Question

Podaj konflikty zbrojne na Cyprze , w Libi , Jordani , Izraelu , Egipcie , Arabi Saudyjskiej , Kuwejcie , Bahrajn, Zjednoczonych emiratach arabskich , atar , Jemen , Oman , oraz CAŁEJ AFRYKI po 1945r .

Answer 1

 

Cypr 1950 roku, gdy arcybiskupem Nowej Justyniany i całego Cypru, zwierzchnikiem Cypryjskiego Kościoła Prawosławnego, został arcybiskup Makarios III, jeden z zagorzałych zwolenników Enosis. Wśród Greków cypryjskich udało mu się na powrót wzbudzić nadzieję na przyłączenie do Grecji. Aby tego dowieść, w tym samym roku zorganizowano plebiscyt, w którym ludność grecka na Cyprze opowiedziała się za przyłączeniem. Jednak wyniki tego plebiscytu nie zostały uznane przez władze brytyjskie oraz Turcję. Dla Brytyjczyków wyspa ta, razem z Gibraltarem i Maltą, tworzyła łańcuch baz morskich o znaczeniu zarówno militarnym jak i handlowym, więc nie mieli zamiaru oddać Cypru. Aby odzyskać autonomię Grecy powołali podziemną armię EOKA (Organizacja Narodowa Bojowników Cypryjskich). Rekrutacja rozpoczęła się w 1952 r. Na jej czele stanął Jeorjos Grivas „Dighenis”. Organizacja ta mogła liczyć na wsparcie ze strony Grecji, która szkoliła jej bojowników i wywiad oraz dostarczała na wyspę broń łodziami rybackimi, kutrami, pocztą. W wyniku przejęcia przez Brytyjczyków greckiego statku „Agios Georgios” wiozącego broń i amunicje dla EOKA, rozpoczęcie akcji zbrojnej planowane na 25 marca 1955 r. przełożono na 1 kwietnia 1955 r. Było to spowodowane strachem przed aresztowaniem członków organizacji. Początkowo Cypryjczycy sabotowali brytyjskie organizacje wojskowe. EOKA m.in. zbombardowała koszary, pojazdy wojskowe. Dochodziło również do morderstw greckich policjantów na Cyprze, podejrzanych o współpracę z Wielką Brytanią. Ze strachu przed śmiercią brytyjscy informatorzy rozpoczynali współpracę z Grivasem.

W sierpniu 1955 Brytyjczycy doprowadzili do spotkania przedstawicieli Greków i Turków w celu rozpoczęci negocjacji. Spotkanie to zakończyło się fiaskiem, gdyż ich zdania na temat przyszłości Cypru były odmienne. Grecy chcieli niepodległości, Turcy natomiast opowiadali się za utrzymaniem status quo. Londyn mianował nowego gubernatora wyspy o nadzwyczajnych uprawnieniach. Był nim marszałek John Harding. Wprowadził on stan wojenny, godzinę policyjną oraz nakaz zdania broni pod groźbą kary śmierci. Na wiosnę 1956 r. Makarios został deportowany i internowany na Seszele za przechowywanie broni. Od tego momentu rozpoczęła się regularna wojna domowa. W wyniku przewagi militarnej Brytyjczyków, Grivas postanowił zmniejszyć ryzyko zbrojnych akcji EOKA. Wycofał się w góry Troodos, gdzie podzielił swoje oddziały. Walka przyjęła charakter partyzancki. Przechwytywali oni małe patrole lub pojedyncze pojazdy. W tym czasie miejscy nacjonaliści likwidowali Turków i komunistów greckich skupionych wokół partii AKEL. Nie byli oni łatwym celem dla Brytyjczyków. Z tego też powodu akcja „Pepperot” została skierowana przeciwko partyzantom z Troodos. W wyniku tego zginęło 30 osób, a sam Grivas ledwo uszedł z życiem. W odwecie miejska partyzantka EOKA dokonała najgwałtowniejszych zamachów w przeciągu całej wojny. Ich działania nie spotkały się z uznaniem wielu członków organizacji, którzy zaczęli udzielać anonimowych informacji władzom brytyjskim. Za ich sprawą zlokalizowano kryjówkę najbliższego współpracownika Grivasa – Grigorisa Afxentiou i jego ludzi w klasztorze Macheira w Troodos. Grivas, aby przerzucić ludzi z gór, doprowadził do zawieszenia broni w marcu 1957, uwalniając jednocześnie Makariosa 28 marca.

Narodowości na Cyprze według spisu z 1960 roku

Turcy w tym czasie wyszli z propozycją podziału wyspy: 2/3 dla Grecji, 1/3 dla nich. Propozycja ta została odrzucona. Wkrótce potem Grecy zerwali rozejm. W odpowiedzi Turcy za zgodą Wielkiej Brytanii powołali Organizację Bojową Turków Cypryjskich – TMT (organizacja tureckiego oporu) inaczej VOLKAN. Służyli swą pomocą Brytyjczykom poprzez patrole i zamachy na Greków. Nowy gubernator Cypru, Hugh Foot, wzmocnił działania mające na celu utrudnienie funkcjonowania EOKA. Nakazał kontrolę przesyłek i zakaz sprzedaży niektórych środków chemicznych, by tym sposobem uniemożliwić produkcje bomb. Grivas postanowił zmienić taktykę. Jego nowym sposobem walki stało się niepłacenie podatków i manifestacje uliczne. Sprawiło to zaostrzenie konfliktu grecko-tureckiego. Dochodziło do licznych zamieszek, a groźba wybuchu regularnej wojny domowej była realna. Aresztowano ok. 2000 ludzi podejrzanych o współpracę z EOKA. W ramach zemsty Grecy dokonywali zamachów na brytyjskich dowódców. 26 września 1958 roku raniono generała D. A. Kendrew i zamordowano żonę jednego z brytyjskich żołnierzy, żądając jednocześnie wycofania wojsk brytyjskich.

