Question

Podajcie mi wszystkie zasady otograficzne. Wszystkie!

Answer 1

1. Pisownia zmiękczeń (w tym zakończeń bezokoliczników)
np. słońce, zieleń, cienie, cichnie, gryźć, iść, jechać.
2. Pisownia spółgłosek dźwięcznych i bezdźwięcznych
Sprawia uczniom wiele problemów, gdyż inaczej mówimy, a inaczej piszemy.
¾ Spółgłoska dźwięczna, która znajduje się w sąsiedztwie spółgłoski bezdźwięcznej lub
występuje na końcu wyrazu traci swoją dźwięczność, np. słodki, trawka, pokrzywa, twardy,
prośba, chleb, łeb, śnieg.
¾ Tu też można uwzględnić zasady dot. pisowni przedrostków roz-, bez-, wz-, wez-, ws-, wes-
oraz zakończeń –ski, -cki, -dzki, -stwo, -ctwo, -dztwo, -śba,- źba.
¾ Uwaga! Nie wszystkie programy wprowadzają pojęcie przedrostka.
3. Pisownia wyrazów z ó
a) wymiennym (na o, e), np. ogród – ogrody, pióro – pierze;
b) niewymiennym, np. chór, róża, wróbel, jaskółka, góra, wzgórze;
c) w zakończeniach rzeczowników –ów, -ówka, -ówna (tu też D. lm. rodz. męskiego, np.
psów), np. Kraków, głodówka, Szczepaniakówna.
¾ Uczniowie powinni znać pisownię wyrazów: ósemka, ósmy, ósmoklasista, ów, ówdzie,
ówczesny.
4. Pisownia wyrazów z u
a) we wszystkich formach osobowych czasowników czasu teraźniejszego i trybu
rozkazującego zakończonych na – uje, -uj, (-uję, -ujesz itp.) w myśl rymowanki: w
czasowniku – uje się nie kreskuje, np. zgaduje, zgaduj, zgaduję, zgadujesz;
b) na początku i na końcu wielu wyrazów, np. upał, na dachu.
¾ Uczniowie powinni znać pisownię wyrazów: zasuwka, wsuwka, skuwka.
5. Pisownia wyrazów z rz
a) wymiennym (na r), np. żołnierz – żołnierski; marzec – marcowy;
b) niewymiennym, np. kołnierz, korzeń, rzadki, rzut, jarzębina;
a) po spółgłoskach: p, b, t, d, k, g, j, w, ch, np. przygoda, brzydko, potrzeba, drzewo,
krzew, grzech, wrzosy, spójrz, chrzan;
¾ Uczniowie powinni znać pisownię wyjątków: pszenica, pszczoła, kształt, wszystko,
wszędzie, obszar (i wyrazy pokrewne)
¾ Nie muszą jednak znać rzadziej występujących w języku wyjątków: bukszpan, Pszczyna.
¾ Trzeba pamiętać że: -szy (-sza, -sze) i –ejszy (-ejsza, -ejsze) piszemy zawsze w formach
stopnia wyższego i najwyższego przymiotników, nawet po wymienionych spółgłoskach
np. większy, największy.
b) w zakończeniach rzeczowników: -mistrz, -mierz, -arz, -erz, np. zegarmistrz, kątomierz,
kalendarz, kołnierz.
¾ Uczniowie powinni znać pisownię zapożyczonych rzeczowników rodz. męskiego
zakończonych na –aż, np. witraż, garaż, montaż, bagaż, wiraż, reportaż, bandaż,
masaż, kolportaż, łupież, pejzaż, papież. 2
6. Pisownia wyrazów z ż
a) wymiennym (na g, dz, h, s, z, ź), np. krążyć – krąg, pieniążek – pieniądz, grożę – grozić,
mażę – mazać;
b) niewymiennym, np. bażant, pożytek, różnica, żarówka, księżniczka;
c) w rzeczownikach rodzaju żeńskiego zakończonych na –aż, -eż, np. młodzież.
¾ Uczniowie powinni znać pisownię wyjątków: twarz, potwarz, macierz.
7. Pisownia wyrazów z ch
a) wymiennym (na sz), np. mucha – muszka;
b) niewymiennym, np. chmura, choroba, chuligan, pechowiec, kucharz;
c) zawsze na końcu wyrazów, np. duch, puch, mech (wyjątek: druh);
d) po spółgłoskach, np. schować, wschód, wchodzić, tchórz.
8. Pisownia wyrazów z h
a) wymiennym ( na g, z, ż), np. wahać się – waga, błahy – błazen, druh – drużyna;
b) niewymiennym, np. hak, haft, herbata, hałas, hamulec, handel;
c) w wyrazach obcego pochodzenia rozpoczynających się cząstkami hipo-, hydro-, hiper-
, np. hipokryta, hydrofor, hiperbola;
d) po spółgłosce z, np. zhańbić, zharmonizować.
9. Pisownia wyrazów z ą, ę
a) w wyrazach rodzimych, np. pociąg, związek, jęczy lub w wyrazach całkowicie
spolszczonych, np. ksiądz, kolęda
b) ę w M., B., W. lp. niektórych rzeczowników rodzaju nijakiego, np. cielę, imię.
c) ę w B. lp. i ą w N. lp. w zakończeniach rzeczowników i przymiotników np. B. matkę, kolegę;
N. dobrą matką, z kolegą
d) ą, ę w zakończeniach czasowników:
- w 1 os. lp. np. idę
- w 3 os. lm. czasu teraźniejszego np. robią
- w czasie przeszłym np. zdjął.
10. Pisownia wyrazów z om, on, em, en
a) w wyrazach obcego pochodzenia, np. centrum, benzyna, kontynent, kompas (w zakresie
czynnego słownictwa uczniów)
b) w zakończeniach rzeczowników w C. lm. –om, np. drzewom, psom oraz –em w N. lp. ,
np. przyjacielem, psem 
11. Pisownia wyrazów wielką literą:
 na początku zdania

