Od 1 stycznia 1990 rozpoczal się „plan Balcerowicza”. Głównym celem programu stabilizacji było opanowanie hiperinflacji i przywrócenie równowagi rynkowej. Aby cel tan zrealizowac, wprowadzono ograniczenia: -rygorystyczna polityke budzetowa – wzmocniono dyscypline egzekwowania dochodow i oszczędne administrowanie wydatkami oraz ograniczono ulgi podatkowe i dopłaty do eksportu -wysokie oprocentowanie kredytow bankowych oraz czesciowa tylko rewaloryzacje oszczędności bankowych -niską stope indeksacji płac, która nie rekompensowala inflacji -wewnetrzna wymienialność dolara i stabilizacje kursy dolara w stosunku do złotego -w przedsiębiorstwach państwowych podatek od wzrostu płac tzw. „popiwek” -uwolnienie cen większości towarow Program zmian systemowych zapowiadał: -przekształcenia własnościowe, czyli prywatyzację i reprywatyzację w celu zmiany struktury własności w ospodarce -zorganizowanie rynku papierów wartościowych (otwarcie giełdy) i reformę systemu bankowego -wprowadzenie mechanizmów rynkowych, a zwłaszcza swobodę stanowienia cen oraz zniesienie reglamentacji niektórych produktow (np żywności) -otworzenie gospodarki na świat, liceryzacje ceł itp. -utworzenie rynku pracy – o poziomie zatrudnienia i wysokości płac będzie decydował popyt na sile robocza Dzięki realizacji obu programów – stabilizacji i zmian systemowych – dosc szybko osiągnięto: -rownowage na rynku towarow (zapełniły się polki sklepowe) -zrownowazenie budżetu panstwa (osiągnięto nawet nadwyżkę w pierwszym roku) -rozwoj prywatnej przedsiębiorczości -zahamowano wzrost inflacji, ale nie osiągnięto jednak planowanego poziomu.
Prywatyzacja – polega na sprzedazy majatku państwowego prywatnym właścicielom. Sposób przeprowadzenia prywatyzacji określają ustawy. Zgodnie z tymi ustawami SA następujące metody prywatyzowania przedsiębiorstw: -posrednia-kapitalowa -bezposrednia Prywatyzacja kapitałowa – oznacza ze przedsiębiorstwo państwowe zostaje przekształcone w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa, w której jedynym właścicielem pakietu akcji (spolka akcyjna) lub udziałowców (spolka z o.o.) jest panstwo. Jest to etap pierwszy prywatyzacji, tzw. komercjalizacja. Nastepnie Skarb Panstwa emituje [wydaje] akcje i sprzedaje je roznym nabywcom. [etap II] Prywatyzacja bezposrednia – polega na sprzedazy czesci lub całego majatku przedsiębiorstwa państwowego na wniesieniu do spolki jako wkładu lub na przekazaniu w odplatne uzytkowanie pracownikow [leasing pracowniczy]. Pracownicy mogą przejac przedsiębiorstwo w odplatne uzytkowanie jeśli zgromadza fundusz gwarancyjny w wysokości 20% wartości przedsiębiorstwa. Reprywatyzacja – polega na zwrocie byłym właścicielom majatku, który zostal przejety przez panstwo na zasadzie wywłaszczenia. Podatki: 1)bezpsrednie: a)dochodowe podatki: -od osob fizycznych (PIT) -od osob prawnych (CIT) b)majatkowe podatki: -od spadkow i darowizn -od nieruchomości -rolny i lesny -od środków transportu -od posiadanie psa 2)pośrednie: a)konsumpcyjne podatki: -od towarow i usług (VAT) -akcyza -cło Rodzaje rynku pracy: -pieniezny -towarowy -rolny Bezrobocie – wystepuje w gospodarce wtedy gdy liczba miejsc pracy jest mniejsza niż liczba osob zdolnych do pracy i poszukujących zatrudnienia.: Bezrobocie strukturalne – jest związane ze zmianami w strukturze gospodarki – np. niektóre galezie gospodarki są likwidowane jako nienowoczesne, często przy-noszące straty, ludzie są zwal. Przyczyna b. s. może być modernizacja produkcji. potrzebni SA wtedy ludzie o wys kwalifikacjach.