Aby zapobiec dalszemu rozlewowi krwi władze zainicjowały rozmowy na temat niepodległości Cypru. Na mocy porozumienia w Zurychu (11 lutego 1959) oraz w Londynie (17-19 lutego 1959) starcia ustały, a wyspa miała otrzymać suwerenność 19 lutego 1960 roku. Cypr miał się stać republiką będącą częścią Wspólnoty Narodów, rządzoną przez reprezentantów dwóch narodów, uznając dwunarodowość wyspy. Brytyjczycy zachowali natomiast tzw. Soveregin Base Areas (SBAs) w Akrotiri i Dhekelia. Każde z państw miało prawo interweniować w przypadku zagrożenia niepodległości wyspy. Grecja miała zachować 950 żołnierzy, a Turcja 650. Konstytucja przewidywała, że prezydentem miał być Grek, a wiceprezydentem Turek. Turcy również otrzymali prawo weta wobec decyzji parlamentu bądź rządu. Ich udział w administracji i policji miał wynosić 30%, 40% w armii. Katastrofalna konstytucja paraliżowała państwo, ponieważ w sztuczny sposób dzieliła władzę między Greków i Turków, na ogół niechętnych do współpracy.

Zgodnie z tym prezydentem 14 grudnia 1956 r. został Makarios III, a wiceprezydentem dr Fazıl Küçük, zastąpiony w 1960 r. przez Raufa Denktaşa. 16 sierpnia 1960 r. Cypr odzyskał niepodległość. Grivas został awansowany i uznany za bohatera narodowego. Zarówno EOKA jak i VOLKAN nie oddały broni.

Kryzys odrodził się, gdy w listopadzie 1963 Makarios zaproponował reformę konstytucji, aby móc bez przeszkód wejść w unię z Grecją (obowiązująca konstytucja zabraniała unii z jakimkolwiek państwem). Chciał on też ograniczyć tureckie prawo weta i wyrównać liczbę urzędników w proporcji 1:4 oraz stworzyć armię cypryjską o charakterze mieszanym, a nie – jak do tej pory – złożonej z jednostek jednonarodowościowych. Kolejnym postulatem było zawieszenie działalności samorządów terytorialnych i przejęcie ich kompetencji przez wyznaczone instytucje. Turcja sprzeciwiła się tym zmianom. Dlatego też 21 grudnia 1963 r. do akcji powróciła EOKA, wzniecając rozruchy. W przeciągu kilku dni zginęło 300 osób i zniszczono 100 wiosek tureckich. Turcy prowadzili loty ostrzegawcze nad Cyprem, gotowi w każdej chwili zaatakować. Brytyjczycy utworzyli w stolicy tzw. „zieloną linię”, przedzielającą ją na dwie części, na której żołnierze brytyjscy wymusili zawieszenie broni. W innych rejonach wyspy walki trwały do 27 marca 1964 r., kiedy to na wyspę dotarli żołnierze UNFICYP (siły pokojowe ONZ na Cyprze). Miały one za zadanie zapewnienie przestrzegania zawieszenia broni, utrzymanie strefy buforowej, nadzór nad respektowaniem prawa i porządku na wyspie. Makarios zdawał sobie sprawę, że siły ONZ powstrzymają Turcję przez atakiem.

W czerwcu 1964 r. ogłoszono pobór na Cyprze. Dowodzenie przypadło w udziale Grivasowi. Rozpoczął on ofensywę na ważne punkty przerzutu broni dla Turków – miasteczko Mansura i Kokkina. W ramach odwetu tureckie lotnictwo rozpoczęło naloty bombowe na Cypr. Grivas zmuszony był wstrzymać ofensywę.

W ciągu kolejnych trzech lat nad pokojem panowała ONZ. W kwietniu 1967 r. władza w Grecji przeszła w ręce junty wojskowej, wrogo nastawionej wobec Makariosa. 15 listopada 1967 r. Grivas zaatakował tureckie Agios Teodoros i Kofinu, aby przeciwdziałać dalszemu tworzeniu się enklaw, w których gromadzono broń. Turcja w odwecie rozpoczęła mobilizację i przygotowania do lądowania na Cyprze. Makarios, aby załagodzić konflikt, wymógł na juncie odwołanie Grivasa, zakończenie ofensywy i wycofanie wojsk. Dzięki temu oraz mediacji USA, udało się konflikt chwilowo zażegnać.

W kolejnych latach Makarios ponownie próbował zmienić konstytucję, aby ograniczyć prawa Turkom. Przeciwko niemu działał rząd ateński, z którym popadł w konflikt, próbując na własną rękę nawiązać współpracę ze Związkiem Radzieckim, aby zrezygnować z przyłączenia Cypru do Grecji na rzecz niepodległości. Doszło do powstania EOKA B na czele z Grivasem, która była negatywnie ustosunkowana do prezydenta. Swoje poparcie dla tej organizacji okazały Stany Zjednoczone, mając nadzieję na złagodzenie konfliktu w wyniku ostatecznego podziału Cypru. W odpowiedzi Makarios utworzył w 1974 r. podległą sobie Jednostkę Rezerwy Taktycznej. W jej skład wchodzili komuniści i socjaliści, zaopatrzeni w broń radziecką. 2 lipca 1974 r. Makarios zażądał, aby oficerowie z Gwardii Narodowej opuścili wyspę. W odpowiedzi przeprowadzono nieudany zamach stanu, gdyż biskup uciekł z wyspy. Nowym prezydentem został Nikos Sampson, weteran z EOKA, dowódca sił atakujących enklawy tureckie. Turcy postanowili wykorzystać sytuację i 20 lipca 1974 r. rozpoczęli inwazję. Piechota utworzyła przyczółek w rejonie Kyrenii, a spadochroniarze zajęli turecką część Nikozji. Walczyli siłą 40 tys. żołnierzy, 300 dział i czołgów przeciwko 18 tys. żołnierzy Gwardii Narodowej, 950 regularnym żołnierzom greckim i kilkuset bojownikom z EOKA-B. Dokonano wielu krwawych zbrodni, których ofiarami stali się cywile. Strach przed okrucieństwem najeźdźców wypędził z domów 180 tys. Greków.

