anuleczka12316
Lasy Polski możemy ogólnie podzielić na dwie zasadnicze grupy, a mianowicie na lasy liściaste, które powinniśmy znać najlepiej, gdyż tak wyglądały pierwotnie obszary leśne Polski. Tymczasem nie znamy ich prawie wcale, gdyż rosły na dobrych glebach i został niemal całkowicie wycięte, życie prawdziwego lasu liściastego można oglądać np. w Białowieży i niewielu innych miejscach (rezerwatach przyrody, parki narodowe), lasy te zajmują niespełna 20% lasów Polski. Oraz lasy iglaste, które w Polsce występują w wyraźnej większości i zajmują ponad 80% powierzchni lasów. Jeśli chodzi o ogólną charakterystykę leśnych zbiorowisk roślinnych, to przedstawia się ona następująco: - Olsy - zbiorowiska te tworzą głównie olsy (czyli drzewa z rodziny brzozowatych, w Polsce występują jej trzy gatunki: olsza czarna, szara i zielona, posiada drzewo miękkie) z towarzyszącym jej jesionem i brzozą omszałą. Występują w obrębie szerokich dolin rzecznych, na brzegach jezior, czy w lokalnych zagłębieniach terenu. Niestety obszar ich występowania zmniejsza się w wyniku osuszania terenów, zbiorowiska te zachowały się jeszcze w Puszczy Białowieskiej i Bukowej oraz w Słowińskim Parku Narodowym. - Łęgi - gatunkami budującymi drzewostan są głównie wierzby, topole, olsza i jesion. Występują na glebach żyznych, okresowo zalewanych przez wodę. Niestety ze względu na osuszanie terenu należą do rzadkości, a o ich dawnym rozmieszczeniu wskazują jedynie pojedyncze wierzby i topole rosnące wśród pastwisk i łąk. Obecnie występują w dolinie Odry i Sanu oraz w okolicy Puław nad Wisłą. - Grądy - są to wielogatunkowe lasy liściaste z przewagą grabu i dębu, czasem z domieszkami lipy, klonu czy w niektórych regionach także buku. Zbiorowiska te występują na terenie całej Polski, najczęściej na dość żyznych i wilgotnych glebach. - Buczyny - są to lasy liściaste i mieszane występujące głownie na siedliskach wilgotnych, których drzewostan tworzy zwykle buk, a w zespołach o charakterze górskim również jodła i świerk. Wyróżniamy buczynę niżową (tzw. buczynę pomorską) oraz dwie buczyny górskie (karpacką i sudecką). - Bory mieszane - lasy te tworzą głównie: sosna, dęby, brzoza, topola osika i lipa. Występują w całej Polsce na siedliskach dość ubogich, na glinach piaszczystych o głębokim poziomie wód gruntowych. - Bory sosnowe - drzewostan ten buduje sosna zwyczajna o smukłych pniach i wysoko osadzonych koronach, co sprawia że las ten jest widny. Zalegająca ściółka, złożona z trudno rozkładających się szpilek, utrudnia dostęp tlenu do gleby. Występują w całej Polsce na glebach ubogich i zajmują największą powierzchnię leśną. Jeśli chodzi o lesistość (wyrażony w procentach stosunek powierzchni leśnej do całkowitej powierzchni danego obszaru, np. kraju), to główny wpływ na zmniejszenie się lesistości kraju miał przede wszystkim okres międzywojenny i okres okupacji niemieckiej podczas której lasy polskie zostały uznane za bazę surowca drzewnego dla niemieckiej gospodarki wojennej, a lesistość w tym czasie spadła do 22,2%. Jednak od początku lat 90-tych XX wieku obserwowany jest wzrost lesistości, na wskutek niskiej opłacalności produkcji rolnej część pół uprawnych jest zalesiana i obecnie lesistość naszego kraju wynosi 28,5%. Największy udział użytków leśnych ma woj. lubuskie (48,8%), woj. podkarpackie (35,9%) i woj. pomorskie (35,8%), najniższy zaś woj. łódzkie, lubelskie i mazowieckie (poniżej 20%). Tak więc na obszarze Polski jak już wcześniej wspomniałem dominują lasy iglaste ze znacznym udziałem sosny zwyczajnej. Natomiast na północy kraju występują lasy z domieszką świerka (północny - wschód) lub lasy bukowe (północny - zachód). W południowej części kraju przeważają lasy mieszane z sosną i wielogatunkowe lasy liściaste. Na południowym krańcu Polski, w górach, występują typowe