Question

Opisz utwór Stanisłąwa Moniuszki "Prząśniczka' , historia utworu , metrum , takty , tempo , o czy ten utwó jest . Opisać w kilku zdaniach , . Co najmniej 8 zdań .

Answer 1

Stanisław Moniuszko pod wpływem budzącego się poczucia narodowej odrębności pragnął w swojej muzyce (głównie pieśniach i operach) zaakcentować elementy rodzime. Czynnikiem inspirującym tę twórczość muzyczną stał się rodzimy folklor, w tematyce nawiązywał często do scen z historii i obyczajów narodu. W trudnych dla Polski czasach pieśni Moniuszki były więc wielką podporą dla narodu polskiego i stanowiły "pokrzepienie serc".

Moniuszko w Wilnie skomponował wiele pieśni wydanych w zeszytach ( 1- 6, 1844 – 1859 ) jako „Śpiewniki domowe” ( z .7 –12 zostały wydane pośmiertnie w latach 1876 – 1910 ).

Wszystkie pieśni stanowią więc zbiór sześciu zeszytów, różnorodnych pod względem charakteru i formy. Są wśród nich proste pieśni zwrotkowe, zwrotkowo- refrenowe, a także rozbudowane ballady. Pieśni Moniuszki zyskały ogromną popularność, stając się ulubionym materiałem w praktyce domowego muzykowania. Przyczyniły się do ocalenia ojczystego języka i upowszechniania narodowej poezji w okresie zaborów.

 

„Prząśniczka”  to jedna z pieśni pochodzących ze zbioru pt. „Śpiewniki domowe”. Należy do pieśni świeckich, kołowrotkowych. Moniuszko miał szczególne wyczucie naturalnej melodii wiersza, dlatego pieśń ta wyróżnia się melodyjnością i jest wdzięczna do wykonania.

 

"Prząśniczka" opowiada o dziewczętach, które przędły jedwabne nici na wrzecionach. Jedna z nich tylko trzy dni pamiętała o swoim młodzieńcu, który poszedł do Królewca, czule się z nią żegnając. Kiedy z ochotą zaciekawiła się innym młodzieńcem, wówczas zerwała jej się wątła nić. Skompromitowana, bardzo się zawstydziła.

 

Zawarte w twórczości Moniuszki przesłania i wartości są wciąż aktualne.  Pobudzają wrażliwość słuchaczy na piękno „polskiej frazy” i ojczystego języka. Przybliżają im dawne tradycje, obyczaje, kształtują poczucie tożsamości narodowej.

Społeczny i patriotyczny aspekt swojej twórczości wyjaśnia sam kompozytor:

„Z każdej strony obijają się o uszy powszechne narzekania na niedostatek śpiewu domowego

(...) Śpiewnik mój zawierać będzie zbiór śpiewów na jeden głos z towarzyszeniem fortepianu.

Wiersze starłem się dobierać z najlepszych naszych poetów (...)

Bo jeżeli piękne poezje połączone z piękną muzyką zdolne są nawet otworzyć wstęp do ucha i serca najmniej muzycznego, to nawet słabsza muzyka, która się mniej szczęśliwie uda przy poezji celującej zyszcze dla siebie pobłażanie.”

„To co jest narodowe, krajowe, miejscowe, co jest echem naszych przypomnień, nigdy mieszkańcom ziemi na której się nie urodzili i wzrośli, podobać się nie przestanie”

 

 

"Prząśniczka" w metrum 4/4, tempie  umiarkowanym, to pieśń o budowie zwrotkowej.

Schemat literowy warstwy tekstu i linii melodycznej można zapisać następująco:

Zmienny tekst zwrotki jako A, C, D, E.

Niezmienny tekst zwrotki jako B

Zmiana tekstu i linii melodycznej jako B1.

 

AB CB DB EB1

 

Tekst:

A: U prząśniczki siedzą jak anioł dzieweczki,
przędą sobie przędą jedwabne niteczki.

B: Kręć się kręć wrzeciono! wić się tobie wić!
ta pamięta lepiej, której dłuższa nić.


C: Poszedł do Królewca młodzieniec z wiciną,
łzami się zalewał, żegnając z dziewczyną.

B: Kręć się kręć wrzeciono! wić się tobie wić!
ta pamięta lepiej, której dłuższa nić.


D: Gładko idzie przędza, wesoło dziewczynie,
pamiętała trzy dni o wiernym chłopczynie.

B: Kręć się kręć wrzeciono! wić się tobie wić!
ta pamięta lepiej, której dłuższa nić.


E: Inny się młodzieniec podsuwa z ubocza,
i innemu rada dziewczyna ochocza.

B1: kręć się kręć wrzeciono! prysła wątła nić...
wstydem dziewczę płonie, wstydź się, dziewczę, wstydź!

 

W warstwie muzycznej pieśń tę można zakwalifikować do zwrotkowych – wariacyjnych, ze względu na zmiany w ostatniej zwrotce.