Jest gadem o krępej budowie. Porusza się ociężale w porównaniu z innymi wężami i żmijami. Atakuje błyskawicznie. Ma jedno płuco i prosty przewód trawienny. Jest jajożyworodna. Młode przychodzą na świat z końcem lata. Jest ich od kilku do kilkunastu, nie więcej niż dwadzieścia. Głowa ma zarys sercowaty lub jak to woli trójkątny. Nie jest to cecha charakterystyczna, gdyż taki zarys głowy ma wiele węży niejadowitych. Szyja jest przewężona i elastyczna. Całe ciało pokryte jest drobnymi łuskami. Ogon jest krótki i wynosi od 1/10 do 1/8 całkowitej długości żmiji. Źrenica żmiji jest pionowa (pozostałe nasze gady mają źrenice okrągłe). Tarczki głowowe są niewielkie i słabo wyróżniają się od łusek. Tarczki brzuszne są szerokie i dobrze rozwinięte. W górnej szczęce występują dwa zęby jadowe, zawiasowo umocowane. Przy zamykaniu paszczy, zęby składają się w kierunku gardła. Przy silnym rozwarciu paszczy, zęby wystają nieco do przodu. Zęby mają wewnętrzne kanaliki, czym przypominają igły strzykawki. Wytrysk jadu następuje w czasie wbijania zębów jadowych w ciało ofiary przez nacisk na gruczoły jadowe. Jad jest żółtawą oleistą cieczą. Jest kilka tysięcy razy bardziej toksyczny od znanych powszechnie trucizn. Wysuszony, krystaliczny jad można przechowywać przez wiele lat. Szczęki żmiji są rozdzielne. Dzięki temu żmija może połykać bardzo grube ofiary. Połykaniu pomaga żuchwa zaopatrzona w haczykowate zęby, skierowane do tyłu. Przez posuwiste ruchy żuchwy, ofiara (zdobycz) jest wciągana do przewodu pokarmowego. Trwa to dość długo. Samica jest większa od samca. Może maksymalnie osiągnąć 80 centymetrów. Samiec najwyżej 70. Ubarwienie żmij zygzakowatych jest bardzo zmienne. Kiedyś z tego powodu wyróżniano trzy podgatunki. Okazało się, że są to tylko trzy odmiany barwne. Na grzbiecie żmij jasno ubarwionych widać czarną wstęgę z poprzecznymi kreskami. Ta wstęga nazywana jest linią kainową. U form ciemno ubarwionych, tej linii nie widać. Najpospolitsza jest forma szara. Drugą formą barwną jest żmija o barwie brązowo miedzianej. Najrzadszą formą jest żmija całkowicie czarna. Nasycenie barwy może być różne. Przez to są żmije jasno popielate i ciemno szare. Jasno brązowe i ciemno brunatne. Czarne posiadają dużo pigmentu czarnego, co powoduje, że nie widać charakterystycznej linii kainowej. U form jasnych, wstęga kainowa ciągnie się od karku do końca ogona. Od oka do stawu żuchwowego ciągnie się przechodząca przez szyję czarna pręga. Wraz z drugą pręgą tworzy krzyż. Stąd niemiecka nazwa Kreuzotter. Pręgi te mogą jednak być całkowicie niewidoczne. W tylnej części głowy widać czarną plamę przypominającą odwróconą literę V. Jad żmiji jest wykorzystywany w medycynie
Żmija zygzakowata - W Polsce zamieszkuje głównie tereny leśne, zwłaszcza polany, poręby, skraje lasów. Długość do 90 cm. Głowa trójkątna, szyja wyraźnie zaznaczona, ciało masywne. Wierzch w różnych odcieniach koloru szarego lub brązowego, rzadziej brunatny lub czarny. Wzdłuż grzbietu wyraźna, zygzakowata, ciemniejsza wstęga, u odmiany czarnej niewidoczna. Brzuch szary lub jasnobrązowy, spód ogona żółty. Aktywna głównie w dzień. Żywi się drobnymi gryzoniami, rzadziej drobnymi ptakami oraz żabami.
Zaskroniec zwyczajny - w północno-zachodniej Afryce i w Azji aż po jezioro Bajkał, zachodnią Mongolię i północne Chiny. Zamieszkuje wilgotne środowiska, w pobliżu rzek, jezior i strumieni. Wyjątkowo osiąga 150-200 cm długości, zwykle samce dorastają do 100 cm, samice do 130 cm. Głowa duża, płaska, oczy duże, pysk szeroki, szyja wyraźnie zaznaczona. Ciało masywne, ogon krótki, łuski z wyraźnym kilem. Barwa najczęściej szarozielona, brązowozielona, rzadko z drobnymi, ciemnymi plamami. Cechą charakterystyczną są 2 duże, półksiężycowate, żółte lub pomarańczowe plamy z tyłu głowy (za skroniami - stąd nazwa), zwykle czarno obrzeżone. Brzuch białawy, z nieregularnymi, ciemnymi plamami. Spotykane są osobniki melanistyczne, czyli całkowicie czarne.
