Syntagma
Spotkanie w tynieckiej gospodzie. Napad Zbyszka na posła krzyżackiego. Surowy wyrok królewski i ocalenie Zbyszka przez Danuśkę. Choroba Maćka, powrót do Bogdańca. Poznanie Jagienki, polowanie na niedźwiedzia. Wyjazd Zbyszka na Mazowsze. Spotkanie z księżną Anną Danutą i Danusią. Uratowanie życia panu de Lorche. Skargi Krzyżaków na Juranda ze Spychowa. Ślub Zbyszka i Danuśki. Porwanie dziewczyny. Jurand u wrót zamku w Szczytnie. Poszukiwania Danuśki przez Zbyszka. Uwięzienie i okaleczenie Juranda. Spotkanie z Jurandem. Wyjazd Maćka i Jagienki do Malborka. Odnalezienie więzionej przez Zygfryda Danusi. Choroba dziewczyny. Zygfryd przed Jurandem - przebaczenie. Samobójstwo Zygfryda, śmierć Danusi. Spotkanie Zbyszka i Jagienki na dworze księżnej Anny Danuty. Zbyszko z poselstwem w Malborku. Spotkanie z Maćkiem. Z powrotem w Spychowie. Śmierć Juranda. Ślub Zbyszka i Jagienki. Wojna z Zakonem. Bitwa pod Grunwaldem. Powrót do Bogdańca.
Zbyszko z Bogdańca herbu Tępa Podkowa, zawołania Grady - bohater główny, bratanek Maćka z Bogdańca. Jego ojciec zmarł. Rodowa posiadłość, Bogdaniec, właściwie nie istnieje, została zniszczona podczas wojny między sąsiadami: Grzymalitami i Nałęczami. Zbyszko i Maćko zdecydowali się więc razem zaciągnąć do wojska, które organizuje Jaśko z Oleśnicy na polecenia samego króla, Władysława Jagiełły. Zbyszko jest pięknym, młodym mężczyzną. Ma długie gęste, jasne włosy i wesołe spojrzenie. Zwraca uwagę jego zgrabna sylwetka i dumna postawa.
Zbyszko był bardzo porywczy. Nie zastanawiał się nad swoim postępowaniem, działał spontanicznie, pod wpływem nagłego impulsu, nie potrafił się opanować. Takiego zachowania o mało nie przypłacił życiem. Napadając na krzyżackiego posła poważnie naraził się polskiemu królowi, wykroczył przeciw rycerskiemu prawu. Wszystko to dlatego, że Zbyszko bez przerwy myślał o wojnie, walce. Miał duszę prawdziwego staropolskiego rycerza. Był odważny, honorowy, ambitny. Nie darował zniewagi. W jego sercu ważne miejsce zajmowała dama jego serca - ukochana Danuśka, która później została jego żoną. Nie mógł się pogodzić z jej stratą. Uparcie jej szukał narażając często własne życie. Godnie pomścił jej śmierć.
Bohater miał bardzo silny charakter. Niełatwo go było skłonić do posłuszeństwa. Z czasem podporządkował się twardym regułom kodeksu rycerskiego. Zawsze dotrzymywał rycerskiego słowa, był niezawodny. Zbyszko był prawym, uczciwym, szczerym człowiekiem. Nigdy nie uciekał się do kłamstw i pochlebstw. Bohater miał jeszcze jedną bardzo ważną cechę charakteru - nie tracił nadziei nawet w najbardziej trudnych momentach. Był optymistą, nie załamywał się.
Maćko z Bogdańca - bohater drugoplanowy, herbu Tępa Podkowa, zawołania Grady; „brodaty, w sile wieku, pleczysty, prawie ogromny, ale wychudły; włosy nosił ujęte w pątlik, czyli w siatkę naszywaną paciorkami”; mądry i przebiegły, przywiązany do rodzinnego Bogdańca; chrześcijanin, ale zarazem człowiek zabobonny.
