Stowarzyszenia i fundacje to najbardziej typowe i najliczniejsze formy prawne, w jakich zakładane są i działają organizacje pozarządowe. Modelowo te dwie formy prawne różnią się w sposób zasadniczy, jednakże w praktyce ich działalność może być zbliżona.
Popularnie mówiąc, różnice między stowarzyszeniem i fundacją można sprowadzić do stwierdzenia:
JEŚLI MASZ PRZYJACIÓŁ – ZAŁÓŻ STOWARZYSZENIE. JEŚLI MASZ PIENIĄDZE – ZAŁÓŻ FUNDACJĘ.
Stowarzyszenie to grupa osób (przyjaciół, bliższych i dalszych znajomych, członków rodziny), które mają wspólne zainteresowania (np. interesują się międzywojennym przemysłem polskim) lub wspólny cel (np. chcą uchronić przed zniszczeniem przedwojenną fabrykę). Razem chcą rozwijać swoje zainteresowania lub osiągnąć wyznaczony sobie cel (np. wpisać zabudowania fabryki do rejestru zabytków, odnowić ją itd.). Fundację także tworzą ludzie. Jednak o powołaniu fundacji i o tym, czym będzie się ona zajmować decyduje zazwyczaj jedna lub kilka osób (fundator lub fundatorzy), które chcą osiągnąć jakiś ważny społecznie cel (np. podnieść poziom wykształcenia młodych osób w danej miejscowości) i na ten cel przekazują majątek. W sensie prawnym fundacja to ten właśnie majątek (pieniądze, papiery wartościowe, ruchomości, nieruchomości). Fundator może przekazać majątek także na to, aby osiągnąć cel ważny gospodarczo (np. rozwój ekonomiczny określonego obszaru).
Główne różnice między stowarzyszeniami a fundacjami dotyczą:
ich powstawania; celu działania; zarządzania nimi; nadzoru zewnętrznego nad nimi.
Ad. 1)
Fundacja – w oświadczeniu woli o ustanowieniu fundacji (akcie fundacyjnym) fundator wskazuje cel fundacji oraz składniki majątkowe przeznaczone na jego realizację (art. 3 ust 2 i 3 Ustawy o fundacjach). Składnikami majątkowymi mogą być pieniądze, papiery wartościowe, a także rzeczy ruchome i nieruchomości. Przepisy prawa nie wskazują minimalnej wartości majątku koniecznego do założenia fundacji, ale nie może istnieć fundacja zupełnie pozbawiona majątku. Majątek jest podstawą utworzenia i działania fundacji. Wyczerpanie środków finansowych i majątku fundacji jest jedną z przyczyn jej likwidacji (art. 15).
Stowarzyszenie – do założenia stowarzyszenia nie jest potrzebny żaden majątek, konieczne jest natomiast co najmniej 15 osób. Stowarzyszenie opiera swoją działalność na pracy społecznej członków (art. 2 ust 3 Prawa o stowarzyszeniach). Jeśli liczba członków zmniejszy się poniżej wymaganego minimum (15 osób), jest to podstawa do likwidacji stowarzyszenia.
Ad 2)
Fundacja – może zostać ustanowiona dla realizacji zgodnych z podstawowymi interesami RP celów społecznie lub gospodarczo użytecznych, w szczególności takich jak: ochrona zdrowia, rozwój gospodarki i nauki, oświata i wychowanie, kultura i sztuka, opieka i pomoc społeczna, ochrona środowiska oraz opieka nad zabytkami (art. 1 Ustawy o fundacjach). Fundacja nie może zostać utworzona w celu działania na rzecz fundatora, jego rodziny lub realizacji partykularnych, osobistych interesów określonej grupy. Cele fundacji muszą zawsze mieć szerszy, ogólnospołeczny horyzont.
