Podaj najważniejsze informacje o epoce oświecenia (ramy epoki, wzorce i antywzorce, najważniejszych twórców
i utwory) i opisz ówczesną sytuację polityczną polski, krótko omów Szkołe Rycerską i kodeks kadetów Stanisłama Augusta Poniatowskiego
i utwory) i opisz ówczesną sytuację polityczną polski, krótko omów Szkołe Rycerską i kodeks kadetów Stanisłama Augusta Poniatowskiego
Poprzednia epoka wywodzila swa nazwe od klejontu, ich nastepcy wzieli nazwe od swiatła. I taka byla filozofia nowej epoki : oswiecenia, rozumu, samoswiadomosci myslicieli, ktorzy zarzucali ciemnote, zacofanie i " zepsucie sztuki" poprzednikom.
Nazywano ta epoke takze " wiekiem rozumu" i " wiekiem filozofow". Termin " oswiecenie " powstal w Niemiczech. Nowy prad szybko obal Anglie, Francje i cala Europe. ludzieprzejeli nowe idealy i zalozenia przynosily one bowiem optymizm i wiare w sens zycia na ziemi, odsunely ponure mysli " posmiertne", gloszac ze mimoz e smierc jest faktem , to pzrebywanie na ziemi tez musi byc racjoonalne i praktyczne. Epoka ta trwala od konca XvII wieku az do poczatkow
romantyzmu- czyli do wieku XIX. Ramy czasowe w Polsce obejmuja:
1) faza wczesna , lata 40 XVIIIw.- do 1764- koniec czasow saskich.
2)f. dojrzała-1764-1795( czasy stanislawowskie- lata panwania krola Stanisława Poniatowskiego)
3) f. schylkowa, 1795-1822 ( czasy postanislawowskie, do wydania Ballad i romansow Adama Mickiewicza)
Idaly w tym okresie :
- czlowiek w centrum uwagi
-krytycyzm , deizm, postulat tolerancji wyznaniowej
-rozwoj szkol , nacisk na nauke
Ideal- wolnomysliciel, erudyta
Nurty:
klasycyzm ( tworcy- Wolter, Denis Diterot, Nicolas Boilau, Daniel Defoe)
sentymentalizm ( Jean Jacques, Laurence Strene)
Rokoko ( Piotr Beaumarchais, Choderlos de Laclos)
Pisarze i ich utwory :
Francja :
- Wolter( Kandyd)
- Denis Diderot ( Kubuś Fatalista jego pan)
- Charles de Montesquieu ( o duchu praw)
Jean d' Alembert ( redaktor Wielkiem encyklopedii francuskiej)
Jean Jacques Rousseau ( Julia, czyli Nowa Heloiza....)
Anglia :
Daniel Defoe- Przypadki Robinsona Cruzoe
jonathan Swift- Podróze Guliwera
Henry Fielding- Historia zycia Toma Jonesa
Laurence Sterne- Podroz sentymentalna
Niemcy :
Johann Wolfgang Goethe- Faust, cierpienia mlodego Wertera
Fredrich Schiller- zbojcy, intryga i milosc
charakterystyczne garunki literackie :
bajka
satyra
poemat herolkomiczny, oda, sielanka, komedia, powiesc sentymentalna
Bohaterzy literaccy :
Robinson Cruzoe- rozbitek na bezludnej wyspie
Guliwer- podroznik
Kandyd- mlodzieniec dojzrewajacy
Kubus Fatalista a wolnosc jednostki
Szkola rycerska zalozona przez St .Poniatowksiego, dzialala jako ( gimnazjum ), duzy nacisk na nauke.