Danusia Jurandówna - bohaterka drugoplanowa, córka Juranda ze Spychowa, pierwsza żona Zbyszka z Bogdańca. Wygląda na dwanaście lat, jest śliczna, delikatna, drobna. Ma długie jasne włosy i smukłą pełną wdzięku postać. Często smutna, zamyślona, pogrążona we wspomnieniach, marzeniach, ma bardzo poetycką naturę. Jest nieśmiała, spokojna, nie umie się przeciwstawić, w niewoli krzyżackiej biernie poddaje się prześladowcom. Kocha Zbyszka, ale dopiero interwencja księżnej sprawia, że Danusia ratuje ukochanego.
Zostaje porwana przez Krzyżaków i na skutek cierpień popada w obłęd. Umiera tuż przed Spychowem, dokąd wiezie ją zrozpaczony Zbyszko.
Jagienka Zychówna - bohaterka drugoplanowa, córka Zycha ze Zgorzelic, druga żona Zbyszka. Silna, krzepka, tryska zdrowiem, ma niebieskie oczy, ciemne włosy, jest wysoka i smukła. Wesoła, roześmiana, śmiała, zawsze wprost dąży do celu, wie co chce osiągnąć, umie walczyć o swoje prawa. Jest mądra i roztropna, ojciec, Maćko i Zbyszko mają w niej opiekunkę i doradczynię. Jest wspaniałą gospodynią. Zna się także na lekach, umie polować. Jej siła, pomysłowość i odwaga imponują Zbyszkowi.
Głęboko wzruszona miłością Zbyszka do Danuśki i jego rozpaczą po jej śmierci, opiekuje się grobem Jurandówny. Cierpliwością i dobrocią zdobywa miłość Zbyszka.
Jurand ze Spychowa - bohater trzecioplanowy, jednooki, mężny rycerz mazowiecki, który po śmierci swej ukochanej żony (zmarła nagle podczas napaści Niemców na Spychów) poświęcił się zemście i stał się postrachem mieszkających w bliższym i dalszym sąsiedztwie jego siedziby Niemców i Krzyżaków.
ksiądz Kaleb - bohater epizodyczny, świątobliwy i mądry kapłan, kapelan Juranda, a zarazem jego osobisty sekretarz.
Hlawa - bohater epizodyczny, zwany z polska Głowaczem, Czech, szlachcic, jeniec wojenny Zycha ze Zgorzelic, giermek, którego Jagienka przeznaczyła dla Zbyszka z Bogdańca, uczciwy, bystry, przywiązany do swego pana, odważny, silny.
Zych ze Zgorzelic - bohater epizodyczny, sąsiad i przyjaciel Maćka, człowiek niezwykle wesoły, towarzyski, uczciwy, życzliwy i uczynny.
Fulko de Lorche - bohater epizodyczny, rycerz z Lotaryngii, przez pewien czas gość i sprzymierzeniec Zakonu, młody, ciekawy świata, szlachetny i uczciwy.
Hugo de Danveld - bohater epizodyczny, starosta krzyżacki na zamku w Szczytnie; nieprzejednany wróg Juranda ze Spychowa, przed którym uciekł podczas pierwszego z nim bitewnego spotkania, co zamknęło mu drogę „do wyższych dostojeństw w Zakonie”; zawistny, rozpustny, chciwy, podstępny.
Diederich - bohater epizodyczny, kat w Szczytnie, pozbawiony za jakieś przewinienie języka, skrupulatny wykonawca rozkazów krzyżackich.
księżna Anna Danuta - siostra księcia Witolda, poślubiona księciu Januszowi Mazowieckiemu, niewiasta w średnim wieku, rozważna, nienawidząca Krzyżaków.
Powała z Taczewa - jeden z najznamienitszych i najsilniejszych polskich rycerzy; człowiek o nieskazitelnym honorze, odważny, mądry, o dobrym sercu.
Skirwoiłło - wódz żmudzki, „mąż małego wzrostu, ale krzepki w sobie i barczysty. Pierś posiadał tak wypukłą, że prawie wyglądała na garb, i niezmiernie długie, sięgające prawie do kolan ręce”, doświadczony i niezwykle przebiegły wojownik, małomówny i uparty.
Kuno Lichtenstein - jeden z bardziej znaczących komturów krzyżackich, doradca wielkiego mistrza, możny, a zarazem pyszny i zawzięty.
