Question

Początki literatury polskiej - Bogurodzica

1. Czas powstania

2. Funkcje Bogurodzicy

3. Budowa i treść Bogurodzicy

4. Doskonałość formy i piękno języka

5. Co każdy Polak o Bogurodzicy wiedzieć powinien.

Answer 1

1.przełom XIII i XIV w. (sredniowiecze)

2.ku pokrzepieniu serc

Treść[edytuj]

Bogurodzica składa się z próśb modlitewnych liturgicznej wspólnoty wiernych. Pierwsza strofa to prośba do Matki Boskiej (zwrot w pierwotnym zapisie "Bogu rodzica", w funkcji wołacza – Matko Boga), by zyskała przychylność Chrystusa dla ludzi ("ziści nam, spuści nam" – pozyskaj i ześlij nam, domyślne "ji" – 'go', czyli Chrystusa). Adresatka określona zostaje najpierw dokładnym językiem teologicznym jako: Matka Boga ("Bogu rodzica", kopia łacińskiego zwrotu "Dei genetrix" i greckiego "Theotokos"), Dziewica, wychwalana przez Boga ("Bogiem sławiena" – aluzja biblijna do sceny Zwiastowania w Ewangelii według św. Łukasza), domyślnie więc Niepokalana, czyli pełna łaski, bez grzechu pierworodnego (konsekwencje aluzji biblijnej i słów anioła w imieniu Boga do Marii: "pełna łaski"), także Matka Kościoła ("U Twego Syna [...] Matko zwolena" – druga aluzja biblijna, do słów Chrystusa na krzyżu kierowanych do Jana Apostoła i Marii, ustanowionej matką w porządku łaski: wobec wiernych). Dopiero w tym kontekście pada imię Maryi. Pierwsza strofa jest syntezą mariologii. Istnieje także drugi sposób interpretowania fragmentu "U Twego syna, Gospodzina, matko zwolena Maryja, zyszczy nam, spu[ś]ci nam" – jako prośby o przyśpieszenie paruzji.

Prośba w drugiej strofie kierowana jest bezpośrednio do Chrystusa ("bożycze" – synu Boga), ale przez wzgląd ("twego dziela", czyli "dla twego", a metaforycznie: "przez wzgląd na twego") na Jana Chrzciciela. Jest to trzecia aluzja biblijna: do sceny chrztu Jezusa w Jordanie, ujętej w Ewangeliach jak epifania, czyli objawienie się Boga jako Trójcy Osób (łac. Trinitas). Rozpoznając Chrystusa na tle tajemnicy Boga jako Trójcy, wspólnota wiernych błaga o szczęśliwe życie teraz i rajskie obcowanie z Bogiem po śmierci.

Połączenie trzech osób – Chrystusa, Matki Boskiej i Jana Chrzciciela – występowało w sztuce romańskiej (a także na Wschodzie w sztuce prawosławnej) pod nazwą deesis (gr. 'modlitwa'). Ten motyw plastyczny przedstawiał Chrystusa jako Władcę (Sędziego) i Odkupiciela, znajdującego się pośrodku, a Matkę Boską i Jana Chrzciciela po jego bokach. Scenę tę interpretowano jako unaocznienie istoty modlitwy, kiedy Maria (archetyp kobiecości) i Jan (archetyp męskości), duchowi pośrednicy wspólnoty wiernych, wpatrują się w spoglądających ludzi, a dłońmi wskazują Chrystusa, pokazując sens modlitwy jako mówienia do Boga i duchowej więzi z nim. W polskiej sztuce romańskiej deesis występuje w polichromii kolegiaty w Tumie pod Łęczycą, konsekrowanej 1161. Jest to też motyw częsty w prawosławnych ikonach, występujący w każdej cerkwi.

Bogurodzica jest więc pieśnią, która od Matki Chrystusa dociera do Trójcy Świętej, odsłania istotę modlitwy jako duchowego obcowania i dotyka tajemnicy metafizycznej. Jest to po części poetycka ikona, która uobecnia Boga. Była śpiewana jako trop podczas liturgii eucharystycznej. Osnuta wokół greckiego okrzyku w łacińskiej liturgii "Kyrie eleison" (Panie, tj. Chryste, zmiłuj się!), który kończy jako refren każdą z dwóch strof, otwiera na duchowe doświadczenie obcowania z Bogiem.

 

ŹRÓDŁO : http://pl.wikipedia.org/wiki/Bogurodzica_%28pie%C5%9B%C5%84%29#Konstrukcja_utworu