Question

Opisz w punktach starą baśń. bohaterów głównych pobocznych i epizodycznych

oraz czs i miejsce akcji

Answer 1

Przybycie Henga i Gerdy do zagrody Wisza. Wymiana towarów: za broń i ozdoby Słowianie płacą Niemcowi skórami i bursztynem. Sambor wraz z Hengiem i jego synem udaje się do knezia Popiela. Uczta u Popiela - spojeni zaprawionym trucizną miodem goście pozabijali się nawzajem. Hengo przekazuje Popielowi i jego żonie Brunhildzie wieści od ich synów, przebywających u Niemców. Gerda opowiada córce Wisza, Dziwie, o wydarzeniach na dworze Popiela. Wisz decyduje się zwołać wiec i w tym celu wyrusza do chaty Domana. Wisz z Domanem wyruszają do Piasta, zapada decyzja o zwołaniu wiecu na dzień przed świętem Kupały. Wisz zostaje napadnięty przez ludzi z drużyny książęcej i ginie broniąc swej zagrody. Odbywa się uroczysty pogrzeb Wisza, na stos pogrzebowy wstępuje jego żona, Jaga. Brak decyzji na wiecu - szpieg Popiela, Znosek, zostaje ciężko ranny. W lesie Dziwa i jej siostra Żywia spotykają Jaruhę - wróżbitkę, która ostrzega Dziwę, by nie szła na święto Kupały. Doman porywa Dziwę w czasie nocy świętojańskiej, dziewczyna rani go i ucieka. Zapada decyzja o pójściu Dziwy do chramu na Lednicy, gdzie ma służyć bogom. Jaruha leczy rannego Domana, który dowiaduje się od Myszki, że Popiel chce się rozprawić z kmieciami za pomocą Niemców i Pomorców. Popiel przybywa na Lednicę, bo chce poznać swoją przyszłość, Dziwa przepowiada wojnę domową. Myszko z kmieciami udaje się do Popiela i prosi o zawarcie zgody, kneź rozkazuje zakuć ich w dyby, po krótkiej walce kmieciom udaje się uciec. Brunhilda doradza, by uwolnić Leszka i oddać go ojcu, Miłoszowi - krewnemu Popiela. Leszek jest oślepiony. Popiel zwołuje do grodu wszystkich krewnych, aby radzić o obronie rodu. Podczas uczty podaje im truciznę. Wieść o zbrodni dochodzi do kmieciów, którzy postanawiają walczyć z Popielem. Popiel wyrusza na polowanie, osaczony przez kmieci znajduje schronienie w chacie Piasta, który postępuje według zasady „Gości bogi zsyłają”. Do Piasta przybywają misjonarze, szerzący wśród pogan wiarę chrześcijańską. Trwają przygotowania do postrzyżyn Piastowego syna, który otrzymuje piękne imię Ziemowid. Doman poznaje córkę Mirsza - zduna, Milę i decyduje się ją poślubić. Kmiecie atakują gród Popiela, rozpoczyna się oblężenie, po dziesięciu dniach kmiecie wchodzą do środka, okazuje się, że nie ma tam już nikogo żywego. Wizun radzi, by na nowego knezia wybrać kogoś ubogiego i skromnego. Przychodzi wieść, że zbliżają się wojska Niemców i Pomorców prowadzone przez synów Popiela, Leszka i Pepełka. Polanie postanawiają z nimi walczyć. Podczas wesela Domana i Mili na dom napadają Niemcy. Mila ginie, a Doman zostaje schwytany, jest torturowany, ale udaje mu się uciec. Rannym Domanem opiekuje się na Lednicy Dziwa. Tajemniczy przybysze, którzy pojawili się już w chacie Pista, pojawiają się na wiecu i radzą, by kmiecie wybrali na swego władcę Piasta. Tak się też stało. Leszek i Pepełek napadają na dom Miłosza, nikt nie uchodzi z życiem. Dochodzi do ostatecznej rozprawy Polan z wrogiem, w której Polanie zwyciężają. Piast zakłada nową stolicę - Kneźno. Dziwa decyduje się zostać żoną Domana.


Bochaterowie

Powieściowi bohaterowie zostali przedstawieni na zasadzie kontrastu: z jednej strony mamy bohatera zbiorowego - kmieci, z drugiej - kniazia Popiela i jego dwór. Oczywiście wśród kmieci kilka postaci wybija się z tłumu. Są to:

Wisz - patriarcha rodu, uosobienie cnót starosłowiańskich i kmiecej godności, ojciec licznej rodziny (między innymi Dziwy i Ludka); poległy z rąk pachołków Popiela, kiedy stanął w obronie kmiecych swobód i własnej zagrody.

Doman - młody, energiczny, zamożny kmieć, zakochany w Dziwie, uparcie zdobywający niedostępną dziewczynę.

Dobek - urodzony dowódca, okrutny i energiczny.

Piast - syn Koszyczka; ubogi ale mądry kmieć, którego wybrano na knezia, mimo że wzdragał się przed objęciem władzy, ponieważ pojmował ją jako ogromną odpowiedzialność i bał się, że nie podoła jej trudom.

Myszko z Krwawą Szyją - zapalczywy, prędki, główny inicjator zrzucenia władzy Popiela siłą.

Na uwagę czytelnika zasługuje jeszcze tragiczna postać Miłosza - jednego ze stryjów Popiela. Jednego z jego synów, Leszka, Chwostek kazał oślepić, drugiego - zamordować. Skamieniały z bólu starzec wyrzeka się jednak zemsty na wyrodnym bratanku - pochodzą z jednego rodu, a solidarność rodowa nakazuje trzymać się razem.