Konrad von Jungingen - wielki mistrz zakonu krzyżackiego, nastawiony pokojowo wobec Polski; był świadom tego, że Krzyżacy dawno już porzucili szlachetne idee, które przyświecały Zakonowi u początków jego istnienia, jednak nie był w stanie temu przeciwdziałać.
Ulryk von Jungingen - brat i następca Konrada, prawy, jednak bardzo porywczy i przeświadczony o potędze Zakonu rycerz.
Ponadto na kartach powieści pojawiają się:
król Władysław Jagiełło - władca Polski, który doprowadził do bitwy pod Grunwaldem, królowa Jadwiga, Zawisza Czarny herbu Sulima, Zyndram z Maszkowic, książę Witold - stryjeczny brat Władysława.
Zbyszko z Bogdańca herbu Tępa Podkowa, zawołania Grady - bohater główny, bratanek Maćka z Bogdańca. Jego ojciec zmarł. Rodowa posiadłość, Bogdaniec, właściwie nie istnieje, została zniszczona podczas wojny między sąsiadami: Grzymalitami i Nałęczami. Zbyszko i Maćko zdecydowali się więc razem zaciągnąć do wojska, które organizuje Jaśko z Oleśnicy na polecenia samego króla, Władysława Jagiełły. Zbyszko jest pięknym, młodym mężczyzną. Ma długie gęste, jasne włosy i wesołe spojrzenie. Zwraca uwagę jego zgrabna sylwetka i dumna postawa.
Zbyszko był bardzo porywczy. Nie zastanawiał się nad swoim postępowaniem, działał spontanicznie, pod wpływem nagłego impulsu, nie potrafił się opanować. Takiego zachowania o mało nie przypłacił życiem. Napadając na krzyżackiego posła poważnie naraził się polskiemu królowi, wykroczył przeciw rycerskiemu prawu. Wszystko to dlatego, że Zbyszko bez przerwy myślał o wojnie, walce. Miał duszę prawdziwego staropolskiego rycerza. Był odważny, honorowy, ambitny. Nie darował zniewagi. W jego sercu ważne miejsce zajmowała dama jego serca - ukochana Danuśka, która później została jego żoną. Nie mógł się pogodzić z jej stratą. Uparcie jej szukał narażając często własne życie. Godnie pomścił jej śmierć.
Bohater miał bardzo silny charakter. Niełatwo go było skłonić do posłuszeństwa. Z czasem podporządkował się twardym regułom kodeksu rycerskiego. Zawsze dotrzymywał rycerskiego słowa, był niezawodny. Zbyszko był prawym, uczciwym, szczerym człowiekiem. Nigdy nie uciekał się do kłamstw i pochlebstw. Bohater miał jeszcze jedną bardzo ważną cechę charakteru - nie tracił nadziei nawet w najbardziej trudnych momentach. Był optymistą, nie załamywał się.
Maćko z Bogdańca - bohater drugoplanowy, herbu Tępa Podkowa, zawołania Grady; „brodaty, w sile wieku, pleczysty, prawie ogromny, ale wychudły; włosy nosił ujęte w pątlik, czyli w siatkę naszywaną paciorkami”; mądry i przebiegły, przywiązany do rodzinnego Bogdańca; chrześcijanin, ale zarazem człowiek zabobonny.
Danusia Jurandówna - bohaterka drugoplanowa, córka Juranda ze Spychowa, pierwsza żona Zbyszka z Bogdańca. Wygląda na dwanaście lat, jest śliczna, delikatna, drobna. Ma długie jasne włosy i smukłą pełną wdzięku postać. Często smutna, zamyślona, pogrążona we wspomnieniach, marzeniach, ma bardzo poetycką naturę. Jest nieśmiała, spokojna, nie umie się przeciwstawić, w niewoli krzyżackiej biernie poddaje się prześladowcom. Kocha Zbyszka, ale dopiero interwencja księżnej sprawia, że Danusia ratuje ukochanego.
Zostaje porwana przez Krzyżaków i na skutek cierpień popada w obłęd. Umiera tuż przed Spychowem, dokąd wiezie ją zrozpaczony Zbyszko.