 nazwy i imiona własne (ludzi i zwierząt)
 nazwiska, przezwiska, nazwy rodów i rodzin
 nazwy części świata, krajów, regionów i ich mieszkańców, przedstawicieli ras ludzkich i
plemion

Answer 2

rz piszemy gdy:
w wyrazach wymienia się na r, np.: morze - morski
w zakończeniach wyrazów: 
arz 
erz 
mierz 
mistrz 
np: bramkarz, 
harcerz
Sandomierz,
burmistrz
po spółgłoskach: b, p, d, t, g, k, ch, j, w, np.: 
brzeg
sprzedawca,
drzewo
patrzeć,
grzyb
chrząszcz,
spojrzeć
wrzesień
Ż piszemy, gdy :
wymienia się w innych formach tego samego wyrazu lub w innych wyrazach na: g, dz, h, z, ź, s 
np.: 
książka - księga,
pieniążek - pieniądz,
drużyna - druh,
mażę (po czymś) - mazać,
przerażenie - przerazić,
niżej - nisko.
w wyrazach zakończonych na: - aż, - eż 
np.: 
pejzaż, młodzież
Ż piszemy po literach: l, ł, r, n, 
np.: 
ulżyć,
małże
rżenie,
rewanż
Ó piszemy, gdy:
wymienia się w innych formach tego samego wyrazu lub w innych wyrazach na: o, e, a 
stół - stoły
przyjaciółka - przyjaciel
skrót - skracać
w wyrazach zakończonych na: - ów, np.: 
mówić
w wyrazach zakończonych na: - ówka, np.: 
łamigłówka
wyjątki : skuwka, wsuwka, zasuwka
w wyrazach zakończonych na: - ówna, np.: 
Nowakówna
na początku wyrazów: ósemka, ósmy, ów, ówczesny, ówcześnie,ówdzie. 
U piszemy, gdy:
w zakończeniach rzeczowników: 

un 
unek 
uchna 
uszka 
uszek 
uch 
us 
usia 
zwiastun, podaruek, córuchna, staruszka, łańcuszek, maluch, raptus, mamusia. 

w czasownikach zakończonych na: 

uj 
ujesz 
uje 
np.: maluję, malujesz, maluje, wędruję, wędrujesz, wędruje
w czasownikach typu: czuć, kuć, kłuć, pruć, snuć

Ch piszemy:
gdy wymienia się w innych formach tego samego wyrazu lub w innych wyrazach na: sz 

np.: 

mucha - muszka,
wydmuchać - wydmuszka,
trochę - troszkę, 

po literze s
np. schody
na końcu wyrazów, np.: na drogach, orzech, zuch. 

Wyjątki: druh, Boh (nazwa rzeki). 


H piszemy:
gdy wymienia się w innych formach tego samego wyrazu lub w innych wyrazach na: g, ż, z, dz, 

np.: 

wahać się - waga,
druh - drużyna,
błahy - błazen