Nie ma wśród kmieci postaci skomplikowanych, ciekawych - ich charaktery rysowane są w powieści kilkoma mocnymi kreskami. Całą społeczność cechuje przywiązanie do kmiecych wolności i praw; poczucie godności, szlachetność, odpowiedzialność za los wspólnoty. Zdają sobie sprawę z tego, że muszą wybrać nowego władcę, zjednoczyć się, zorganizować, ale... nie mogą się zgodzić co do osoby, bo każdy chciałby albo zostać księciem, albo przynajmniej widzieć na tronie kogoś ze swojego rodu. Dopiero wizyta dwóch przybyszów z dalekiego kraju i ich mądre rady wprowadzają zgodę w skłóconej społeczności.

Popiel i jego dwór są w powieści uosobieniem zła. Pogardliwie zwany Chwostkiem, kneź pochodzi z rodu Leszków, który już od dawna włada krainą Polan. Ale Popiel jest egzemplarzem szczególnie nieudanym: to psychopata, pijak i sadysta z obłąkańczym rechotem patrzący na kmieci, którzy mordują się wzajemnie pod wpływem zatrutego miodu. Specjalistką od zatruwania napojów uczynił Kraszewski żonę Popiela, Brunhildę,Niemkę pochodzącą z rodu grafów (dostojników) saskich. Wraz z nią na dwór przyszło wszystko co złe: podstęp, intryga, trucizna. Ta para morderców raz po raz łamie prawo: drużyna książęca dopuszcza się gwałtów i rozbojów, siłą zabiera parobków do służby u księcia, zagarnia bydło z pastwisk a wszystko to dzieje się za przyzwoleniem książęcej pary.

Tak więc bohaterowie powieści dzielą się wyraźnie na dobrych (kmiecie) i złych (Popiel i jego dwór).

Dziwa, jest dziewczyną niezwykłą. Została obdarzona nie tylko urodą i wdziękiem, ale również nadzwyczajną wrażliwością i talentem poetyckim. Nikt tak pięknie jak ona nie układał i nie śpiewał pieśni. Potrafiła też odczytać przyszłość; ludzie mówili, że duchy ją sobie upodobały. Ona sama pragnęła do końca życia służyć bogom - pilnować świętego ognia. I oto ta delikatna poetka i wróżbitka potrafiła oprzeć się porywającemu ją Domanowi; przebiła go jego własnym mieczem i uciekła. Schroniła się na Ostrowie Lednickim w świątyni Nii. Dopiero tam przekonała się, że służba bogom wygląda inaczej niż jej się to marzyło, że życie w chramie jest nudne i puste, a to co brała za swoje powołanie było dziewczęcą egzaltacją. Być może trochę pod wpływem tego rozczarowania, a może dlatego, że zaimponowała jej wytrwała miłość Domana, obudziło się w niej uczucie dla mężczyzny, którego niedawno pchnęła mieczem. Pozwoliła się porwać z chramu i została jego żoną.

Ciekawą i zabawną postacią jest Jaruha, stara wiedźma, która zawsze pojawia się tam, gdzie jest potrzebna. To ona opiekuje się rannym Domanem, ją spotyka w lesie poturbowany Znosek, ona sprzedaje Mili lubczyk, uchodzi cało z pogromu urządzonego przez Pomorców na weselu Domana i Mili, opowiada Dziwie bajki, które mają skłonić jej serce do Domana. Wiedźma - to kobieta wiedząca czyli mądra. Jaruha zna właściwości ziół, potrafi leczyć, a kręcąc się swobodnie po okolicy naprawdę wie wiele, tym bardziej, że potrafi kojarzyć fakty i wyciągać wnioski. Może pomóc, może i zaszkodzić, ale ona pomaga, nikomu nie wyrządza krzywdy. O swej przeszłości nie chce mówić - prawdopodobnie była tam jakaś szalona miłość do „królewicza”, a kiedy Jaruha postarzała się i zbrzydła, „królewicz” ją po prostu porzucił. Teraz chodzi od zagrody do zagrody, opatruje rany i skaleczenia, leczy ludzi i bydło za odrobinę strawy, nocleg pod dachem, a co najważniejsze - za kubek miodu lub piwa, bo lubi sobie podpić.

I wspomnieć należy jeszcze o wspaniałej, pełnej godności Jadze, żonie Wisza, która dobrowolnie wstępuje na stos, by odejść do krainy przodków razem ze zmarłym mężem. Ten heroiczny gest jest dowodem miłości sięgającej poza grób.

Postacie kobiece w powieści mają pewną głębię uczuciową i psychologiczną, czego o męskich bohaterach utworu nie da się powiedzieć.

CZAS AKCJI

W podtytule otrzymujemy informację, że jest to powieść z IX wieku, a więc z czasów legendarnych, na długo przed wychynięciem z mroku dziejów państwa Mieszka I. Stara baśń została oparta na legendach związanych z powstawaniem państwa polskiego: legendzie o Piaście i podaniu o Popielu.

Akcja powieści rozpoczyna się wiosną: „Poranek wiosenny świtał nad czarną lasów ławą otaczającą widnokrąg dokoła.”, a kończy się jesienią tego samego (nie ważne którego)roku: „Ranek był jesienny, chłodny, gdy u wrót zagrody stanęli.”

MIEJSCE AKCJI

Miejscem akcji są tereny w pobliżu obecnego Gniezna, a ściśle: ziemie położone nad jeziorem Lednica, na którym znajduje się wyspa - Ostrów Lednicki. Nie znamy nazwy grodu Popiela: został on starty z powierzchni ziemi jako gniazdo zła. Natomiast w ostatnim rozdziale powieści jesteśmy świadkami zakładania nowej stolicy - Kneźna.