Bezrobocie koniunkturalne – spowodowane jest ogolnym spadkiem produkcji i zmniejszonym popytem na towary i usługi; skutkiem takiej sytuacji sa zwolnienia zbędnych pracownikow. Bezrobocie sezonowe – jest uwarunkowane zmianami klimatycznymi i wystepuje w zakładach pracy sezonowej np. w budownictwie, cukrowniach, rolnictwie, turystyce itp. Bezrobocie frykcyjne (przejściowe) – polega na niedopasowaniu wolnych miejsc pracy do wolnej sily roboczej np. miejsca pracy [wolne] i ludzie poszukujący pracy znajduja się w roznych odległych rejonach kraju; albo niektórzy pracownicy poszukuja pracy ciekawszej itp. Przyczyny rosnącego bezrob: -wyz demograficzny -zwolnienia pracownikow -inwestycje w nowoczesne technologie i urzadzenia zastępujące czlowika w pracy -wysokie koszty pracy [ZUS, Fundusz Pracy]
Na plan składało się 10 ustaw uchwalonych przez Sejm kontraktowy 28 grudnia 1989 r. i podpisanych przez prezydenta Jaruzelskiego 31 grudnia 1989 roku: Ustawa o zmianie ustawy o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych – usuwała gwarancję istnienia wszystkich przedsiębiorstw państwowych niezależnie od ich wyników finansowych i efektywności produkcji, umożliwiała przeprowadzenie postępowania upadłościowego wobec przedsiębiorstw nierentownych. Ustawa o zmianie ustaw Prawo bankowe i o Narodowym Banku Polskim – zakazywała finansowania deficytu budżetowego przez bank centralny, uniemożliwiała nieograniczoną emisję pieniędzy bez pokrycia. Ustawa o uporządkowaniu stosunków kredytowych – znosiła preferencje kredytowe przedsiębiorstw państwowych wiążąc stopę oprocentowania ze stopą inflacji, zmieniała warunki zawartych wcześniej umów kredytowych o stałym oprocentowaniu. Ustawa o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń w 1990 r. – wykorzystywała wprowadzony już pięć lat wcześniej popiwek jako drastyczne narzędzie ograniczania wzrostu nominalnych płac w przedsiębiorstwach w stosunku do rzeczywistego wzrostu cen. Ustawa o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania – ujednolicała zasady płacenia podatków we wszystkich sektorach gospodarczych. Ustawa o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne oraz ustawy o działalności gospodarczej z udziałem podmiotów zagranicznych – nakładała na zagraniczne przedsiębiorstwa zobowiązanie do odsprzedania państwu dewiz po ustalonym przez bank centralny kursie, zwalniała przedsiębiorstwa z kapitałem zagranicznym z płacenia popiwku, zapowiadała możliwość wywozu zysków za granicę. Ustawa o zmianie ustawy – Prawo dewizowe – wprowadzała wymienialność wewnętrzną złotego, likwidowała państwowy monopol w handlu zagranicznym i zobowiązywała przedsiębiorstwa do odsprzedawania zarobionych dewiz państwu. Prawo celne – ujednolicała zasady clenia importowanych towarów dla wszystkich podmiotów gospodarczych. Ustawa o zatrudnieniu – zmieniała reguły funkcjonowania biur pośrednictwa pracy. Ustawa o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw – zapewniała ochronę zwalnianych z pracy (zwłaszcza w przypadku zwolnień grupowych), gwarantowała odprawę finansową i wprowadzała okresowe zasiłki dla bezrobotnych.
Od 1 stycznia 1990 rozpoczal się „plan Balcerowicza”.
