Powstanie styczniowe wybuchło 22 stycznia 1863 roku i trwało najdłużej z polskich powstań, do jesieni 1864(około 15 miesięcy, trudno bowiem wyznaczyć arbitralnie datę zakończenia walk).Walki w tym okresie toczyły się w Królestwie Polskim, na Litwie, Białorusi i części Ukrainy.
Do powstania prowadziła droga od wzrostu nastrojów niepodległościowych w Królestwie Polskim, w czasie gdy Rosja osłabiona była po wojnie krymskiej. Działacze narodowi podzielili się na dwa obozy, które spierały się w kwestii konieczności powstania i sposobu
Od 1862 roku na czele cywilnego rządu stał w KP hrabia Wielopolski. Był on zwolennikiem rozwoju tych ziem, ale tylko i wyłącznie pod zwierzchnictwem Rosji. Prowadził politykę reform, np. W oświacie i uważał, że jest to dla Polaków bardziej korzystne niż niepodległość. Mimo to rosły nastroje powstańcze, hrabia był znienawidzony jako sługa Rosji. Aby rozbić organizację czerwonych ogłosił przymusowy pobór do wojska rosyjskiego. Stowrzono listę 12 tysięcy osób, które miały zostać podzielone po różnych garnizonach w Rosji. W ten sposób spisek zostałby zażegnany. Większość osób, które znalazły się na liście zbojkotowała rozkaz poboru i by uniknąć kary ukryła się w lasach. Sytuacja była trudna, nie można było ukrywać się w zimie, więc 22 stycznia Komitet Centralny Narodowy ogłosił wybuch powstania. Wezwał do wypowiedzenia posłuszeństwa carowi i walki o niepodległość Polski, Białorusi i Litwy.
Po stronie polskiej zginęło około 30 tysięcy walczących. Około 40 tysięcy wywieziono na Syberię, konfiskując ich majątki. Królestwo Polskie utraciło szczątki autonomii, ograniczono Polakom ponownie dostęp do szkół, rozpoczęto rusyfikację i traktowanie jako nieuprzywilejowanej prowincji Rosji.
W okresie powstania padły jednak pewne ziarna, które zaczęły kiełkować: obudzono świadomość narodową chłopów, społeczeństwo zaczęło w miarę rozwoju tych ziem ewoluować w stronę nowoczesnego kapitalistycznego ustroju.
ZMIANY SPOŁECZNO GOSPODARCZE NA ZIEMIACH POLSKICH
W rozwoju gospodarczym ziem trzech zaborów pod koniec XIX wieku nastąpił postęp, którego główną przyczyną były przemiany zachodzące w rolnictwie. Uwłaszczenie chłopów nastąpiło: w zaborze rosyjskim w roku 1864, w zaborze pruskim w latach 1811-1850, w zaborze austriackim w roku 1848.
Rozwój rolnictwa i postęp w uzyskiwaniu plonów był możliwy dzięki wprowadzeniu maszyn i narzędzi rolniczych: siewników, żniwiarek, młocarni parowych, kosiarek, wieloskibowych pługów oraz zastosowania nowych metod pracy, np. płodozmianu, intensywnego nawożenia (wprowadzenie nawozów sztucznych) i upowszechnienia nowych upraw.
Najpomyślniej rozwijało się rolnictwo na terenie zaboru pruskiego, gdzie wprowadzano wszystkie nowości, gwarantujące wydajność upraw. Szybko rozwijał się przemysł spożywczy (cukrownie, gorzelnie w Poznańskiem), dla potrzeb rolnictwa powstały fabryki maszyn rolniczych. Hipolit Cegielski założył firmę zajmującą się handlem narzędziami i maszynami rolniczymi, a następnie warsztaty naprawcze, które stały się zalążkiem przyszłej fabryki narzędzi i maszyn rolniczych. Rolnictwo w Wielkopolsce stało się w 2 połowie XIX w. żywnościowym zapleczem Niemiec.
W zaborze rosyjskim i austriackim rolnictwo było mało wydajne, a ponadto w zaborze austriackim zacofane. Po uwłaszczeniu wzrosło zapotrzebowanie na artykuły przemysłowe na wsi, jednocześnie wieś dostarczała dla przemysłu coraz więcej siły roboczej, ponieważ uwłaszczenie nie objęło chłopów bezrolnych.
W Królestwie Polskim przemysł rozwijał się przede wszystkim dzięki możliwości stałego zbytu towarów na rynkach wschodnich. Wielkim ośrodkiem przemysłu włókienniczego stał się okręg łódzki, gdzie produkowano wyroby bawełniane i wełniane. Głównymi ośrodkami przemysłu ciężkiego były: Zagłębie Dąbrowskie, Zagłębie Staropolskie, gdzie znajdowały się kopalnie węgla, rud żelaza, cynku i ołowiu, zakłady hutnicze, i Warszawa, gdzie koncentrował się przemysł maszynowy.
W zaborze pruskim największym ośrodkiem przemysłowym był Górny Śląsk (zagłębie węglowe i hutnicze), który dostarczał 1/3 produkcji węgla i stali dla Cesarstwa Niemieckiego.