21 lipca lotnictwo tureckie popełniło pomyłkę, która zadecydowała o losach wojny. Przez przypadek samoloty zaatakowały własną flotę, zatapiając niszczyciel „Kocatepe” i ciężko uszkadzając dwa pozostałe. Powodem jest fakt, że Grecy posiadali takie same. Cypryjczycy greccy nie mogli oczekiwać pomocy ze strony Aten, gdyż wszelkie działania przeciw Turcji miały spotkać się z odpowiedzią USA. 22 lipca w wyniku wyczerpania Turcy zgadzają się na zawieszenie broni. 23 lipca Nikos Sampson podał się do dymisji i opuścił wyspę. Jego miejsce zajął umiarkowany Glaukos Klerides.

W tym samym czasie w Stanach Zjednoczonych miała miejsce afera Watergate. W związku z odwróceniem uwagi USA od problemu Cypru, Turcja zażądała podziału. Po odmowie wznowiła ataki i w 48 godzin zajęła 1/3 wyspy. 16 sierpnia podpisano zawieszenie broni, wyznaczając granicę na linii „Attyli”. Grecja, aby okazać swoje niezadowolenie z polityki USA, wystąpiła z NATO. Na terenach zajętych przez Turków powstało nieuznawane przez nikogo prócz Turcji państwo – Republika Turecka Cypru Północnego.

W grudniu 1974 powrócił Makarios i ponownie objął urząd prezydencki przy poparciu rządu ateńskiego. Rozpoczęto grecko-tureckie negocjacje trwające 3 lata i nieprzynoszące żadnych rezultatów. Turcja opowiadała się za powstaniem dwóch niezależnych państw, z których każde miałoby własne siły zbrojne, budżet i komunikację. Problemem był los 200 tys. uchodźców greckich w tureckiej części wyspy. Rokowania pokojowe osłabły, gdy Turcy zaczęli przeprowadzać czystki etniczne, wysiedlając Greków z wiosek i miast cypryjskich. W wyniku śmierci Makariosa (3 sierpnia 1977), prezydentem został Spyros Kyprianou. W listopadzie 1980 r. doszło do rozmów grecko-tureckich przy asyście ONZ. Głównym problemem byli uchodźcy, a także reformy konstytucji, mające na celu poprawienie warunków Turków. Żądali oni równego statusu, jednakowej reprezentacji w rządzie, a także rotacyjnej zmiany prezydenta. Rok później przyjęto ten postulat oraz ustalono, że 30% wyspy będzie pod kontrolą turecką. W maju 1983 roku ONZ nakazało opuszczenie wyspy przez wojska tureckie. W wyniku tego i za zgodą Ankary, Rauf Denktaş ogłosił niepodległość Tureckiej Republiki Północnego Cypru. Aby zaznaczyć swą niezależność, zmieniono walutę, wydano miejscowe paszporty oraz zasiedlano wyspę ludnością turecką w liczbie 45 tys., aby zmniejszyć dysproporcje demograficzne. Sytuacja nie uległa poprawie nawet w 1988 roku, gdy prezydentem został skłonny do kompromisu z Turkami Georges Vassiliou. W 1992 r. Rada Bezpieczeństwa ONZ wydała rezolucję potępiającą Turków cypryjskich, nakazując redukcję 40 tys. armii tureckiej, zmniejszenie wydatków na cele obronne strony greckiej, oddanie pod kontrolę ONZ Famagusty oraz przeprowadzenie spisu ludności. W 1993 r. władzę objął Klerides, który całą swą politykę oparł na idei połączenia wyspy. Miała powstać federacja dwóch republik, lecz strona turecka odrzuciła te postulaty.

Głośne zdarzenie miało miejsce w 1996 roku. Gdy greccy demonstranci usuwali zasieki na granicy w Dherlinie, zostali zaatakowani przez Turków z organizacji nacjonalistycznej „Szare Wilki”. Kilka dni później zastrzelono bezbronnego Greka, który na znak protestu zdejmował turecką flagę na maszcie granicznym. Ponadto Cypr kupił w 1996 roku od Rosji czołgi T-80, wozy bojowe (BWP-3) i pociski dalekiego zasięgu S-300. Turcy zagrozili, że zbombardują wyrzutnie, jeżeli te zostaną zainstalowane. Ale jednocześnie wywiad turecki szukał sposobu, żeby je przechwycić. Odkąd w 1996 r. w Turcji do władzy doszli islamiści z Necmettinem Erbakanem na czele, konflikt grecko-turecki się zaostrzył. Wydawało się, że porozumienie jest niemożliwe. Turcja najwyraźniej dążyła do przyłączenia Cypru Północnego. Jednak w 1993 r. doszło do formalnego przymierza Cypru z Grecją. Tzw. Wspólna Doktryna Obronna mówi, że Grecja przyjdzie Cyprowi z pomocą, gdyby Turcja użyła siły lub próbowała zaanektować północną część wyspy. Jednak 2 lata później, w roku 1995, doszło do kolejnego zaognienia konfliktu. W Pafos wybudowano bazę lotniczą i morską dla lądujących na wyspie wojsk greckich i przeprowadzono pierwsze manewry „Nikoforos” – Zwycięzca. Turcja w odwecie chciała zastraszyć Greków cypryjskich i od 1997 r. samoloty tureckie regularnie przelatują nad Nikozją na niskiej wysokości. Cypr ostatecznie zrezygnował z rozmieszczenia pocisków na wyspie i oddał je Grecji (na Kretę), a następnie w 1998 r. rozpoczął negocjacje w sprawie przystąpienia do Unii Europejskiej i wobec tego problem Cypru Północnego stał się bardzo poważny.

Szansę na zakończenie konfliktu dawało rozszerzenie Unii. Bruksela chciała przyjąć wyspę zjednoczoną. W związku z tym w kwietniu 2004 r. odbyło się referendum. Turcja – odrzucając fundament swej polityki zagranicznej i sprzeciwiając się przywódcy Turków cypryjskich, Raufowi Denktaşowi, namawiała do głosowania za zjednoczeniem. Jednak referendum zakończyło się fiaskiem. 65% Turków głosowało za przyjęciem planu, ale „nie” powiedziało 75% Greków.

