Question

Podaj nazwę miasta - twierdzy na wybrzeżu libijskim, które zdobywała Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich w 1941 r.

Daje naj za najlepszą odpowiedź

Answer 1

Bitwa pod Tobrukiem (miasto i port we wschodniej Cyrenajce założony przez Włochów) została stoczona w dniach 11 IV - 10 XII 1941r., między wojskami alianckimi a armią hitlerowską, z udziałem polskiej Brygady Strzelców Karpackich (od 19 VIII 1941r.) pod dowództwem gen. S. Kopańskiego, zakończona wyparciem nieprzyjaciela i zdobyciem twierdzy pod Tobrukiem.

Fortyfikacje obronne Tobruku składały się z trzech linii umocnień. Pierwsza linia składała się z samodzielnych ośrodków oporu, a te z gniazd oporu. Załogę ośrodka stanowiła zwykle wzmocniona kompania piechoty; gniazda - wzmocniony pluton. Druga linia stanowiła wewnętrznej i przebiegała w odległości 3-4 km od linii pierwszej. Gniazda oporu nie były zbudowane systemem schronów betonowych, lecz stanowisk ziemnych. Zaczęto ją wznosić już w czasie oblężenia. Trzecia linia miała zabezpieczyć port, ale jej nie wykonano. Linie obronne uzupełniały cztery forty: Pilastryno, Solaro, Airente i Parrone. Fortów tych nie wykorzystano. Wnętrze twierdzy stanowiło pustkowie. Miasto i port leżał w gruzach. W czasie kampanii libijskiej twierdza kilkakrotnie przechodziła z rąk do rąk. Szczególne znaczenie miała długotrwała obrona w okresie pierwszej ofensywy gen, Rommla. Oblężenie Tobruku trwało od 11 IV 1941r. Zamknęły się w nim niektóre jednostki brytyjskie. Zorganizowane natarcie wojsk "osi" nastąpiło 14 IV na kierunku el Adem i Tobruk. Szturm ten wojska broniące się odparły. Drugie natarcie ruszyło 30 IV i było kilkakrotnie ponawiane do 4 V. Jedynym sukcesem wojsk nacierających było włamanie się w pierwszą linię obrony, nazwane później "wyłomem", w rejonie wzgórza Ras el Medauar, które przeciwnik zdobył. Odbicie tego najważniejszego punktu terenowego obrońcom nie udało się. 9 dywizja australijska pod dowództwem gen. Morsheada odparła wszystkie natarcia nieprzyjaciela tracąc tylko dominujące na tym obszarze pustyni wzgórze Medauar ("wyłom"). Odcinek zachodni, na którym znajdował się "wyłom", był jednym z najtrudniejszych do obrony. 19 VIII 1941r., jako pierwszy polski oddział, przybyła do Tobruku artyleria i przejęła zadanie wsparcia odcinka zachodniego obsadzonego przez brygadę australijską. 27 VIII na odcinek zachodni w sektorze nadmorskim wszedł pułk kawalerii. Piechota brygady początkowo obsadzała łatwiejszy odcinek południowy el Adem, a od października już cała polska brygada z podporządkowanym jej batalionem czechosłowackim i jednym batalionem australijskim została zaangażowana do obrony odcinka zachodniego. Dowódcą odcinka mianowano dowódcę Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich gen. S. Kopańskiego, jego zastępcą - płk W. Peszka, a dowódcą artylerii odcinka - ppłk dypl. S. Gliwicza.

Obrona odcinka zachodniego - to najcięższy okres trwania w Tobruku, zwłaszcza dla oddziałów obsadzających pozycje na "wyłomie". Panujące wzgórze Medauar zajmowali Niemcy. Na "wyłomie" toczono walki pozycyjne z najbliższych odległości. Trudu walk potęgowały dokuczliwe warunki klimatyczne Pustyni Libijskiej i poczucie całkowitego odcięcia od świata. Obrońcy zyskali nazwę "Szczurów Tobruku". W czasie dnia najintensywniejszą działalność przejawiała artyleria oraz lotnictwo nieprzyjaciela. Jeden z największych nalotów przeprowadzono 1 IX, w drugą rocznicę najazdu na Polskę

W listopadzie wzrosło natężenie walk, w tym i na odcinku polskim. Miało to związek z operacją "Crusader" podjętą 18 XI 1941r. przez 8 armię brytyjską. Jej 13 korpus uderzył na pozycje graniczne i związał siły nieprzyjaciela od czoła w rejonie Maddalena - Capuzzo - Bardia, a 30 korpus działał wprost na Tobruk i w ciągu trzech dni osiągnął rejon Sidi Rezegh (na południowy wschód od Tobruku), gdzie rozgorzała zacięta bitwa czołgów. Wzięła w niej udział również załoga Tobruku, w tym brygada polska, która w nocy z 20 na 21 XI wykonała udany wypad wzdłuż szosy na Dermę.

Po trzech dniach krwawych walk w rejonie Sidi Rezegh, Rommel, manewrując umiejętnie swoimi siłami pancernymi, uniemożliwił załodze twierdzy połączenie się z 30 korpusem, który odrzucił na południe. Jednakże 70 dywizja uderzająca z Tobruku utrzymała "wyłom" dokonany w pozycjach nieprzyjaciela. Dzięki temu już 25 XI dywizja nowozelandzka zdołała na krótko połączyć się z 70 dywizją w rejonie El-Duda. Ponowne uderzenie wojsk pancernych Rommla odrzuciło 2 dywizję nowozelandzką i Tobruk znowu został odcięty. Następnego dnia Niemcy przypuścili atak na odcinek polski, lecz bez rezultatu.

Mimo ciężkiej sytuacji i niepowodzenia 30 korpusu, dzięki wytrwałości i wysokiej wartości bojowej żołnierzy, krytyczny moment został opanowany i na początku grudnia 8 armia brytyjska przeszła stopniowo do dalszego wypierania nieprzyjaciela zmuszając go w dniach 7 - 10 XII do odwrotu.

W końcowej fazie bitwy brygada polska wypadem 2 i 3 batalionu w nocy z 9 na 10 XII zdobyła wzgórze Medauar, a uderzeniem 1 batalionu - wzgórze "White Knoll". Następnie oddział wydzielony zdobył Acromę położoną w odległości 10 km na zachód od poprzedniego skraju pozycji tobruckich. Po trzech tygodniach ciężkich zmagań pod Tobrukiem 10 XII 1941r. twierdza została wyzwolona.

Obrona Tobruku na tyłach frontu trwała osiem miesięcy, Polacy walczyli w niej prawie cztery miesiące. Utrzymanie twierdzy przez taki długi okres uniemożliwiło państwom osi prowadzenie dalszej ofensywy i zajęcie Egiptu w 1941r., a znacznie ułatwiło wykonanie ofensywy jesienno - zimowej 1941 - 42 przez 8 armię brytyjską.