piętrowe lasy górskie. Kolejną rzeczą, o której należy wspomnieć jest struktura gatunkowa (wyrażona w procentach powierzchni leśnej) i struktura wiekowa. - sosna i modrzew (około 70%) - brzoza i robinia akacjowa (około 6%) - świerk (około 6%) - olcha (około 5%) - dąb (około 4%) - buk (około 4%) - jodła (około 2%) Przeciętny wiek drzewostanu wynosi od 40 do 50 lat, natomiast najdłuższy wiek drzewostanu u buka i dębu to około 200 lat (dąb Bartek - około 600 lat). Lasy prywatne charakteryzują się niższym o kilkanaście lat przeciętnym wiekiem drzewostanu, a związane jest to z prowadzeniem często rabunkowej eksploatacji lasów przez osoby prywatne. Podstawową funkcją ekonomiczną lasów jest produkcja drewna (w latach 1946 - 1980 pozyskanie drewna w Polsce wzrosło niemal 2-krotnie, przekraczając co roku możliwość produkcyjną lasów - etat rębny) w 2001r. pozyskano 26 671 dcm3 drewna, głównie grubizny. Oprócz drewna są także pozyskiwane tzw. użytki uboczne, m.in. żywica, owoce leśne oraz grzyby. Z gospodarstwem leśnym jest związana gospodarka łowiecka w Polsce można polować na 31 gatunków zwierząt łownych (w tym 15 gatunków ssaków), są to m.in.: dziki, sarny, zające, bażanty i kuropatwy. Oprócz lasów produktywnych wyróżnia się lasy ochronne, m.in. glebochronne, wiatrochronne, wodochronne, klimatyczno-uzdrowiskowe, strefy zieleni wysokiej. Powierzchnia lasów o charakterze ochronnym systematycznie wzrasta i w 2001r. lasy ochronne stanowiły około 38% powierzchni leśnej. Do funkcji lasów należy także zaliczyć dostarczanie tlenu (1 ha lasu bukowego dostarcza do atmosfery ponad 110 ton tlenu rocznie), lasy są miejscem zamieszkania zwierząt i wpływają na mikroklimat dzięki czemu stają się m.in. miejscem rekreacyjnym. Ostatnią punktem, który chciałem nieco przybliżyć jest zagrożenie lasów, spowodowane przede wszystkim nieodpowiednim działaniem człowieka, a do zagrożeń tych można zaliczyć: nadmierną wycinkę, sadzenie monokultur leśnych, które są przyczyną szybkiego rozprzestrzeniania się szkodników, regulacja rzek, która z kolei jest przyczyną przesuszania gleb i wzrostu pożarów, same pożary z czego ¼ to umyślne podpalenia czy emisja zanieczyszczeń przemysłowych.
- Olsy - zbiorowiska te tworzą głównie olsy (czyli drzewa z rodziny brzozowatych, w Polsce występują jej trzy gatunki: olsza czarna, szara i zielona, posiada drzewo miękkie) z towarzyszącym jej jesionem i brzozą omszałą. Występują w obrębie szerokich dolin rzecznych, na brzegach jezior, czy w lokalnych zagłębieniach terenu. Niestety obszar ich występowania zmniejsza się w wyniku osuszania terenów, zbiorowiska te zachowały się jeszcze w Puszczy Białowieskiej i Bukowej oraz w Słowińskim Parku Narodowym.
- Łęgi - gatunkami budującymi drzewostan są głównie wierzby, topole, olsza i jesion. Występują na glebach żyznych, okresowo zalewanych przez wodę. Niestety ze względu na osuszanie terenu należą do rzadkości, a o ich dawnym rozmieszczeniu wskazują jedynie pojedyncze wierzby i topole rosnące wśród pastwisk i łąk. Obecnie występują w dolinie Odry i Sanu oraz w okolicy Puław nad Wisłą.
- Grądy - są to wielogatunkowe lasy liściaste z przewagą grabu i dębu, czasem z domieszkami lipy, klonu czy w niektórych regionach także buku. Zbiorowiska te występują na terenie całej Polski, najczęściej na dość żyznych i wilgotnych glebach.
- Buczyny - są to lasy liściaste i mieszane występujące głownie na siedliskach wilgotnych, których drzewostan tworzy zwykle buk, a w zespołach o charakterze górskim również jodła i świerk. Wyróżniamy buczynę niżową (tzw. buczynę pomorską) oraz dwie buczyny górskie (karpacką i sudecką).
- Bory mieszane - lasy te tworzą głównie: sosna, dęby, brzoza, topola osika i lipa. Występują w całej Polsce na siedliskach dość ubogich, na glinach piaszczystych o głębokim poziomie wód gruntowych.
