Question

Opisz proces odkrywania nowych ziem przez Europejczyków w XV i XVI wieku

Answer 1

Odpowiedź:

Wyjaśnienie:

1. Geneza wypraw geograficznych w XV i XVI stuleciu:

REKLAMA

- udoskonalenie techniki żeglarskiej (busola, dokładniejsze mapy, lepsze oraz unowocześnione statki)

- krążące po Europie opowieści o skarbach Dalekiego Wschodu (Marco Polo - Opisanie świata)

- potrzeba sprowadzania przypraw korzennych (np. pieprzu czy cynamonu) bez udziału pośredników

- potrzeba zahamowania odpływu kruszców z Europy

- trudności w dialogu handlowym Europy z Indiami (po opanowaniu przez Turków Osmańskim Konstantynopola w roku 1492)

- Półwysep Iberyjski - wyparcie Arabów oraz zakończenie wojen w tej sferze wpływów, wywołało głęboki kryzys ekonomiczny rycerstwa, pozbawiło go podstawowych źródeł utrzymania oraz zmusiło do poszukiwania nowych ziem, nie tylko nadających się pod uprawę, ale także będących przedmiotem głębokiej eksploatacji gospodarczej

- dążenie kościoła do szerzenia wiary na nowych ziemiach.

REKLAMA

2. Odkrywcy:

- w XV stuleciu, w Portugalii zrodziła się myśl dotarcia do Indii poprzez opłynięcie Afryki

- Henryk Żeglarz - żył w latach 1394-1460; syn króla portugalskiego Jana I; miłośnik podróży, entuzjasta odkryć geograficznych; z jego inicjatywy, począwszy od lat 40-tych organizowano szereg wypraw geograficzno-odkrywczych; Portugalczycy dotarli więc do Wysp Kanaryjskich, Azorów, ujścia Senegalu, Zielonego Przylądka, Zatoki Gwinejskiej a w roku 1471, jako pierwsi Europejczycy przekroczyli równik

- Pedro de Cavilhao - nie ulega najmniejszej wątpliwości, że Pedro de Cavilhao jako pierwszy Portugalczyk dotarł do wspomnianych wyżej Indii; niemniej jednak nie zapisał się on w dziejach odkryć geograficznych, jako podróżnik o wielkiej sławie, jak i o równie wielkim uznaniu; przyczyną takiego stanu rzeczy był fakt, że swoją wyprawę odbył Cavilhao częściowo morzem, częściowo zaś drogą lądową; w konsekwencji jego ekspedycja oraz szlak jakim podążał, były niepraktyczne dla dalszych kontaktów handlowych Europy, a on sam, niemal całkowicie zapomniany przez potomnych

- Bartłomiej Diaz - wyruszył w kierunku południowym, ku zachodnim wybrzeżom Afryki w roku 1487, zachodnią cześć kontynentu afrykańskiego Bartłomiej Diaz opłynął jeszcze tego samego, 1487 roku; w drodze powrotnej do Portugalii, w roku 1488, Diaz dostrzegł południowy kraniec Afryki, nazywając go Przylądkiem Burz (tak bowiem oto, płynąc w stronę Indii, silny sztorm odrzucił daleko od brzegu statek z załogą Portugalczyka, nie mogli więc żeglarze spostrzec wówczas urwisk i szczytów Przylądka); król Portugalii Jan II, słuchając relacji z wyprawy uznał, iż nastąpił moment przełomowy w historii odkryć, moment z nadejściem którego, portugalskie statki będą mogły pływać do Indii, a co za tym idzie zmienił nazwę przylądka z Przylądka Burz na Przylądek Dobrej Nadziei

- Vasco da Gama - w roku 1498 po opłynięciu Afryki, Vasco da Gama dotarł wreszcie drogą morską do Indii; prowadzona przez niego ekspedycja nie należała do najłatwiejszych, Vasco da Gama musiał bowiem radzić sobie, nie tylko z gwałtownymi burzami oraz sztormami, ale także z buntami i niesubordynacją załogi, oraz z szerzącym się wśród żeglarzy - szkorbutem; Vasco da Gama powracał jeszcze trzykrotnie do Indii, nawiązując z miejscową ludnością, cenne dla Portugalii traktaty handlowe; ułatwiały one pożądaną od lat wymianę towarów; sukces wypraw Vasca da Gamy rozpoczął, nie tylko ponad stuletni okres panowania Portugalczyków na wspomnianym szlaku, ale także europejską eksplorację Azji Południowej