Oto główne propozycje tzw. planu Annana, odrzucane przez Greków: Turecka część wyspy miałaby przekazać greckiej tylko 7% terytorium i to tereny bardzo zdewastowane, a po tureckiej stronie Grecy odzyskać mieliby tylko 1/3 utraconych powierzchni każdej z ojcowizn, Grecy nie mieliby prawa budownictwa tzw. głównych domów (jedynie domy weekendowe), ani zamieszkiwania poza weekendem i świętami w swych własnych (nawet starych) domach po tureckiej stronie wyspy. Greckie armia i policja miałyby zostać natychmiast rozwiązane, lecz turecka armia pozostać miałaby na wyspie jeszcze przez nie mniej niż 15 lat (i bez realnych gwarancji jej wyjścia). Ten punkt rodził wielkie obawy Greków o możliwość zagrożenia ich bezpieczeństwa osobistego. Zgłoszoną w ostatniej chwili (na godziny przed referendum) propozycję sekretarza generalnego ONZ wprowadzenia dwóch niedużych międzynarodowych oddziałów zmechanizowanych dla ochrony ludności cywilnej uznawano za zobowiązanie równie niedorzeczne, jak nieskuteczna okazała się uprzednio ochrona cywili przez siły międzynarodowe w Bośni czy Kosowie. Ponadto indywidualne odszkodowania dla rodzin, za ich ziemie tracone na rzecz Turków, wypłacane miałyby być z budżetu państwa, co w praktyce byłoby dokonywane w 90% ze środków, uprzednio zbieranych w podatkach od samych Greków, gdyż zamożniejsi płacą wyższe podatki, a najbiedniejsi są z nich niemal całkowicie zwolnienieni.

Libia

Kryzys izraelsko-libański (12 lipca - 14 sierpnia 2006)

Wojna domowa w Libii (2011) (13 stycznia 2011 - (23 października 2011)
Bitwa o Bengazi
I bitwa o Trypolis
Bitwa o Az-Zawiję
Bitwa o Misratę
Bitwa o Marsa al-Burajka
Bitwa o Ras al-Unuf
Bitwa o Bin Dżawad
Strefa zakazu lotów nad Libią
Operacja Odyssey Dawn
Operacja Unified Protector
Operacje w Dżabal Nafusa
II bitwa o Trypolis

Jordania

W 1945 Transjordania przystąpiła do Ligi Arabskiej, a 25 maja 1946 roku uzyskała niepodległość i stała się królestwem rządzonym przez Abdullaha Husajna. Dwa lata później w reakcji na utworzenie Izraela wojska jordańskie zaatakowały nowo powstałe państwo i zajęły Zachodni Brzeg Jordanu (Cisjordanię) oraz Stare Miasto w Jerozolimie. W 1949 r. podpisano zawieszenie broni, które de facto oznaczało porażkę Jordanii, gdyż było dla niej mniej korzystnie niż wcześniejsze ustalenia ONZ. W 1950 ogłoszono utworzenie Jordańskiego Królestwa Haszymidzkiego, do którego włączono nowo zdobyte ziemie palestyńskie, czego nie uznały inne państwa arabskie. W roku 1951 król Abdullah Husajn został zamordowany przez zamachowca palestyńskiego, a władzę przejął jego syn Talal. Rok później pozbawiono tronu chorego umysłowo Talala, a królem został jego syn Husajn ibn Talal. W latach 1956–1958 doszło do konfliktu politycznego z Wielką Brytanią i z Jordanii wydalono oficerów brytyjskich.

W wyniku ofensywy armii izraelskiej (wojna sześciodniowa) w 1967 roku Jordania ponownie utraciła ziemie na zachód od rzeki Jordan. Z zajętych przez Izrael terenów uciekło do Jordanii kolejne 400 tysięcy Palestyńczyków (w 1949 przybyło tu ok. 400 tys. ludzi z terenów zajętych przez Izrael). We wrześniu 1970 roku doszło do ostrego konfliktu między władzami Jordanii a OWP, która zaczęła tworzyć „państwo w państwie” i jej faktycznego zniszczenia na terenie tego kraju („Czarny Wrzesień”). W wojnie arabsko-izraelskiej w 1973 roku Jordania w zasadzie nie uczestniczyła, poza jedną brygadą walczącą na terytorium Syrii. Z własnego terytorium Izraela nie atakowano.

Po wybuchu pierwszej intifady król Jordanii zrzekł się w 1988 roku Cisjordanii na rzecz Palestyńczyków. W następnym roku król zgodził się na wybory parlamentarne i pozwolił na stopniową liberalizację kraju. W trakcie wojny w Zatoce Perskiej Jordania zachowała życzliwą neutralność w stosunku do Iraku, co pogorszyło jej stosunki z Zachodem i emiratami w Zatoce Perskiej. W 1994 roku zawarła pokój z Izraelem (stan wojny z tym krajem trwał formalnie od 1948 roku). Pięć lat później zmarł król Husajn, a nowym władcą Jordanii został jego syn Abdullah. Nowy król zawarł w 2001 r. Układ o wolnym handlu z USA oraz w 2002 Układ o stowarzyszeniu z UE i prowadzi politykę przyjazną Zachodowi.

Od wybuchu wojny w Iraku szyici zarzucają Jordanii stałe wspieranie sunnitów irackich. W styczniu 2011 roku doszło do ogólnokrajowych protestów.

