klaaudiiaa
Bantu to grupa plemion murzyńskich która zamieszkuje tereny stepowe, w środkowej i południowej Afryce. Liczą ok. 100 mln. ludzi, zajmują się głównie rolnictwem i hodowlą. Ich państwowe organizacje plemienne zostały rozbite w XIX w. przez europejskich kolonizatorów.
0 votes Thanks 0
Zgłoś nadużycie!
Bantu (z języka luba - ludzie), najliczniejsza grupa ludów afrykańskich typu negroidalnego, zamieszkujących wschodnią, środkową i południową Afrykę, licząca ok. 150 mln osób (1990), posługująca się językami bantu.
Kolebką Bantu były najprawdopodobniej obszary Afryki Centralnej, graniczące z Afryką Zachodnią, głównie tereny wschodniej Nigerii i środkowego Kamerunu, z których od III tysiąclecia p.n.e. rozpoczęli wędrówkę, wypierając na zachód Buszmenów i Hotentotów. Zróżnicowani antropologicznie, kulturowa i językowo, dzielą się na 3 podstawowe odłamy: wschodni, zachodni i południowy. Bantu wschodni Bantu wschodni dotarli do terenów nad wielkimi jeziorami afrykańskimi, zajmując obszary na południe od strefy lasów tropikalnych aż po Ocean Indyjski. Rozpowszechnili uprawę zbóż (m.in. prosa, sorga) i bananów (sprowadzonych z Azji Południowej), hodowlę zwierząt i obróbkę żelaza. Byli twórcami tzw. ceramiki Urewe (od nazwy miejscowości w zachodniej Kenii), upowszechnionej na zachodnich brzegach jeziora Kiwu, w Burundii, Ruandzie, zachodniej Tanzanii, zachodniej Kenii i południowej Ugandzie. Między XVI a XVIII w. na terenach zamieszkanych przez Bantu wschodnich (ludy Shamba, Pare, Czaga) powstało kilka organizacji państwowych, m.in. Gweno (którego ludność zajmowała się wytopem żelaza) i Usumbara w Tanzanii. Wschodniej. Bantu przejęli wiele z kultury ludów kuszyckich i nilockich.
Zamieszkują Kenię, Tanzanię, Demokratyczną Republikę Konga (dawny Zair) i Malawi. Duże znaczenie wśród wschodnich Bantu ma lud Suahili, który powstał na skutek zmieszania się ich ze społecznością arabską i Persami. Bantu zachodni Bantu zachodni napływali od przełomu III i II tysiąclecia p.n.e. na obszary od Oceanu Atlantyckiego po wielkie jeziora afrykańskie, zajmując stopniowo całą Afrykę Centralną (poza jej częścią północną). Niektórzy z nich dotarli do granicy lasu i sawanny, inni nad deltę i ujście Ogowe do Oceanu Atlantyckiego, nad dolny Zair i tereny południowo-wschodniego Gabonu, przekraczając na południu rzekę Kasai. Granicą ich zasiedlenia jest Wielki Rów Zachodnioafrykański (Środkowoafrykański). Na zachód od niego żyje ponad 100 szczepów zachodnich Bantu, m.in. Banyoro, Batoro, Ganda (w Ugandzie), Abaluyia, Abagusii (w Kenii), Bohaya, Bakuria, Wasukuma (w Tanzanii).
Na zajmowanych obszarach Bantu zachodni upowszechniali przejętą od wschodnich pobratymców umiejętność uprawy zbóż i bananów, od I tysiąclecia p.n.e. także obróbki żelaza. Dużą rolę wśród zachodnich Bantu pełniła obróbka miedzi, zwłaszcza produkcja prezentujących bardzo wysoki poziom odlewów rzeźb, tworzonych na ziemiach obecnego Gabonu, Nigerii, Demokratycznej Republiki Konga, Kamerunu. Niektóre ludy zachodnich Bantu utworzyły potężne państwa, m.in. Bugandę, Bunjoro, Kitwarę, Ruandę, Kongo, Karagwe, Lubę, Lundę. Bantu południowi Najliczniejszym odłamem są Bantu południowi, którzy w VIII-IX w. przekroczyli rzekę Zambezi, wkraczając na tereny zasiedlone przez ludy rolnicze, zamieszkujące obecną Zambię, Malawi i Zimbabwe, oraz plemiona Buszmenów i Hotentotów. W ciągu kilkuset lat opanowali obszary Afryki Południowej (obecnej RPA, Namibii, Botswany, Lesotho). Dzielili się na odrębne grupy plemion, z których najważniejszą była Zulu-Khosa. Głównym ich zajęciem była hodowla bydła, myślistwo i uprawa ziemi (sorgo, proso cukrowe, groch, fasola, dynie, arbuzy). Wysoki poziom osiągnęło rzemiosło, oparte na wytopie żelaza i miedzi (biżuteria), obróbce kości słoniowej i drewna.