Głównym celem programu stabilizacji było opanowanie hiperinflacji i przywrócenie równowagi rynkowej. Aby cel tan zrealizowac, wprowadzono ograniczenia:
-rygorystyczna polityke budzetowa – wzmocniono dyscypline egzekwowania dochodow i oszczędne administrowanie wydatkami oraz ograniczono ulgi podatkowe i dopłaty do eksportu
-wysokie oprocentowanie kredytow bankowych oraz czesciowa tylko rewaloryzacje oszczędności bankowych
-niską stope indeksacji płac, która nie rekompensowala inflacji
-wewnetrzna wymienialność dolara i stabilizacje kursy dolara w stosunku do złotego
-w przedsiębiorstwach państwowych podatek od wzrostu płac tzw. „popiwek”
-uwolnienie cen większości towarow
Program zmian systemowych zapowiadał:
-przekształcenia własnościowe, czyli prywatyzację i reprywatyzację w celu zmiany struktury własności w ospodarce
-zorganizowanie rynku papierów wartościowych (otwarcie giełdy) i reformę systemu bankowego
-wprowadzenie mechanizmów rynkowych, a zwłaszcza swobodę stanowienia cen oraz zniesienie reglamentacji niektórych produktow (np żywności)
-otworzenie gospodarki na świat, liceryzacje ceł itp.
-utworzenie rynku pracy – o poziomie zatrudnienia i wysokości płac będzie decydował popyt na sile robocza
Dzięki realizacji obu programów – stabilizacji i zmian systemowych – dosc szybko osiągnięto:
-rownowage na rynku towarow (zapełniły się polki sklepowe)
-zrownowazenie budżetu panstwa (osiągnięto nawet nadwyżkę w pierwszym roku)
-rozwoj prywatnej przedsiębiorczości
-zahamowano wzrost inflacji, ale nie osiągnięto jednak planowanego poziomu.
Prywatyzacja – polega na sprzedazy majatku państwowego prywatnym właścicielom. Sposób przeprowadzenia prywatyzacji określają ustawy. Zgodnie z tymi ustawami SA następujące metody prywatyzowania przedsiębiorstw:
-posrednia-kapitalowa
-bezposrednia
Prywatyzacja kapitałowa – oznacza ze przedsiębiorstwo państwowe zostaje przekształcone w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa, w której jedynym właścicielem pakietu akcji (spolka akcyjna) lub udziałowców (spolka z o.o.) jest panstwo. Jest to etap pierwszy prywatyzacji, tzw. komercjalizacja. Nastepnie Skarb Panstwa emituje [wydaje] akcje i sprzedaje je roznym nabywcom. [etap II]
Prywatyzacja bezposrednia – polega na sprzedazy czesci lub całego majatku przedsiębiorstwa państwowego na wniesieniu do spolki jako wkładu lub na przekazaniu w odplatne uzytkowanie pracownikow [leasing pracowniczy]. Pracownicy mogą przejac przedsiębiorstwo w odplatne uzytkowanie jeśli zgromadza fundusz gwarancyjny w wysokości 20% wartości przedsiębiorstwa.
Reprywatyzacja – polega na zwrocie byłym właścicielom majatku, który zostal przejety przez panstwo na zasadzie wywłaszczenia.
Podatki:
1)bezpsrednie:
a)dochodowe podatki:
-od osob fizycznych (PIT)
-od osob prawnych (CIT)
b)majatkowe podatki:
-od spadkow i darowizn
-od nieruchomości
-rolny i lesny
-od środków transportu
-od posiadanie psa
2)pośrednie:
a)konsumpcyjne podatki:
-od towarow i usług (VAT)
-akcyza
-cło
Rodzaje rynku pracy:
-pieniezny
-towarowy
-rolny
Bezrobocie – wystepuje w gospodarce wtedy gdy liczba miejsc pracy jest mniejsza niż liczba osob zdolnych do pracy i poszukujących zatrudnienia.:
Bezrobocie strukturalne – jest związane ze zmianami w strukturze gospodarki – np. niektóre galezie gospodarki są likwidowane jako nienowoczesne, często przy-noszące straty, ludzie są zwal. Przyczyna b. s. może być modernizacja produkcji. potrzebni SA wtedy ludzie o wys kwalifikacjach.