Izrael

4 maja 1948 roku Dawid Ben-Gurion proklamował niepodległość Izraela, natychmiast uznaną de facto przez USA i ZSRR. Następnego dnia armie Egiptu, Jordanii, Iraku, Syrii i Libanu zaatakowały Izrael. Wojnę zakończyły porozumienia rozejmowe zawarte z 4 państwami arabskimi między lutym a lipcem 1949 roku. W efekcie zwycięski Izrael zatrzymał 77% terytorium Palestyny (o około 50% więcej niż przewidywał ONZ-owski plan podziału), Jordania zajęła Zachodni Brzeg Jordanu i Wschodnią Jerozolimę, a Egipt – Strefę Gazy. Państwo palestyńskie w ogóle nie powstało, natomiast konsekwencją walk izraelsko-arabskich było powstanie 700-tysięcznej rzeszy uchodźców palestyńskich na Bliskim Wschodzie, z których około połowa znalazła się w Jordanii.
Zawarcie rozejmu między Izraelem a państwami arabskimi nie oznaczało zakończenia konfliktu – obie strony prowadziły intensywne zbrojenia i mobilizowały ludność, przygotowując się na wypadek kolejnej wojny. Zaniepokojony zawarciem przez Egipt dużego kontraktu na dostawy broni z Czechosłowacji (wrzesień 1955 roku) Izrael w porozumieniu z Francją i Wielką Brytanią 29 października 1956 roku zaatakował Egipt i zajął Strefę Gazy i Półwysep Synaj, jednak musiał opuścić te terytoria wskutek zdecydowanej presji obu supermocarstw – USA i ZSRR. Wojna ta nie przyniosła więc żadnych zmian terytorialnych.

WOJNY 1967 I 1973 ROKU

Do kolejnej konfrontacji izraelsko-arabskiej doszło w 1967 roku. Działalność palestyńskich bojowników atakujących z terytoriów państw sąsiednich, zwłaszcza Syrii, budziła niepokój Izraela, co powodowało podejmowanie akcji odwetowych i mnożenie się incydentów zbrojnych. Tymczasem ZSRR przyczyniał się do podsycania nastrojów wojennych w regionie, błędnie informując w maju 1967 roku o masowej koncentracji wojsk izraelskich na granicy z Syrią i kontynuując dostawy nowoczesnej broni do krajów arabskich. 18 maja 1967 roku prezydent Egiptu Gamal Abdel Naser zażądał ewakuacji sił obserwacyjnych ONZ z Synaju i Strefy Gazy. 23 maja Naser ogłosił zamknięcie Cieśniny Tirańskiej dla statków izraelskich, odcinając Izrael od Morza Czerwonego. Rząd Izraela uznał to za działanie wrogie i zdecydował się na wojnę prewencyjną, tym bardziej że 30 maja doszło do zaskakującej wizyty w Kairze króla Jordanii Husajna i podpisania układu jordańsko-egipskiego o wzajemnej obronie. W tzw. wojnie 6-dniowej 5-10 czerwca Izrael odniósł wielkie zwycięstwo nad Egiptem, Jordanią, Syrią i Irakiem. Zdobyto niezwykle ważne ze strategicznego punktu widzenia syryjskie Wzgórza Golan i egipski Półwysep Synaj, a także znajdujące się dotąd w rękach Jordanii Zachodni Brzeg Jordanu i wschodnią część Jerozolimy oraz kontrolowaną przez Egipt Strefę Gazy. W rezultacie wojny Izrael uzyskał kontrolę nad terytoriami, na których zamieszkiwała większość palestyńskich uchodźców z lat 1948-49.
22 listopada 1967 roku Rada Bezpieczeństwa ONZ uchwaliła rezolucję nr 242 definiującą warunki sprawiedliwego i trwałego pokoju na Bliskim Wschodzie. Postulowała ona wycofanie się wojsk Izraela z ziem okupowanych, zawarcie traktatów pokojowych przez strony walczące, uznanie i poszanowanie suwerenności, integralności terytorialnej i niezależności politycznej każdego państwa w regionie. Potwierdzono też konieczność zagwarantowania swobody żeglugi na międzynarodowych drogach wodnych, sprawiedliwego rozstrzeygnięcia problemu uchodźców, ustanowienia stref zdemilitaryzowanych.
Ponieważ uznanie Izraela przez państwa arabskie ani zawarcie traktatu pokojowego nie wchodziło w grę, Izrael nie zamierzał zastosować się do wezwań do wycofania się z terytoriów zajętych w 1967 roku. W kwietniu 1968 roku do Hebronu przybyła pierwsza grupa osadników żydowskich. Od tego momentu postępowała budowa kolejnych osiedli pośród skupisk ludności palestyńskiej, co nieuchronnie doprowadzało do zaognienia sytuacji.
Równocześnie zyskiwał na znaczeniu palestyński ruch wyzwoleńczy. W 1964 roku z inicjatywy Ligi Arabskiej powstała Organizacja Wyzwolenia Palestyny (OWP), skupiająca pod jednym parasolem szereg ugrupowań o różnym profilu ideologicznym. W lutym 1969 roku przewodniczącym OWP został Jaser Arafat, lider największego z tych ugrupowań – Fatah. Za jego przywództwa sprawa palestyńska szybko zyskała rozgłosu na arenie międzynarodowej, a dla ludności palestyńskiej zamieszkującej różne terytoria regionu OWP stała się niekwestionowanym reprezentantem. OWP koncentrowała się w całości na zbrojnych akcjach przeciwko Izraelowi, w związku z czym Izrael uważał ją wyłącznie za organizację terrorystyczną, odmawiając jakichkolwiek negocjacji. Wrogość Izraela wobec OWP pogłębiły głośne akty terroryzmu palestyńskiego – porwanie samolotu izraelskich linii El Al w lipcu 1968 roku oraz masakra 11 sportowców izraelskich na Igrzyskach Olimpijskich w Monachium we wrześniu 1972 roku.
Stosunki Izraela z państwami arabskimi pozostawały bardzo złe. W wyniku wojny 6-dniowej wojska izraelskie znalazły się w odległości mniejszej niż 100 kilometrów od stolic Egiptu, Jordanii i Syrii. Przywódcy tych państw uznawali taką sytuację za zagrożenie nie do zaakceptowania. Egipt dzięki pomocy ZSRR niezwykle szybko odbudowywał potencjał wojskowy. W marcu 1969 roku Naser uznał rozejm za nieważny i ogłosił „wojnę na wyczerpanie”, której przejawem były liczne starcia wzdłuż zamkniętego Kanału Sueskiego. „Wojnę na wyczerpanie” zakończył wynegocjowany przez USA rozejm w sierpniu 1970 roku.
6 października 1973 roku Egipt i Syria zaatakowały Izrael w dniu żydowskiego święta Yom Kippur (Święto Pojednania). Pomimo początkowego zaskoczenia i sukcesów wojsk arabskich, Izrael raz jeszcze triumfował. Zakończony 24 października konflikt nie przyniósł zmian terytorialnych, ale pociągnął za sobą istotne konsekwencje międzynarodowe, jako że arabscy eksporterzy ropy naftowej skupieni w OPEC postanowili nałożyć embargo na dostawy surowca do państw uznanych za sprzymierzeńców Izraela. Spowodowało to kilkukrotny wzrost ceny ropy naftowej w ciągu zaledwie 2 miesięcy, wywołało poważne problemy gospodarcze zwłaszcza w Europie Zachodniej i uwypukliło konieczność załagodzenia napięć arabsko-izraelskich. W obliczu braku szans na bezpośrednie negocjacje przeciwników (co zostało potwierdzone fiaskiem konferencji pokojowej w Genewie 21-22 grudnia 1973 roku) sekretarz stanu USA Henry Kissinger podjął tzw. dyplomację wahadłową, polegającą na częstych rozmowach z poszczególnymi stronami. W efekcie 18 stycznia 1974 roku podpisano porozumienie o rozdzieleniu sił egipskich i izraelskich, a 31 maja 1975 – o rozdzieleniu sił syryjskich i izraelskich. Kissingerowi udało się następnie doprowadzić do podpisania 4 września 1975 roku porozumienia o wycofaniu wojsk izraelskich z części Synaju i utworzeniu strefy buforowej patrolowanej przez siły ONZ.