Powstanie styczniowe:
Powstanie styczniowe wybuchło 22 stycznia 1863 roku i trwało najdłużej z polskich powstań, do jesieni 1864(około 15 miesięcy, trudno bowiem wyznaczyć arbitralnie datę zakończenia walk).Walki w tym okresie toczyły się w Królestwie Polskim, na Litwie, Białorusi i części Ukrainy.
Do powstania prowadziła droga od wzrostu nastrojów niepodległościowych w Królestwie Polskim, w czasie gdy Rosja osłabiona była po wojnie krymskiej. Działacze narodowi podzielili się na dwa obozy, które spierały się w kwestii konieczności powstania i sposobu
Od 1862 roku na czele cywilnego rządu stał w KP hrabia Wielopolski. Był on zwolennikiem rozwoju tych ziem, ale tylko i wyłącznie pod zwierzchnictwem Rosji. Prowadził politykę reform, np. W oświacie i uważał, że jest to dla Polaków bardziej korzystne niż niepodległość. Mimo to rosły nastroje powstańcze, hrabia był znienawidzony jako sługa Rosji. Aby rozbić organizację czerwonych ogłosił przymusowy pobór do wojska rosyjskiego. Stowrzono listę 12 tysięcy osób, które miały zostać podzielone po różnych garnizonach w Rosji. W ten sposób spisek zostałby zażegnany. Większość osób, które znalazły się na liście zbojkotowała rozkaz poboru i by uniknąć kary ukryła się w lasach. Sytuacja była trudna, nie można było ukrywać się w zimie, więc 22 stycznia Komitet Centralny Narodowy ogłosił wybuch powstania. Wezwał do wypowiedzenia posłuszeństwa carowi i walki o niepodległość Polski, Białorusi i Litwy.
Po stronie polskiej zginęło około 30 tysięcy walczących. Około 40 tysięcy wywieziono na Syberię, konfiskując ich majątki. Królestwo Polskie utraciło szczątki autonomii, ograniczono Polakom ponownie dostęp do szkół, rozpoczęto rusyfikację i traktowanie jako nieuprzywilejowanej prowincji Rosji.
W okresie powstania padły jednak pewne ziarna, które zaczęły kiełkować: obudzono świadomość narodową chłopów, społeczeństwo zaczęło w miarę rozwoju tych ziem ewoluować w stronę nowoczesnego kapitalistycznego ustroju.
ZMIANY SPOŁECZNO GOSPODARCZE NA ZIEMIACH POLSKICH
W rozwoju gospodarczym ziem trzech zaborów pod koniec XIX wieku nastąpił postęp, którego główną przyczyną były przemiany zachodzące w rolnictwie. Uwłaszczenie chłopów nastąpiło: w zaborze rosyjskim w roku 1864, w zaborze pruskim w latach 1811-1850, w zaborze austriackim w roku 1848.
Rozwój rolnictwa i postęp w uzyskiwaniu plonów był możliwy dzięki wprowadzeniu maszyn i narzędzi rolniczych: siewników, żniwiarek, młocarni parowych, kosiarek, wieloskibowych pługów oraz zastosowania nowych metod pracy, np. płodozmianu, intensywnego nawożenia (wprowadzenie nawozów sztucznych) i upowszechnienia nowych upraw.
Najpomyślniej rozwijało się rolnictwo na terenie zaboru pruskiego, gdzie wprowadzano wszystkie nowości, gwarantujące wydajność upraw. Szybko rozwijał się przemysł spożywczy (cukrownie, gorzelnie w Poznańskiem), dla potrzeb rolnictwa powstały fabryki maszyn rolniczych. Hipolit Cegielski założył firmę zajmującą się handlem narzędziami i maszynami rolniczymi, a następnie warsztaty naprawcze, które stały się zalążkiem przyszłej fabryki narzędzi i maszyn rolniczych. Rolnictwo w Wielkopolsce stało się w 2 połowie XIX w. żywnościowym zapleczem Niemiec.
W zaborze rosyjskim i austriackim rolnictwo było mało wydajne, a ponadto w zaborze austriackim zacofane. Po uwłaszczeniu wzrosło zapotrzebowanie na artykuły przemysłowe na wsi, jednocześnie wieś dostarczała dla przemysłu coraz więcej siły roboczej, ponieważ uwłaszczenie nie objęło chłopów bezrolnych.
W Królestwie Polskim przemysł rozwijał się przede wszystkim dzięki możliwości stałego zbytu towarów na rynkach wschodnich. Wielkim ośrodkiem przemysłu włókienniczego stał się okręg łódzki, gdzie produkowano wyroby bawełniane i wełniane. Głównymi ośrodkami przemysłu ciężkiego były: Zagłębie Dąbrowskie, Zagłębie Staropolskie, gdzie znajdowały się kopalnie węgla, rud żelaza, cynku i ołowiu, zakłady hutnicze, i Warszawa, gdzie koncentrował się przemysł maszynowy.
W zaborze pruskim największym ośrodkiem przemysłowym był Górny Śląsk (zagłębie węglowe i hutnicze), który dostarczał 1/3 produkcji węgla i stali dla Cesarstwa Niemieckiego.