Bezrobocie koniunkturalne – spowodowane jest ogolnym spadkiem produkcji i zmniejszonym popytem na towary i usługi; skutkiem takiej sytuacji sa zwolnienia zbędnych pracownikow.
Bezrobocie sezonowe – jest uwarunkowane zmianami klimatycznymi i wystepuje w zakładach pracy sezonowej np. w budownictwie, cukrowniach, rolnictwie, turystyce itp.
Bezrobocie frykcyjne (przejściowe) – polega na niedopasowaniu wolnych miejsc pracy do wolnej sily roboczej np. miejsca pracy [wolne] i ludzie poszukujący pracy znajduja się w roznych odległych rejonach kraju; albo niektórzy pracownicy poszukuja pracy ciekawszej itp.
Przyczyny rosnącego bezrob:
-wyz demograficzny
-zwolnienia pracownikow
-inwestycje w nowoczesne technologie i urzadzenia zastępujące czlowika w pracy
-wysokie koszty pracy [ZUS, Fundusz Pracy]
LLLIIICCCZZZEEE NNNAAA NNNAAAJJJ!!!
Na plan składało się 10 ustaw uchwalonych przez Sejm kontraktowy 28 grudnia 1989 r. i podpisanych przez prezydenta Jaruzelskiego 31 grudnia 1989 roku:
Ustawa o zmianie ustawy o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych – usuwała gwarancję istnienia wszystkich przedsiębiorstw państwowych niezależnie od ich wyników finansowych i efektywności produkcji, umożliwiała przeprowadzenie postępowania upadłościowego wobec przedsiębiorstw nierentownych.
Ustawa o zmianie ustaw Prawo bankowe i o Narodowym Banku Polskim – zakazywała finansowania deficytu budżetowego przez bank centralny, uniemożliwiała nieograniczoną emisję pieniędzy bez pokrycia.
Ustawa o uporządkowaniu stosunków kredytowych – znosiła preferencje kredytowe przedsiębiorstw państwowych wiążąc stopę oprocentowania ze stopą inflacji, zmieniała warunki zawartych wcześniej umów kredytowych o stałym oprocentowaniu.
Ustawa o opodatkowaniu wzrostu wynagrodzeń w 1990 r. – wykorzystywała wprowadzony już pięć lat wcześniej popiwek jako drastyczne narzędzie ograniczania wzrostu nominalnych płac w przedsiębiorstwach w stosunku do rzeczywistego wzrostu cen.
Ustawa o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania – ujednolicała zasady płacenia podatków we wszystkich sektorach gospodarczych.
Ustawa o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne oraz ustawy o działalności gospodarczej z udziałem podmiotów zagranicznych – nakładała na zagraniczne przedsiębiorstwa zobowiązanie do odsprzedania państwu dewiz po ustalonym przez bank centralny kursie, zwalniała przedsiębiorstwa z kapitałem zagranicznym z płacenia popiwku, zapowiadała możliwość wywozu zysków za granicę.
Ustawa o zmianie ustawy – Prawo dewizowe – wprowadzała wymienialność wewnętrzną złotego, likwidowała państwowy monopol w handlu zagranicznym i zobowiązywała przedsiębiorstwa do odsprzedawania zarobionych dewiz państwu.
Prawo celne – ujednolicała zasady clenia importowanych towarów dla wszystkich podmiotów gospodarczych.
Ustawa o zatrudnieniu – zmieniała reguły funkcjonowania biur pośrednictwa pracy.
Ustawa o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw – zapewniała ochronę zwalnianych z pracy (zwłaszcza w przypadku zwolnień grupowych), gwarantowała odprawę finansową i wprowadzała okresowe zasiłki dla bezrobotnych.
Licze na naj