Question

- opisz pozycje polski w europie pod koniec 18 wieku

- opisz prawa obywateli pod koniec 18 wieku

- opisz gospodarke pod koniec 18 wieku

- opisz szkolnictwo, nauke, kulture pod koniec 18 wieku

Answer 1

Rzeczpospolita Obojga Narodów, Polskiego i Litewskiego, powstała w wyniku unii Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego[9], od XVII wieku częściej znana jako Rzeczpospolita Polska[10] (lit. Respublika lub Žečpospolita, biał. Рэч Паспалітая, ukr. Річ Посполита, ros. Речь Посполитая, rus. Рѣчь Посполита, łac. Res Publica, współczesne znaczenie: republika) oraz Rzeczpospolita Obojga Narodów[11] – państwo federacyjne złożone z Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego istniejące w latach 1569–1795 na mocy unii lubelskiej (kres federacji w 1791 roku przyniosła Konstytucja 3 maja, ustanawiając państwo unitarne – Rzeczpospolitą Polską).

Ustrój Rzeczypospolitej można scharakteryzować jako elekcyjną monarchię o porządku mieszanym lub parlamentarnym, Rzeczpospolita może być przez to określana państwem mieszanym (politeja) lub państwem wolnym (libera respublica)[12]. Było to największe państwo leżące na kontynencie europejskim[13][14][15]. W 1618 osiągnęło maksymalny zasięg terytorialny wynoszący do 990 000 km²[16]. Liczba ludności wzrastała w l. 1569-1650 od ok. 7,5-8 mln do 11 mln, potem lata wojen i klęsk naturalnych spowodowały znaczny spadek ludności, jednak do 1771 zaludnienie wzrosło do 12-14 mln[17]. Charakterystyczna dla Rzeczypospolitej była bardzo duża (8-10% społeczeństwa) liczebność stanu szlacheckiego i jego wysokie uprzywilejowanie. Na tle Europy wyróżniała się także organizacja państwa – zdecentralizowanego, z monarchą o ograniczonych kompetencjach.

Rzeczpospolita posiadała wysoką pozycję na arenie międzynarodowej do połowy XVII wieku. Wojny z sąsiadami, powstania i rebelie kozackie, załamanie się popytu na eksportowane w dużej ilości zboże doprowadziły do kryzysu gospodarczego państwa. Po nim nastąpił także kryzys polityczny, prowadzący w efekcie do anarchii i rozkładu instytucji władzy. W XVIII wieku Rzeczpospolita wpadła w orbitę wpływów rosyjskich, a następnie została zlikwidowana na skutek trzech rozbiorów w 1772, 1793 i 1795 roku.