- Bory sosnowe - drzewostan ten buduje sosna zwyczajna o smukłych pniach i wysoko osadzonych koronach, co sprawia że las ten jest widny. Zalegająca ściółka, złożona z trudno rozkładających się szpilek, utrudnia dostęp tlenu do gleby. Występują w całej Polsce na glebach ubogich i zajmują największą powierzchnię leśną.
Jeśli chodzi o lesistość (wyrażony w procentach stosunek powierzchni leśnej do całkowitej powierzchni danego obszaru, np. kraju), to główny wpływ na zmniejszenie się lesistości kraju miał przede wszystkim okres międzywojenny i okres okupacji niemieckiej podczas której lasy polskie zostały uznane za bazę surowca drzewnego dla niemieckiej gospodarki wojennej, a lesistość w tym czasie spadła do 22,2%. Jednak od początku lat 90-tych XX wieku obserwowany jest wzrost lesistości, na wskutek niskiej opłacalności produkcji rolnej część pół uprawnych jest zalesiana i obecnie lesistość naszego kraju wynosi 28,5%. Największy udział użytków leśnych ma woj. lubuskie (48,8%), woj. podkarpackie (35,9%) i woj. pomorskie (35,8%), najniższy zaś woj. łódzkie, lubelskie i mazowieckie (poniżej 20%). Tak więc na obszarze Polski jak już wcześniej wspomniałem dominują lasy iglaste ze znacznym udziałem sosny zwyczajnej. Natomiast na północy kraju występują lasy z domieszką świerka (północny - wschód) lub lasy bukowe (północny - zachód). W południowej części kraju przeważają lasy mieszane z sosną i wielogatunkowe lasy liściaste. Na południowym krańcu Polski, w górach, występują typowe piętrowe lasy górskie.
Kolejną rzeczą, o której należy wspomnieć jest struktura gatunkowa (wyrażona w procentach powierzchni leśnej) i struktura wiekowa.
- sosna i modrzew (około 70%)
- brzoza i robinia akacjowa (około 6%)
- świerk (około 6%)
- olcha (około 5%)
- dąb (około 4%)
- buk (około 4%)
- jodła (około 2%)
Przeciętny wiek drzewostanu wynosi od 40 do 50 lat, natomiast najdłuższy wiek drzewostanu u buka i dębu to około 200 lat (dąb Bartek - około 600 lat). Lasy prywatne charakteryzują się niższym o kilkanaście lat przeciętnym wiekiem drzewostanu, a związane jest to z prowadzeniem często rabunkowej eksploatacji lasów przez osoby prywatne.
Podstawową funkcją ekonomiczną lasów jest produkcja drewna (w latach 1946 - 1980 pozyskanie drewna w Polsce wzrosło niemal 2-krotnie, przekraczając co roku możliwość produkcyjną lasów - etat rębny) w 2001r. pozyskano 26 671 dcm3 drewna, głównie grubizny. Oprócz drewna są także pozyskiwane tzw. użytki uboczne, m.in. żywica, owoce leśne oraz grzyby. Z gospodarstwem leśnym jest związana gospodarka łowiecka w Polsce można polować na 31 gatunków zwierząt łownych (w tym 15 gatunków ssaków), są to m.in.: dziki, sarny, zające, bażanty i kuropatwy. Oprócz lasów produktywnych wyróżnia się lasy ochronne, m.in. glebochronne, wiatrochronne, wodochronne, klimatyczno-uzdrowiskowe, strefy zieleni wysokiej. Powierzchnia lasów o charakterze ochronnym systematycznie wzrasta i w 2001r. lasy ochronne stanowiły około 38% powierzchni leśnej. Do funkcji lasów należy także zaliczyć dostarczanie tlenu (1 ha lasu bukowego dostarcza do atmosfery ponad 110 ton tlenu rocznie), lasy są miejscem zamieszkania zwierząt i wpływają na mikroklimat dzięki czemu stają się m.in. miejscem rekreacyjnym.
Ostatnią punktem, który chciałem nieco przybliżyć jest zagrożenie lasów, spowodowane przede wszystkim nieodpowiednim działaniem człowieka, a do zagrożeń tych można zaliczyć: nadmierną wycinkę, sadzenie monokultur leśnych, które są przyczyną szybkiego rozprzestrzeniania się szkodników, regulacja rzek, która z kolei jest przyczyną przesuszania gleb i wzrostu pożarów, same pożary z czego ¼ to umyślne podpalenia czy emisja zanieczyszczeń przemysłowych.