- powodują rozkład i gnicie materii organicznej martwej
- włączają w obieg materii niektóre pierwiastki, np. C, S, N, P
- mineralizują i spulchniają glebę, fermentują obornik
- oczyszczają wodę i ścieki (tzw. metoda biologiczna)
- są doskonałym obiektem badań, szczególnie w genetyce
- są wykorzystywane w przemyśle: mleczarskim – w produkcji kefirów i jogurtów, serowarskim – w produkcji serów, gorzelniczym – w produkcji alkoholu, włókienniczym – w przeróbce (roszeniu włókien) lnu i konopi
- są wykorzystywane w przemyśle farmaceutycznym w produkcji:
• szczepionek (osłabione lub zabite bakterie wstrzykiwane zdrowym organizmom celem uodpornienia na choroby zakaźne przez wywołanie produkcji swoistych przeciwciał)
• surowic (gotowe przeciwciała wstrzykiwane choremu celem wywołania natychmiastowej reakcji odpornościowej)
• antybiotyków (wytwarzają substancje hamujące rozwój konkurencyjnych bakterii)
• witamin (C, B12)
- są wykorzystywane do otrzymywania kiszonek (kapusty, ogórków, paszy dla zwierząt)
- odgrywają istotną rolę w procesach glebotwórczych, wzbogacają glebę w azot, wiążą azot atmosferyczny
- dzięki ich obecności w przewodzie pokarmowym przeżuwaczy, np. krowy, mogą zachodzić procesy trawienia celulozy; w innych organizmach, np. u człowieka są źródłem witamin B i K
- biorą udział w krążeniu dwutlenku węgla, azotu, siarki, fosforu ( cykle biochemiczne )
- bakterie chemosyntezujące usuwają ze środowiska trujące, szkodliwe związki chemiczne np. amoniak
- bakterie patogenne; chorobotwórcze biorą udział w utrzymaniu równowagi biologicznej, biocentrycznej
- są pokarmem dla wielu zwierząt
- dzięki nim z obornika można otrzymać metan wykorzystywany jako źródło energii
- wykorzystuje się je do produkcji węglowodanu dekstranu, który stanowi podstawę płynu krwiozastępczego
- niektóre bakterie w naturze powodujące choroby roślin wykorzystywane są przez inżynierów genetycznych do przenoszenia genów z jednych roślin na drugie w celu otrzymania nowych odmian o korzystnych z punktu widzenia człowieka właściwościach
- dzięki bakteriom istnieją bezpieczne metody walki ze szkodnikami owadami (przez tę naturalną metodę usuwania szkodników zaoszczędza się na środkach ochrony roślin, jak i ochrania się środowisko)
- żyją w symbiozie z wieloma organizmami
- mogą przyczynić się do walki z głodem; zawierają one w swoich komórkach znaczną część białka; mogą rozpuszczać (dzięki produkcji kwasów) niedostępne dla roślin fosforany mineralne, wiążą również azot atmosferyczny przyczyniając się do powstania upraw w niekorzystnych dla roślin warunkach (gdyby człowiek umiał to wykorzystać w sposób właściwy na świecie nie umierałoby tyle ludzi z głodu)
- obecnie naukowcy prowadzą badania nad wykorzystaniem bakterii do produkcji szczepionki przeciwko wirusowi HIV
2. Negatywna:
- wywołują choroby zwierząt (np. nosacizna, gruźlica, różyca) i człowieka (cholera, trąd, gruźlica, dur brzuszny, angina, czerwonka bakteryjna, szkarlatyna, krztusiec, borelioza, zapalenie opon mózgowych, kiła, rzeżączka, dyfteryt)
- prócz typowych chorób wyróżnić możemy też zatrucia, w których nie bakterie są czynnikiem wywołującym objawy choroby, ale wytwarzane przez nie egzotoksyny; do najczęstszych należą zatrucia pokarmowe powodowane przez bakterie z rodzaju Salmonella , natomiast do najgroźniejszych – zatrucie toksyną produkowaną przez laseczkę tężca oraz jadem kiełbasianym wytwarzanym przez laseczkę jadu kiełbasianego
- powodują choroby roślin(plamistość liścia buraka, parch bakteryjny buraka, zgorzel łodygi ziemniaka, rak bakteryjny pomidorów, bakterioza kapusty)
- powodują gnicie produktów spożywczych pochodzenia roślinnego i zwierzęcego
- powodują niszczenie materiałów przemysłowych (drewna, włókna, papieru)
- uwalniają azot do atmosfery (bakterie denitryfikacyjne)
Jak widać, czasami najmniejsze organizmy, których nie możemy nawet zobaczyć, mają ogromny wpływ na nasze życie, oraz na życie całej planety.