W latach 70. XVIII w. południowi Bantu zetknęli się z ekspansją Burów. Konflikty zbrojne między nimi, zwane "wojnami kafryjskimi" (z arabskiego "kafr" - niewierzący, poganin), rozpoczęły się w 1779 i trwały ponad 100 lat. Wojny toczyły się głównie nad rzekami Bushman i Groot Visrivier w Kraju Przylądkowym. W ich wyniku Burowie powstrzymali marsz Bantu południowych w kierunku Przylądka Dobrej Nadziei i zmusili ich do zawrócenia w głąb interioru południowoafrykańskiego, zajmując ich ziemie wraz z bydłem i dobytkiem. Bantu południowi utworzyli silne państwa, m.in. Barotse, Mbundu, Monomotapę, Zimbabwe, oraz ważne centra kulturowe, np. Mapungubwe, Wielkie Zimbabwe, Inyanga, Niekerk. Na początku XIX w. największe znaczenie osiągnęło państwo Zulusów, utworzone przez Czakę.
Współcześni Bantu zajmują się głównie pasterstwem i rolnictwem. Wierzenia i praktyki religijne poszczególnych ludów Bantu są zróżnicowane. Są wśród nich chrześcijanie, muzułmanie, wyznawcy kościołów afrochrześcijańskich oraz tradycyjnych religii afrykańskich, opartych głównie na totemizmie, kulcie przodków i manizmie. Powszechne jest także wśród nich przekonanie o istnieniu Istoty Najwyższej, zwanej m.in. Mulungu i Unkulunkulu. Utrzymują zwyczaj obrzezania i tańców rytualnych w maskach. Niektóre plemiona, zwłaszcza Bantu zachodni, czczą siły przyrody. Dużą rolę pełnią czarodzieje i zaklinacze-znachorzy, tworzący tajne stowarzyszenia.
Kolebką Bantu były najprawdopodobniej obszary Afryki Centralnej, graniczące z Afryką Zachodnią, głównie tereny wschodniej Nigerii i środkowego Kamerunu, z których od III tysiąclecia p.n.e. rozpoczęli wędrówkę, wypierając na zachód Buszmenów i Hotentotów. Zróżnicowani antropologicznie, kulturowa i językowo, dzielą się na 3 podstawowe odłamy: wschodni, zachodni i południowy.
Bantu wschodni
Bantu wschodni dotarli do terenów nad wielkimi jeziorami afrykańskimi, zajmując obszary na południe od strefy lasów tropikalnych aż po Ocean Indyjski. Rozpowszechnili uprawę zbóż (m.in. prosa, sorga) i bananów (sprowadzonych z Azji Południowej), hodowlę zwierząt i obróbkę żelaza. Byli twórcami tzw. ceramiki Urewe (od nazwy miejscowości w zachodniej Kenii), upowszechnionej na zachodnich brzegach jeziora Kiwu, w Burundii, Ruandzie, zachodniej Tanzanii, zachodniej Kenii i południowej Ugandzie. Między XVI a XVIII w. na terenach zamieszkanych przez Bantu wschodnich (ludy Shamba, Pare, Czaga) powstało kilka organizacji państwowych, m.in. Gweno (którego ludność zajmowała się wytopem żelaza) i Usumbara w Tanzanii. Wschodniej. Bantu przejęli wiele z kultury ludów kuszyckich i nilockich.
Zamieszkują Kenię, Tanzanię, Demokratyczną Republikę Konga (dawny Zair) i Malawi. Duże znaczenie wśród wschodnich Bantu ma lud Suahili, który powstał na skutek zmieszania się ich ze społecznością arabską i Persami.
