Question

opisz budowe katedry chodzi tu o np. sklepienia krzyżowo-żebrowe. portale.

Answer 1

Romanizm objął Europę w XI i XII w. Budowle romańskie z zewnątrz charakteryzują portale z kolumienkami, małe galeryjki lub płytkie arkady oraz długie występy murów, wewnątrz kolebkowe lub krzyżowe sklepienia, niewielkie okna zamknięte półokrągłym łukiem. Przykładem są: opactwo w Paray-le Monial (1050), katedra w Durham (1133), katedra w Pizzie (XI w.) czy Krypta św. Leonarda w katedrze krakowskiej (1100).

Formy stylu romańskiego wytworzyły się na terenie dzisiejszej Francji i Włoch, a później przeniknęły do całej Europy, w tym i do Polski. Proces wykształcenia się ostatecznej formy stylu przebiegał w różnych krajach rozmaicie, a charakter obronny wyraˇnie wpłynął na ukształtowanie bryły , jej otworów i wież. Początkowo wznoszono kościoły jednonawowe, podłużne, następnie trójnawowe bazylikowe, o masywnych i surowych ścianach z kamienia wapiennego, piaskowca lub granitu. Gdy wykorzystywano cegłę była ona układana w sposób dwa wózki i główka. Kościół często posiadał dwie wieże, mające służyć do celów obronnych. Cechą charakterystyczną był fryz arkadowy, czyli poziomy, ozdobny pas składający się z szeregu małych arkad, biegnący pod okapem frontowych elewacji. Wejścia główne ozdabiano budując portale. Zarówno portale jak i kolumny wewnątrz budynków były bogato zdobione płaskorzeźbami. Nad portalem spotyka się często małe okno koliste - rozetę. Okna były bardzo małe, czasami ozdabiane witrażami.