produkcja jogurtów, serów, kiszonek (bakterie fermentacji mlekowej) - przemysł spożywczy, produkcja szczepionek i antybiotyków (głównie szczepy Streptomyces) - przemysł farmaceutyczny, produkcja acetonu, etanolu, aminokwasów, witamin, hormonów i enzymów (bakterie transgeniczne) - inżynieria genetyczna, likwidacja zanieczyszczeń w biooczyszczalniach ścieków, jako organizmy owadobójcze w rolnictwie wykorzystanie złóż ropy, żelaza czy siarki, które zostały utworzone w odległych epokach geologicznych przez bakterie
Rola bakterii w przyrodzie i życiu człowieka
1. Pozytywna:
- powodują rozkład i gnicie materii organicznej martwej
- włączają w obieg materii niektóre pierwiastki, np. C, S, N, P
- mineralizują i spulchniają glebę, fermentują obornik
- oczyszczają wodę i ścieki (tzw. metoda biologiczna)
- są doskonałym obiektem badań, szczególnie w genetyce
- są wykorzystywane w przemyśle: mleczarskim – w produkcji kefirów i jogurtów, serowarskim – w produkcji serów, gorzelniczym – w produkcji alkoholu, włókienniczym – w przeróbce (roszeniu włókien) lnu i konopi
- są wykorzystywane w przemyśle farmaceutycznym w produkcji:
• szczepionek (osłabione lub zabite bakterie wstrzykiwane zdrowym organizmom celem uodpornienia na
choroby zakaźne przez wywołanie produkcji swoistych przeciwciał)
• surowic (gotowe przeciwciała wstrzykiwane choremu celem wywołania natychmiastowej reakcji odpornościowej)
• antybiotyków (wytwarzają substancje hamujące rozwój konkurencyjnych bakterii)
• witamin (C, B12)
- są wykorzystywane do otrzymywania kiszonek (kapusty, ogórków, paszy dla zwierząt)
- odgrywają istotną rolę w procesach glebotwórczych, wzbogacają glebę w azot, wiążą azot atmosferyczny
- dzięki ich obecności w przewodzie pokarmowym przeżuwaczy, np. krowy, mogą zachodzić procesy trawienia celulozy; w innych organizmach, np. u człowieka są źródłem witamin B i K
- biorą udział w krążeniu dwutlenku węgla, azotu, siarki, fosforu ( cykle biochemiczne )
- bakterie chemosyntezujące usuwają ze środowiska trujące, szkodliwe związki chemiczne np. amoniak
- bakterie patogenne; chorobotwórcze biorą udział w utrzymaniu równowagi biologicznej, biocentrycznej
- są pokarmem dla wielu zwierząt
- dzięki nim z obornika można otrzymać metan wykorzystywany jako źródło energii
- wykorzystuje się je do produkcji węglowodanu dekstranu, który stanowi podstawę płynu krwiozastępczego
- niektóre bakterie w naturze powodujące choroby roślin wykorzystywane są przez inżynierów genetycznych do przenoszenia genów z jednych roślin na drugie w celu otrzymania nowych odmian o korzystnych z punktu widzenia człowieka właściwościach
- dzięki bakteriom istnieją bezpieczne metody walki ze szkodnikami owadami (przez tę naturalną metodę usuwania szkodników zaoszczędza się na środkach ochrony roślin, jak i ochrania się środowisko)
- żyją w symbiozie z wieloma organizmami
- mogą przyczynić się do walki z głodem; zawierają one w swoich komórkach znaczną część białka; mogą rozpuszczać (dzięki produkcji kwasów) niedostępne dla roślin fosforany mineralne, wiążą również azot atmosferyczny przyczyniając się do powstania upraw w niekorzystnych dla roślin warunkach (gdyby człowiek umiał to wykorzystać w sposób właściwy na świecie nie umierałoby tyle ludzi z głodu)
- obecnie naukowcy prowadzą badania nad wykorzystaniem bakterii do produkcji szczepionki przeciwko wirusowi HIV
2. Negatywna:
- wywołują choroby zwierząt (np. nosacizna, gruźlica, różyca) i człowieka (cholera, trąd, gruźlica, dur brzuszny, angina, czerwonka bakteryjna, szkarlatyna, krztusiec, borelioza, zapalenie opon mózgowych, kiła, rzeżączka, dyfteryt)
- prócz typowych chorób wyróżnić możemy też zatrucia, w których nie bakterie są czynnikiem wywołującym objawy choroby, ale wytwarzane przez nie egzotoksyny; do najczęstszych należą zatrucia pokarmowe powodowane przez bakterie z rodzaju Salmonella , natomiast do najgroźniejszych – zatrucie toksyną produkowaną przez laseczkę tężca oraz jadem kiełbasianym wytwarzanym przez laseczkę jadu kiełbasianego
- powodują choroby roślin(plamistość liścia buraka, parch bakteryjny buraka, zgorzel łodygi ziemniaka, rak bakteryjny pomidorów, bakterioza kapusty)
- powodują gnicie produktów spożywczych pochodzenia roślinnego i zwierzęcego
- powodują niszczenie materiałów przemysłowych (drewna, włókna, papieru)
- uwalniają azot do atmosfery (bakterie denitryfikacyjne)
Jak widać, czasami najmniejsze organizmy, których nie możemy nawet zobaczyć, mają ogromny wpływ na nasze życie, oraz na życie całej planety.
produkcja jogurtów, serów, kiszonek (bakterie fermentacji mlekowej) - przemysł spożywczy, produkcja szczepionek i antybiotyków (głównie szczepy Streptomyces) - przemysł farmaceutyczny, produkcja acetonu, etanolu, aminokwasów, witamin, hormonów i enzymów (bakterie transgeniczne) - inżynieria genetyczna, likwidacja zanieczyszczeń w biooczyszczalniach ścieków, jako organizmy owadobójcze w rolnictwie wykorzystanie złóż ropy, żelaza czy siarki, które zostały utworzone w odległych epokach geologicznych przez bakterie