Jagienka Zychówna - bohaterka drugoplanowa, córka Zycha ze Zgorzelic, druga żona Zbyszka. Silna, krzepka, tryska zdrowiem, ma niebieskie oczy, ciemne włosy, jest wysoka i smukła. Wesoła, roześmiana, śmiała, zawsze wprost dąży do celu, wie co chce osiągnąć, umie walczyć o swoje prawa. Jest mądra i roztropna, ojciec, Maćko i Zbyszko mają w niej opiekunkę i doradczynię. Jest wspaniałą gospodynią. Zna się także na lekach, umie polować. Jej siła, pomysłowość i odwaga imponują Zbyszkowi.
Głęboko wzruszona miłością Zbyszka do Danuśki i jego rozpaczą po jej śmierci, opiekuje się grobem Jurandówny. Cierpliwością i dobrocią zdobywa miłość Zbyszka.
Jurand ze Spychowa - bohater trzecioplanowy, jednooki, mężny rycerz mazowiecki, który po śmierci swej ukochanej żony (zmarła nagle podczas napaści Niemców na Spychów) poświęcił się zemście i stał się postrachem mieszkających w bliższym i dalszym sąsiedztwie jego siedziby Niemców i Krzyżaków.
ksiądz Kaleb - bohater epizodyczny, świątobliwy i mądry kapłan, kapelan Juranda, a zarazem jego osobisty sekretarz.
Hlawa - bohater epizodyczny, zwany z polska Głowaczem, Czech, szlachcic, jeniec wojenny Zycha ze Zgorzelic, giermek, którego Jagienka przeznaczyła dla Zbyszka z Bogdańca, uczciwy, bystry, przywiązany do swego pana, odważny, silny.
Zych ze Zgorzelic - bohater epizodyczny, sąsiad i przyjaciel Maćka, człowiek niezwykle wesoły, towarzyski, uczciwy, życzliwy i uczynny.
Fulko de Lorche - bohater epizodyczny, rycerz z Lotaryngii, przez pewien czas gość i sprzymierzeniec Zakonu, młody, ciekawy świata, szlachetny i uczciwy.
Hugo de Danveld - bohater epizodyczny, starosta krzyżacki na zamku w Szczytnie; nieprzejednany wróg Juranda ze Spychowa, przed którym uciekł podczas pierwszego z nim bitewnego spotkania, co zamknęło mu drogę „do wyższych dostojeństw w Zakonie”; zawistny, rozpustny, chciwy, podstępny.
Diederich - bohater epizodyczny, kat w Szczytnie, pozbawiony za jakieś przewinienie języka, skrupulatny wykonawca rozkazów krzyżackich.
księżna Anna Danuta - siostra księcia Witolda, poślubiona księciu Januszowi Mazowieckiemu, niewiasta w średnim wieku, rozważna, nienawidząca Krzyżaków.
Powała z Taczewa - jeden z najznamienitszych i najsilniejszych polskich rycerzy; człowiek o nieskazitelnym honorze, odważny, mądry, o dobrym sercu.
Skirwoiłło - wódz żmudzki, „mąż małego wzrostu, ale krzepki w sobie i barczysty. Pierś posiadał tak wypukłą, że prawie wyglądała na garb, i niezmiernie długie, sięgające prawie do kolan ręce”, doświadczony i niezwykle przebiegły wojownik, małomówny i uparty.
Kuno Lichtenstein - jeden z bardziej znaczących komturów krzyżackich, doradca wielkiego mistrza, możny, a zarazem pyszny i zawzięty.
Konrad von Jungingen - wielki mistrz zakonu krzyżackiego, nastawiony pokojowo wobec Polski; był świadom tego, że Krzyżacy dawno już porzucili szlachetne idee, które przyświecały Zakonowi u początków jego istnienia, jednak nie był w stanie temu przeciwdziałać.
Ulryk von Jungingen - brat i następca Konrada, prawy, jednak bardzo porywczy i przeświadczony o potędze Zakonu rycerz.
Ponadto na kartach powieści pojawiają się:
król Władysław Jagiełło - władca Polski, który doprowadził do bitwy pod Grunwaldem, królowa Jadwiga, Zawisza Czarny herbu Sulima, Zyndram z Maszkowic, książę Witold - stryjeczny brat Władysława.