Wąż Eskulapa (Elaphe longissima) – niejadowity, rzadki, zagrożony wyginięciem jeden z największych węży Europy, o dł. do 2 m, oliwkowym lub brązowym zabarwieniu grzbietu i słomkowożółtą stroną brzuszną; występuje również w Azji Mniejszej i Środkowej
Jest gadem o krępej budowie. Porusza się ociężale w porównaniu z innymi wężami i żmijami. Atakuje błyskawicznie. Ma jedno płuco i prosty przewód trawienny. Jest jajożyworodna. Młode przychodzą na świat z końcem lata. Jest ich od kilku do kilkunastu, nie więcej niż dwadzieścia. Głowa ma zarys sercowaty lub jak to woli trójkątny. Nie jest to cecha charakterystyczna, gdyż taki zarys głowy ma wiele węży niejadowitych. Szyja jest przewężona i elastyczna. Całe ciało pokryte jest drobnymi łuskami. Ogon jest krótki i wynosi od 1/10 do 1/8 całkowitej długości żmiji. Źrenica żmiji jest pionowa (pozostałe nasze gady mają źrenice okrągłe). Tarczki głowowe są niewielkie i słabo wyróżniają się od łusek. Tarczki brzuszne są szerokie i dobrze rozwinięte. W górnej szczęce występują dwa zęby jadowe, zawiasowo umocowane. Przy zamykaniu paszczy, zęby składają się w kierunku gardła. Przy silnym rozwarciu paszczy, zęby wystają nieco do przodu. Zęby mają wewnętrzne kanaliki, czym przypominają igły strzykawki. Wytrysk jadu następuje w czasie wbijania zębów jadowych w ciało ofiary przez nacisk na gruczoły jadowe. Jad jest żółtawą oleistą cieczą. Jest kilka tysięcy razy bardziej toksyczny od znanych powszechnie trucizn. Wysuszony, krystaliczny jad można przechowywać przez wiele lat. Szczęki żmiji są rozdzielne. Dzięki temu żmija może połykać bardzo grube ofiary. Połykaniu pomaga żuchwa zaopatrzona w haczykowate zęby, skierowane do tyłu. Przez posuwiste ruchy żuchwy, ofiara (zdobycz) jest wciągana do przewodu pokarmowego. Trwa to dość długo.
Samica jest większa od samca. Może maksymalnie osiągnąć 80 centymetrów. Samiec najwyżej 70. Ubarwienie żmij zygzakowatych jest bardzo zmienne. Kiedyś z tego powodu wyróżniano trzy podgatunki. Okazało się, że są to tylko trzy odmiany barwne. Na grzbiecie żmij jasno ubarwionych widać czarną wstęgę z poprzecznymi kreskami. Ta wstęga nazywana jest linią kainową. U form ciemno ubarwionych, tej linii nie widać. Najpospolitsza jest forma szara. Drugą formą barwną jest żmija o barwie brązowo miedzianej. Najrzadszą formą jest żmija całkowicie czarna. Nasycenie barwy może być różne. Przez to są żmije jasno popielate i ciemno szare. Jasno brązowe i ciemno brunatne. Czarne posiadają dużo pigmentu czarnego, co powoduje, że nie widać charakterystycznej linii kainowej. U form jasnych, wstęga kainowa ciągnie się od karku do końca ogona. Od oka do stawu żuchwowego ciągnie się przechodząca przez szyję czarna pręga. Wraz z drugą pręgą tworzy krzyż. Stąd niemiecka nazwa Kreuzotter. Pręgi te mogą jednak być całkowicie niewidoczne. W tylnej części głowy widać czarną plamę przypominającą odwróconą literę V. Jad żmiji jest wykorzystywany w medycynie
Żmija zygzakowata - W Polsce zamieszkuje głównie tereny leśne, zwłaszcza polany, poręby, skraje lasów. Długość do 90 cm. Głowa trójkątna, szyja wyraźnie zaznaczona, ciało masywne. Wierzch w różnych odcieniach koloru szarego lub brązowego, rzadziej brunatny lub czarny. Wzdłuż grzbietu wyraźna, zygzakowata, ciemniejsza wstęga, u odmiany czarnej niewidoczna. Brzuch szary lub jasnobrązowy, spód ogona żółty. Aktywna głównie w dzień. Żywi się drobnymi gryzoniami, rzadziej drobnymi ptakami oraz żabami.
Zaskroniec zwyczajny - w północno-zachodniej Afryce i w Azji aż po jezioro Bajkał, zachodnią Mongolię i północne Chiny. Zamieszkuje wilgotne środowiska, w pobliżu rzek, jezior i strumieni. Wyjątkowo osiąga 150-200 cm długości, zwykle samce dorastają do 100 cm, samice do 130 cm. Głowa duża, płaska, oczy duże, pysk szeroki, szyja wyraźnie zaznaczona. Ciało masywne, ogon krótki, łuski z wyraźnym kilem. Barwa najczęściej szarozielona, brązowozielona, rzadko z drobnymi, ciemnymi plamami. Cechą charakterystyczną są 2 duże, półksiężycowate, żółte lub pomarańczowe plamy z tyłu głowy (za skroniami - stąd nazwa), zwykle czarno obrzeżone. Brzuch białawy, z nieregularnymi, ciemnymi plamami. Spotykane są osobniki melanistyczne, czyli całkowicie czarne.
Wąż Eskulapa (Elaphe longissima) – niejadowity, rzadki, zagrożony wyginięciem jeden z największych węży Europy, o dł. do 2 m, oliwkowym lub brązowym zabarwieniu grzbietu i słomkowożółtą stroną brzuszną; występuje również w Azji Mniejszej i Środkowej