- Krzysztof Kolumb - żył w latach 1451-1506; był odkrywcą-marzycielem, pragnął zorganizować wyprawę, w której zdobędzie majątek, ale nade wszystko sławę i uznanie ówczesnych mu ludzi; ponieważ Kolumb wiedział, że ziemia ma kulisty kształt, uznał, że płynąc w kierunku zachodnim, dotrze do Indii wcześniej, niż Portugalczycy opływający w tym celu kontynent afrykański; pomysłem swym Kolumb zainteresował królową hiszpańską - Izabelę Kastylijską; królowa sfinansowała wyprawę Genueńczyka, oddając do jego dyspozycji trzy statki (Santa Marię, Pintę oraz Ninę); w dniu 3 sierpnia 1492 roku, wspomniana flotylla, dowodzona przez Krzysztofa Kolumba, wyruszyła z hiszpańskiego portu Palos; po siedemdziesięciu dniach żeglugi, dokładnie 12 października 1492 roku, o godzinie drugiej nad ranem, jeden z marynarzy, niejaki Rodrigo de Triana, dojrzał wyspę San Salvador, w archipelagu wysp Bahama; stąd Kolumb wyruszył dalej, odkrywając w dniu 28 października wyspę Kubę, a 6 grudnia - Hatli (Hispaniolę); to właśnie na Haiti, która urzekła Genueńczyka swoim pięknem, założono kwaterę, którą Kolumb opuścił dziesięć dni później, udając się do Europy z radosną wiadomością o odkryciu drogi do Azji; w Hispanioli pozostawił 43-osobową załogę hiszpańską; do Sewilli Kolumb dotarł w dniu 21 marca 1493 roku, skąd niemal natychmiast wyruszył na dwór królewski do Barcelony, aby Izabeli i Ferdynandowi złożyć sprawozdanie z wyprawy oraz z osiągniętych podczas jej trwania sukcesów; w kolejną podróż na Hispaniolę Krzysztof Kolumb wybrał się jeszcze w roku 1493 (dokładnie, licząca 14 okrętów oraz blisko 1200 osób załogi wyprawa, wyruszyła w dniu 25 września 1493 roku); podczas drugiej wyprawy Genueńczyk odkrył kolejno: Dominikanę, Gwadelupę, Antiguę oraz Portoryko i Jamajkę; 11 czerwca 1494 roku, Kolumb przybył z powrotem do Hiszpanii; 30 maja 1498 roku wyruszyła trzecia już wyprawa pod dowództwem Krzysztofa Kolumba; tym razem żeglarze odkryli wyspę Trynidad, z kolei na Haiti, założone zostało pierwsze stałe osiedle hiszpańskie w Indiach Zachodnich (początkowo nazwą tą określano wyspy Antyle oraz Karaiby), a mianowicie Santo Domingo; wyprawa zakończyła się aresztowaniem Kolumba i jego syna, i ich przetransportowaniem do Hiszpanii w roku 1500; ostatnią wyprawę w kierunku zachodnim, Kolumb odbył w latach 1502-1504; wówczas to, udało mu się dotrzeć do Hondurasu oraz do Wybrzeża Moskitów (Nikaragua); po powrocie z czwartej wyprawy schorowany Kolumb starał się jeszcze o posłuch u króla Ferdynanda - bezskutecznie; opuszczony, rozczarowany oraz zgorzkniały zmarł w roku 1506

- Amerigo Vespucci - włoski kupiec, nawigator oraz podróżnik; w czasie wypraw, w których brał udział, zbadał większą część wschodniego wybrzeża Ameryki Południowej; w przeciwieństwie do Krzysztofa Kolumba, który był przekonany, że dotarł do Indii, Vespucci uznał odwiedzone przez siebie tereny za nieznany dotąd kontynent; prawdopodobnie brał udział w drugiej i trzeciej wyprawie Kolumba; z całą pewnością udał się z hiszpańską ekspedycją do Gujany (w latach 1499-1504); wtedy także, dotarł do Amazonki, zbadał wybrzeże Brazylii, dopłynął do ujścia rzeki Orinoko, a następnie powrócił do Kadyksu; od roku 1503 zaczęły ukazywać się drukiem listy z opisami odbytych podróży; zaś w roku 1507, z inicjatywy Waldseemuellera odkrytą przez Krzysztofa Kolumba ziemię, zaczęto określać mianem Amerigi lub Americi - by upamiętnić nazwisko człowieka, który jako pierwszy zwrócił uwagę na jej odrębność od dotychczas poznanych przez ludzkość części świata