1975 roku Egipt zaczął pogrążać się w kryzysie gospodarczym wywołanym wysokimi kosztami Wojny Jom Kippur. Wydatki na zbrojenia pochłaniały jedną piątą dochodu narodowego, rosła inflacja, a Związek Radziecki zażądał zwrócenia długu w wysokości 7 mld USD. Pogarszająca się sytuacja zmusiła rząd egipski do poszukiwania nowych dróg rozwiązań, co wykorzystała amerykańska dyplomacja przeciągając stopniowo Egipt w swoją sferę wpływów.

Egipt

1 września 1975 doszło do zawarcia izraelsko-egipskiego porozumienia w sprawie Półwyspu Synaj. Na jego mocy Izrael przeprowadził częściowe wycofanie swoich wojsk na odległość 70 km na wschód od Kanału Sueskiego. Umożliwiło to odbudowanie infrastruktury i wznowienie żeglugi na Kanale, a tym samym przyniosło wpływy do budżetu Egiptu. Równie duże znaczenie dla egipskiej gospodarki miało wycofanie się izraelskich wojsk z roponośnych obszarów we wschodniej części Półwyspu Synaj, umożliwiając wznowienie dostaw własnej ropy naftowej do rafinerii w Egipcie. W zamian Egipt obiecał złagodzić bojkot ekonomiczny oraz umożliwić żeglugę po Kanale Sueskim statkom handlowym wiozącym towary do lub z Izraela. Równocześnie Stany Zjednoczone przyznały Izraelowi pomoc w wysokości 2-3 mld USD rocznie. Była to rekompensata za straty poniesione przez Izrael w wyniku oddania Egiptowi obszarów roponośnych na Synaju.

W okresie od 15 listopada 1975 do 26 lutego 1976 izraelskie wojska w czternastu etapach przeprowadziły pierwszą fazę wycofywania się z Półwyspu Synaj.
Proces pokojowy[edytuj]

W 1977 prezydent Stanów Zjednoczonych Jimmy Carter rozpoczął starania o uruchomienie bliskowschodniego procesu pokojowego. W tym celu przeprowadził serię rozmów z egipskim prezydentem Anwarem Sadatem, jordańskim królem Husajnem, syryjskim prezydentem Hafez al-Assadem i izraelskim premierem Icchakiem Rabinem. Wynikiem tych rozmów było ogłoszenie 10 listopada 1977 przez egipskiego prezydenta Anwar Sadata gotowości do rozpoczęcia negocjacji pokojowych z Izraelem.

W dniach 19-21 listopada 1977 egipski prezydent Anwar Sadat jako pierwszy arabski przywódca przyjechał z oficjalną wizytą dyplomatyczną do Izraela. Doszło do przełomowego spotkania z premierem Beginem w Jerozolimie, a 19 listopada Sadat w przemówieniu w Knesecie wezwał Izrael do całkowitego wycofania swoich wojsk z terenów okupowanych i podjęcia negocjacji z wszystkim sąsiadami jednocześnie. W zamian Egipt proponował Izraelowi bezpieczeństwo i pokój.

26 listopada 1977 prezydent Anwar Sadat kontynuując proces pokojowy zaprosił wszystkie strony konfliktu bliskowschodniego na konferencję pokojową do Kairu. Izrael z zadowoleniem przyjął zaproszenie, jednakże Syria, Organizacja Wyzwolenia Palestyny oraz Związek Radziecki odrzuciły je. Równocześnie większość państw arabskich zamroziła swoje stosunki dyplomatyczne z Egiptem, a Syria dodatkowo wydała zezwolenie oddziałom OWP w południowym Libanie swobodnego atakowania terytorium Izraela.

25 grudnia 1977 izraelski premier Menachem Begin przyjechał z oficjalną wizytą dyplomatyczną do Egiptu. Rozpoczęto oficjalne pokojowe negocjacje pomiędzy Izraelem a Egiptem.Do wybuchu protestów mieszkańców Egiptu doszło 25 stycznie 2011 roku – Egipcjanie w masowych protestach na ulicach głównych miast 

 Arabia Saudyjska 

1 lutego 1945 roku doszło do spotkania Franklina Delano Roosevelta z królem saudyjskim Abd al-Azizem, w trakcie którego prezydent USA obiecał 10 milionów dolarów pożyczki dla Saudyjczyków. Prowadzone w tym też czasie badania geologiczne wykazały że Arabia Saudyjska dysponuje zasobami ropy naftowej, które mogą mieć strategiczne znaczenie dla gospodarki amerykańskiej[5]. W roku 1960 Arabia wraz z kilkoma innymi państwami- eksporterami ropy naftowej założyła Organizację Państw Eksporterów Ropy Naftowej, której celem było kontrolowanie cen tego surowca[6]. W trakcie wojny Jom Kippur monarchia Saudyjska aktywnie popierała koalicję arabską, a w odwecie za amerykańską pomoc dla Izraela nałożyła na ten kraj embargo na handel ropą naftową[7]. Działania te wywołały kryzys naftowy w państwach zachodnich. Dopiero po podpisaniu porozumienia pokojowego kraje arabskie wycofały się z embarga. Od stycznia 2011 w Arabii Saudyjskiej trwają protesty.

