – ozdobne wypełnienie okna, wykonane z kawałków kolorowego szkła wprawianych w ołowiane ramki osadzone między żelaznymi sztabami. Ramki stanowią kontur rysunku, kreskowanie na szkle lub malowanie na nim przeźroczystymi farbami oddaje charakterystyczne elementy (głowę, oczy, ręce, fałdowanie szat, cieniowanie figur). Witraże stosowano głównie w budownictwie sakralnym. Technika witrażu znana była w starożytności, jednak została rozpowszechniona od wczesnego średniowiecza, a rozwinęła się w sztuce gotyckiej. Renesans witrażownictwa nastąpił na przełomie wieków XIX i XX w sztuce secesji[1].
luki oporowe
Łęk oporowy albo łęk (łuk) przyporowy – element systemu przyporowego. Zadaniem łęku przyporowego jest przejęcie sił ukośnych (sił parcia) ze sklepienia nad nawą główną i przekazania ich na zewnętrzne przypory[1]. Łęki oporowe wykonywano najczęściej z kamienia, cegła nie była materiałem wystarczająco trwałym przy wpływach warunków atmosferycznych i małym przekroju konstrukcji. Do dnia dzisiejszego zachowały się nieliczne łęki oporowe wykonane z cegły, zwykle te o małej rozpiętości. Łęk oporowy zastosowano po raz pierwszy w 1140 r. w bazylice Saint Denis pod Paryżem. Na ziemiach polskich łęki przyporowe nie były zbyt popularne. Zamiast nich stosowano (na przykład w Kościele Mariackim w Krakowie) szersze skarpy, widoczne w nawach bocznych, przenoszące ciężar sklepienia bezpośrednio na podłoże.
miniatury
obraz (zwłaszcza portret) niewielkich rozmiarów
relkwiarz
relikwiarz – naczynie kultu religijnego w kształcie krzyża, monstrancji, puszki lub skrzynki do przechowywania doczesnych szczątków – relikwii. Wykonany zazwyczaj z metalu szlachetnego lub kości słoniowej, często zdobiony drogimi kamieniami lub malowidłami.
Mam nadzieje ze pomoglem :)
licze na naj
Wyjaśnienie:
Odpowiedź:
Sztuka romańska – styl w sztukach plastycznych XI–XIII wieku, ukształtowany w Europie zachodniej, na terenach zajmowanych obecnie przez dzisiejsze północne Włochy, Francję i zachodnie Niemcy
Styl grecki we wnętrzach odwołuje się do rodzimych elementów architektury Grecji oraz symboli greckiej mitologii.
Kolorystyka tego stylu to przede wszystkim biały i niebieski - błękit symbolizuje niebo i morze otaczające Grecję, a biel to zgodnie z mitologią grecką - piana morskich fal, z której powstała bogini piękności Afrodyta.
Portal – ozdobne architektoniczne obramienie drzwi wejściowych (czasami też wewnętrznych) w kościołach, pałacach, ratuszach
Apsyda – pomieszczenie na rzucie półkola, półelipsy lub wieloboku, dostawione do bryły budynku, często świątyni i otwarte do jej wnętrza. Zazwyczaj zamyka prezbiterium, czasem nawy boczne i ramiona transeptu lub westwerk. Apsyda jest zwykle mniejsza lub równa bryle części budynku, która jest przez nią zamknięta.
Rozeta, różyca – ornament architektoniczny w kształcie rozwiniętej róży.
witraze- wypelnienie okna kolorowym szklem we wzory
Łęk oporowy albo łęk przyporowy – element systemu przyporowego. Zadaniem łęku przyporowego jest przejęcie sił ukośnych ze sklepienia nad nawą główną i przekazania ich na zewnętrzne przypory
Wieża – konstrukcja o wymiarach poprzecznych znacznie mniejszych od wysokości, pracująca jako wspornik utwierdzony w fundamencie, obciążony działaniem wiatru w kierunku poziomym oraz obciążeniem grawitacyjnym.
Miniatura – małych rozmiarów obraz, zazwyczaj portret, wykonany na pergaminie, kości słoniowej, metalu czy porcelanie
Relikwiarz – naczynie kultu religijnego w kształcie krzyża, monstrancji, puszki lub skrzynki do przechowywania doczesnych szczątków – relikwii. Wykonany zazwyczaj z metalu szlachetnego lub kości słoniowej, często zdobiony drogimi kamieniami lub malowidłami.