- Ferdynand Magellan - kiedy Hiszpanie zorientowali się, że nie dotarli drogą zachodnią do Indii, lecz że odkryli nowy ląd, starali się z ziem Ameryki dopłynąć do Indii; przez pewien czas ich wysiłki nie dawały spodziewanego rezultatu; dzieła tego dokonał dopiero, pozostający w służbie hiszpańskiej, szlachcic portugalski - Ferdynand Magellan; w roku 1519 wyruszył on z Hiszpanii do Ameryki, płynąc wzdłuż wschodnich wybrzeży Ameryki Południowej odkrył między lądem a wyspą Ziemią Ognistą, cieśninę łączącą Ocean Atlantycki z Oceanem Spokojnym; cieśnina ta na cześć odkrywcy, nazwana została Cieśniną Magellana; następnie Magellan popłynął przez Ocean Spokojny i po 100 dniach podróży dotarł do Wysp Mariańskich, skąd skierował się ku Filipinom, gdzie w walce z tubylcami stracił życie; jego współtowarzysze kontynuowali wyprawę i przez Ocean Indyjski dotarli do wybrzeży Afryki, a stamtąd przedostali się do Hiszpanii - by rok 1522; cała podróż trwała 3 lata; początkowo załogę tworzyło 265 ludzi, niemniej jednak na skutek złej pogody, sztormów, pokładowych buntów i niesubordynacji, chorób (szkorbut), jak również walk z ludnością tubylczą, której Magellan oraz inni jego współtowarzysze usiłowali siłą narzucać wyznanie chrześcijańskie, do Hiszpanii powróciło zaledwie 18; ci którzy przetrwali całą podróż, byli pierwszymi ludźmi, którzy przemierzyli całą kulę ziemską; załoga Magellana w rejs dookoła świata wybrała się na pięciu okrętach (Trinidad, San Antonio, Concepcion, Victoria, oraz Santiago), statkiem flagowym Magellana była Trynidad

- Francis Drake - uchodził za najsławniejszego z korsarzy (czyli piratów) w oficjalnej służbie korony angielskiej; w latach 1577-1580 odbył wyprawę dookoła świata, plan podróży był następujący: 1) odkrycie położonego na południowym Pacyfiku (jak ówcześnie uważano) - kontynentu Terra Australis, 2) udanie się w kierunku wyspy Moluki i zaopatrzenie się w odpowiednio duży ładunek przypraw korzennych 3) łupienie możliwie wielu galeonów w służbie hiszpańskiej; w czasie trwania wyprawy Drake natrafił na wiele przeszkód, których z oczywistych powodów nie uwzględnił stosunkowo nieskomplikowany jak mogłoby się wydawać plan, a mianowicie: żeglarzom nie sprzyjała pogoda, szalały sztormy i burze, zatonięciu uległ jeden z okrętów, drugi powrócił do Anglii, straciwszy kurs i znajdując się na otwartych wodach oceanów (Atlantyku i Pacyfiku), Drake nie dostrzegł Przylądka Horn; będąc u zachodniego brzegu kontynentu amerykańskiego, korsarz wraz z współtowarzyszami "polował" na statki rodem z Hiszpanii, później dopłynął do brzegów dzisiejszej Kanady; a nie mogąc namierzyć drogi morskiej w kierunku zachodnim, Drake postanowił, że wyprawi się w rejs dookoła kuli ziemskiej; wyprawa trwała 3 lata, nie tylko że Drake wrócił z niej cały i zdrowy, to jeszcze do Anglii przywiózł łupy rzędu 1500000 dzisiejszych funtów (na jednym z hiszpańskich galeonów zagarnął ładunek 20 ton srebra); zuchwałość oraz skuteczność korsarza wzbudzała wielki podziw u ówczesnych Hiszpanów, którzy nadali mu przydomek El Draque, czyli Smok

- gdy wiek XVI zbliżał się ku końcowi, ambicją Hiszpanów było dotarcie oraz spenetrowanie kontynentu australijskiego; i choć żaden z obywateli państwa nie widział jeszcze ziemi, jak sądzono położonej na południowym Pacyfiku, wiedziano, że gdy nastąpi jej odkrycie, zostanie ona nazwana Krajem Południowym; plan Hiszpanów nie powiódł się, Australię odkryli Holendrzy; niemniej jednak osobą (pochodzenia portugalskiego), która była najbliższa odkrycia Terra Australis był Luiz de Torres, który opływając wybrzeża Nowej Gwinei, spostrzegł wyspy, będące w bezpośrednim sąsiedztwie kontynentu

- Willem Barents - holenderski badacz i podróżnik; od jego nazwiska pochodzi nazwa Morza Barentsa oraz Wyspy Barentsa; w czasie jednej z ekspedycji badawczych, w roku 1596, dotarł w okolice Spitsbergenu oraz na Wyspę Niedźwiedzią; podczas żeglugi w kierunku Nowej Ziemi statek Barentsa zamarzł wśród lodów; choć większa część załogi uciekła z zamrożonego więzienia, samemu odkrywcy nie udało się powrócić do domu, zamarzł w połowie roku 1597; w roku 1875 odkryto pamiętniki Barentsa

- Willem Schouten - Holender, który jako pierwszy w dniu 26 lipca 1616 opłynął Przylądek Horn; Schouten był także pomysłodawcą nazwy przylądka; nawiązuje ona do nazwy miasta Hoorn, z którego pochodził żeglarz

- Abel Tasman - Holender, który jako pierwszy Europejczyk dotarł do Tasmanii i Nowej Zelandii, podczas wyprawy w latach 1642-1643; podczas swojej drugiej wyprawy, w roku 1644, Abel Tasman sporządził mapy północnego wybrzeża Australii.