Kuwejt

2 sierpnia 1990 roku Irak dokonuje inwazji na Kuwejt
w lutym 1991 roku siły ONZ pod dowództwem Stanów Zjednoczonych – po trwającej ok. 6 tygodni wojnie (zwanej I wojną w Zatoce Perskiej) wyzwalają Kuwejt

Bahrajn

W kwietniu 1986 roku wybuch konflikt między Bahrajnem a Katarem o wyspę Faszt ad-Dibal stanowiącą terytorium sporne. Bahrajn poparł sankcje ONZ przeciwko Irakowi w związku z agresją na Kuwejt w sierpniu 1990 roku i zezwolił Stanom Zjednoczonym oraz Wielkiej Brytanii na ulokowanie na swoim terytorium sił powietrznych uczestniczących w latach 1990–91 w wyzwalaniu Kuwejtu spod okupacji wojsk Saddama Husajna. W 1991 roku Bahrajn podpisał porozumienie z USA o współpracy w dziedzinie obrony.

Po śmierci emira Isy Ibn Salmana Al-Khalify w 1999 roku, nowym władcą został jego syn Hamad. W 2001 roku przeprowadzono powszechne referendum w wyniku którego zatwierdzono nową konstytucję. Konstytucja ta proklamowała m.in. Bahrajn jako królestwo. Pierwsze wybory do nowego parlamentu odbyły w 2002 roku i zostały zbojkotowane przez islamistyczną opozycję, kolejne odbyły się w 2006 roku[3].

Zjednoczone emiraty Arabskie

W 1971 r. Bahrajn i Katar zrezygnowały z uczestnictwa w federacji i utworzyły niezależne państwa. W toku obrad, które w lipcu 1971 r. toczyły się w pałacu szejka Dubaju, salę opuścił także szejk Ras al-Chajmy. 18 lipca pozostałych sześciu władców podpisało umowę o utworzeniu Federacji Zjednoczonych Emiratów Arabskich, która 2 grudnia 1971 r. oficjalnie ogłosiła niepodległość. Nowe państwo zostało 6 grudnia przyjęte do Ligi Arabskiej, a 8 grudnia – jako 132 członek – do ONZ. Jeszcze 23 grudnia tego roku w Abu Zabi ogłoszono, że do Federacji w przyszłym roku przystąpi również emirat Ras al-Chajma.

Pierwszym prezydentem Federacji został wybrany na 5 lat Zaid ibn Sultan an-Nahajan, władca Abu Zabi, a wiceprezydentem szejk Dubaju. Władcy poszczególnych emiratów utworzyli Radę Najwyższą, do kompetencji której należały sprawy polityki zagranicznej, obrony, kluczowe decyzje gospodarcze itp. Każdy emirat zachował przy tym własną administrację i samodzielne kierowanie sprawami wewnętrznymi, często jeszcze uwarunkowane lokalnymi tradycjami plemiennymi. Ustalono, że budżet Federacji będzie tworzony ze składek, wynoszących po 10% dochodów każdego z emiratów. Organem ustawodawczym zostało tzw. Zgromadzenie Doradcze złożone z 34 delegatów, wybieranych przez poszczególne emiraty w ilości proporcjonalnej do liczby ludności. Tymczasową stolicą państwa została rezydencja szejka Abu Zabi - el-Ain w oazie Burajmi.

W 1979 zerwano stosunki dyplomatyczne z Egiptem za podpisanie układu wojskowego z Izraelem. W 1985 zostały nawiązane stosunki dyplomatyczne i handlowe z ZSRR i Chinami, a w 1987 wznowiono stosunki dyplomatyczne z Egiptem. W 1990 ZEA poparły interwencję w Iraku i zgodziły się na rozlokowanie na swoim terytorium wojsk francuskich i brytyjskich. W 1994 ZEA podpisały układ obronny z USA. W 2004 po śmierci prezydenta jego miejsce zajął Chalifa ibn Zaid an-Nahajan. W 2006 po śmierci premiera Maktuma ibn Raszida al-Maktuma jego urząd przejął Muhammad ibn Raszid al-Maktum.

Atar (brak danych, jak przyjajmniej ich nie znalazłam)

Jemen

Jemen Południowy w okresie 1839-1967 był brytyjską kolonią i protektoratem z głównym ośrodkiem w Adenie. Ta część Jemenu uzyskała niepodległość dopiero w 1967 przyjmując od 1970 nazwę Ludowo-Demokratyczna Republika Jemenu. Jemen Południowy znalazł się w strefie wpływów ZSRR. W latach 1972 i 1979 miały miejsce dwa krótkotrwałe konflikty zbrojne pomiędzy obydwoma państwami. Jednak do zjednoczenia Jemenu doszło dopiero w 1990. Pierwsze demokratyczne wybory miały miejsce w 1993. Rok później doszło do próby secesji dawnego Jemenu Południowego i wybuchu krótkiej wojny domowej (maj-lipiec 1994), która zakończyła się zwycięstwem wojsk rządowych. W wyborach prezydenckich 20 września 2006, dotychczasowy prezydent Ali Abdullah Salih został wybrany z poparciem 77,2% na kolejną siedmioletnią kadencję. W styczniu 2011 roku doszło do protestów w tym kraju, w wyniku których w lutym 2012 Salih ustąpił ze stanowiska szefa państwa. Nowym prezydentem został dotychczasowy wiceprezydent Abd Rabu Mansur Hadi.