Bantu zachodni
Bantu zachodni napływali od przełomu III i II tysiąclecia p.n.e. na obszary od Oceanu Atlantyckiego po wielkie jeziora afrykańskie, zajmując stopniowo całą Afrykę Centralną (poza jej częścią północną). Niektórzy z nich dotarli do granicy lasu i sawanny, inni nad deltę i ujście Ogowe do Oceanu Atlantyckiego, nad dolny Zair i tereny południowo-wschodniego Gabonu, przekraczając na południu rzekę Kasai. Granicą ich zasiedlenia jest Wielki Rów Zachodnioafrykański (Środkowoafrykański). Na zachód od niego żyje ponad 100 szczepów zachodnich Bantu, m.in. Banyoro, Batoro, Ganda (w Ugandzie), Abaluyia, Abagusii (w Kenii), Bohaya, Bakuria, Wasukuma (w Tanzanii).
Na zajmowanych obszarach Bantu zachodni upowszechniali przejętą od wschodnich pobratymców umiejętność uprawy zbóż i bananów, od I tysiąclecia p.n.e. także obróbki żelaza. Dużą rolę wśród zachodnich Bantu pełniła obróbka miedzi, zwłaszcza produkcja prezentujących bardzo wysoki poziom odlewów rzeźb, tworzonych na ziemiach obecnego Gabonu, Nigerii, Demokratycznej Republiki Konga, Kamerunu. Niektóre ludy zachodnich Bantu utworzyły potężne państwa, m.in. Bugandę, Bunjoro, Kitwarę, Ruandę, Kongo, Karagwe, Lubę, Lundę.
Bantu południowi
Najliczniejszym odłamem są Bantu południowi, którzy w VIII-IX w. przekroczyli rzekę Zambezi, wkraczając na tereny zasiedlone przez ludy rolnicze, zamieszkujące obecną Zambię, Malawi i Zimbabwe, oraz plemiona Buszmenów i Hotentotów. W ciągu kilkuset lat opanowali obszary Afryki Południowej (obecnej RPA, Namibii, Botswany, Lesotho). Dzielili się na odrębne grupy plemion, z których najważniejszą była Zulu-Khosa. Głównym ich zajęciem była hodowla bydła, myślistwo i uprawa ziemi (sorgo, proso cukrowe, groch, fasola, dynie, arbuzy). Wysoki poziom osiągnęło rzemiosło, oparte na wytopie żelaza i miedzi (biżuteria), obróbce kości słoniowej i drewna.
W latach 70. XVIII w. południowi Bantu zetknęli się z ekspansją Burów. Konflikty zbrojne między nimi, zwane "wojnami kafryjskimi" (z arabskiego "kafr" - niewierzący, poganin), rozpoczęły się w 1779 i trwały ponad 100 lat. Wojny toczyły się głównie nad rzekami Bushman i Groot Visrivier w Kraju Przylądkowym. W ich wyniku Burowie powstrzymali marsz Bantu południowych w kierunku Przylądka Dobrej Nadziei i zmusili ich do zawrócenia w głąb interioru południowoafrykańskiego, zajmując ich ziemie wraz z bydłem i dobytkiem. Bantu południowi utworzyli silne państwa, m.in. Barotse, Mbundu, Monomotapę, Zimbabwe, oraz ważne centra kulturowe, np. Mapungubwe, Wielkie Zimbabwe, Inyanga, Niekerk. Na początku XIX w. największe znaczenie osiągnęło państwo Zulusów, utworzone przez Czakę.
Współcześni Bantu zajmują się głównie pasterstwem i rolnictwem. Wierzenia i praktyki religijne poszczególnych ludów Bantu są zróżnicowane. Są wśród nich chrześcijanie, muzułmanie, wyznawcy kościołów afrochrześcijańskich oraz tradycyjnych religii afrykańskich, opartych głównie na totemizmie, kulcie przodków i manizmie. Powszechne jest także wśród nich przekonanie o istnieniu Istoty Najwyższej, zwanej m.in. Mulungu i Unkulunkulu. Utrzymują zwyczaj obrzezania i tańców rytualnych w maskach. Niektóre plemiona, zwłaszcza Bantu zachodni, czczą siły przyrody. Dużą rolę pełnią czarodzieje i zaklinacze-znachorzy, tworzący tajne stowarzyszenia.