Oman

Lata 1965-1975 to okres walki wojsk rządowych z popieraną przez Jemen Południowy lewicową partyzantką w regionie Zufar. W 1970 po pałacowym zamachu stanu panującego sułtana zastąpił jego syn - Kabus ibn-Said, który zmienił oficjalną nazwę państwa na Sułtanat Omanu. W 1975 Oman został ostatecznie zjednoczony przez sułtana. Znaczne dochody państwa pochodzą z eksploatowanych od lat 50. XX wieku bogatych złóż ropy naftowej.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Afryka

 

 

Wojna domowa w Rwandzie – strony to plemiona Tutsi i Hutu. Po II Wojnie Światowej Rwanda uzyskała status terytorium powierniczego ONZ. W latach 50. pod wpływem Belgii i ONZ zaczęły powstawać pierwsze organizacje polityczne skupiające ludność murzyńską, reprezentujące zarówno plemiona Tutsi, jak i Hutu. Jednak władze belgijskie podsycały konflikty pomiędzy nimi, co doprowadziło w 1959 roku do wybuchu wojny domowej, w wyniku której Tutsi stracili swoją pozycję, a władzę przejęło plemię Hutu.

 

 

Powstanie Mau - Mau – strony: kenijska organizacja plemienna Mau – Mau kontra brytyjskie siły kolonialne. Konflikt trwał od 1952 do1959 roku. Powodem wojny były tendencje niepodległościowe w Kenii. Powstanie przygotowała konspiracyjna organizacja Mau – Mau. Działania zbrojne rozpoczynają się jesienią 1952 roku. Efektem powstania było przyznanie Kenii w 1963 roku pełnej niepodległości.

 

 

Kryzys sueski – strony: wojska francuskie, brytyjskie i izraelskie walczące z siłami zbrojnymi Egiptu. Konflikt trwał od lipca do grudnia 1956 roku. Powodem konfliktu była decyzja prezydenta Egiptu Gamala Abdel Nasera, który w 1956 roku ogłosił nacjonalizację Kanału Sueskiego. Odpowiedzią był atak sił powietrzno desantowych Anglii i Francji. Do konfliktu przyłączył się również Izrael zajmując Półwysep Synaj. Dalsza akcja zbrojna powstrzymana zostaje na skutek przeciwdziałania USA i ZSRR na forum ONZ. Ostatecznie Anglia i Francja musiały wycofać swoje wojska z rejonu Kanału Sueskiego.

Wojna domowa w Kongo – strony: lewicowe grupy Lumumby kontra prawicowe oddziały M. Czombe wspierane przez kraje europejskie. Konflikt trwał od 1960 do 1965 roku. Po tym jak Belgia zdecydowała się nadać Kongu niepodległość doszło do konfliktów wewnętrznych, których powodem było nieprzygotowanie miejscowej ludności do zaistniałych warunków – podziały etniczne, brak wykształconych kadr administracyjnych itp. Wszystko to doprowadza do wybuchu wojny domowej miedzy lewicowym ugrupowaniem na czele, którego stał P. Lumumba, chcący jedności centralizacji kraju, a prawicą na czele której stał gen. M. Czombe. Konflikt kończy się w 1965 roku ostatecznym przejęciem władzy przez gen Mobutu Sese Seko, który wprowadza dyktaturę. Dyktator był jednym z najbardziej prozachodnich polityków afrykańskich.



Wojna domowa w Nigerii – stronami konfliktu były wojska rządowe Nigerii, walczące z secesjonistami z plemienia Ibo. Konflikt trwał od 1967 do 1970 roku. Powodem były konflikty etniczne, które targały Nigerią od 1960 roku, czyli już od początku jej niepodległości. Niestabilność polityczna doprowadziła do walk między plemionami Hausa i Ibo, co w konsekwencji doprowadziło do oderwania (secesji) prowincji Biafra. Doszło wówczas do walk z użyciem wojsk rządowych, stłumienia rebelii i przyłączenia z powrotem zbuntowanej prowincji. Skutkiem były też represje. Wiele osób zabito lub aresztowano.



Wojskowy zamach stanu Muammara al-Kadafiego w Libii – strony: prawicowe siły wierne królowi Idrysowi I i wojskowe ugrupowania konspiracyjne o lewicowych przekonaniach. Powodem było niezadowolenie z konserwatywnych rządów króla Idrysa I, które doprowadziło do zamachu stanu w 1969 i proklamowania republiki. Na jej czele stanął pułkownik Muammar a-Kadafi. Libia zerwała wtedy również związki z państwami zachodniej Europy. Kraj ten także po dzień dzisiejszy oskarżany jest o udzielanie wsparcia terrorystom arabskim.



Wojna domowa w Angoli – strony: ugrupowania polityczne i wojskowe i MPLA, FNLA, UNITA. Wojna trwała od 1975 do 1991 r. W Angoli, która była kolonią portugalską, od początku lat pięćdziesiątych zaczynają powstawać organizacje, których celem była walka o niepodległość kraju. Do nich należał Narodowy Front Wyzwolenia Angoli (FNLA), oraz Ludowy Ruch Wyzwolenia Angoli (MPLA). W latach sześćdziesiątych obie organizacje podejmowały działania o charakterze partyzanckim. W 1966 roku doszło do rozłamu w FNLA i powstał odłam o nazwie Narodowy Związek na rzecz Całkowitej Niepodległości Angoli (UNITA). Po upadku rządów autorytarnych w Portugalii (rewolucja goździków 1974 rok), kraj ten zdecydował się zrezygnować z posiadanych kolonii. Ale był to dopiero początek kryzysu. Jesienią 1975 roku na skutek pomocy krajów socjalistycznych ZSRR i Kuby zwyciężyła MPLA i proklamowano powstanie Angoli, jako kraju o ustroju socjalistycznym. Nie zakończyło to wojny domowej, która trwała aż1991 roku.

 

 

 

 (PS. nie wiem czy wszytkie konflikty ująłam ale starałam się)