Stowarzyszenie – może zostać utworzone w każdym celu prawnie dozwolonym pod warunkiem, że nie będzie to cel komercyjny, zarobkowy. Stowarzyszenie może ograniczać zakres swojej działalności wyłącznie do działania na rzecz swoich członków, a jego działalność nie musi być społecznie użyteczna (np. stowarzyszenie poszukiwaczy Atlantydy).
Ad.3)
Fundacja – wszystkie najważniejsze decyzje podejmuje zarząd fundacji. W fundacji nie ma obowiązku powoływania organu kontroli wewnętrznej. Jednak do dobrej praktyki należy, aby taki organ (np. rada) był w fundacji. Fundator (fundatorzy) nie ma żadnych szczególnych uprawnień w fundacji, oprócz tych, które zostały mu przyznane w statucie. Nie można być członkiem fundacji. Można być jej pracownikiem, wolontariuszem lub zasiadać w jej władzach.
Stowarzyszenie – jest zarządzane w sposób demokratyczny: najważniejsze decyzje podejmują wszyscy członkowie, tzw. walne zebranie członków. Zarząd stowarzyszenia wykonuje wolę walnego, a także odpowiada przed walnym za swoje działania (np. czy wywiązał się z zadań nałożonych na niego uchwałą wszystkich członków). Jest także kontrolowany przez wewnętrzny organ kontrolny (obowiązkowy), np. komisję rewizyjną.
Ad. 4)
Fundację – nadzorują ministrowie właściwi ze względu na prowadzoną przez organizację działalność (np. fundacja zajmująca się ochroną zdrowia podlega kontroli Ministra Zdrowia, fundacja zajmująca się ekologią – Ministra Środowiska) oraz starostowie właściwi ze względu na siedzibę fundacji.
Na fundacji ciąży obowiązek złożenia co roku sprawozdania z działalności do ministra, któremu podlega.
Stowarzyszenie – nadzorują starostowie lub prezydenci miast na prawach powiatu.Stowarzyszenia nie mają corocznych obowiązków sprawozdawczych wobec organu nadzoru.
Szczegółowe omówienie różnic pomiędzy fundacjami a stowarzyszeniami znajduje się w dalszej części serwisu, poświęconej już odrębnie fundacjom i stowarzyszeniom.
Stowarzyszenia i fundacje to najbardziej typowe i najliczniejsze formy prawne, w jakich zakładane są i działają organizacje pozarządowe. Modelowo te dwie formy prawne różnią się w sposób zasadniczy, jednakże w praktyce ich działalność może być zbliżona.
Popularnie mówiąc, różnice między stowarzyszeniem i fundacją można sprowadzić do stwierdzenia:
JEŚLI MASZ PRZYJACIÓŁ – ZAŁÓŻ STOWARZYSZENIE. JEŚLI MASZ PIENIĄDZE – ZAŁÓŻ FUNDACJĘ.
Stowarzyszenie to grupa osób (przyjaciół, bliższych i dalszych znajomych, członków rodziny), które mają wspólne zainteresowania (np. interesują się międzywojennym przemysłem polskim) lub wspólny cel (np. chcą uchronić przed zniszczeniem przedwojenną fabrykę). Razem chcą rozwijać swoje zainteresowania lub osiągnąć wyznaczony sobie cel (np. wpisać zabudowania fabryki do rejestru zabytków, odnowić ją itd.).
Fundację także tworzą ludzie. Jednak o powołaniu fundacji i o tym, czym będzie się ona zajmować decyduje zazwyczaj jedna lub kilka osób (fundator lub fundatorzy), które chcą osiągnąć jakiś ważny społecznie cel (np. podnieść poziom wykształcenia młodych osób w danej miejscowości) i na ten cel przekazują majątek. W sensie prawnym fundacja to ten właśnie majątek (pieniądze, papiery wartościowe, ruchomości, nieruchomości). Fundator może przekazać majątek także na to, aby osiągnąć cel ważny gospodarczo (np. rozwój ekonomiczny określonego obszaru).
Główne różnice między stowarzyszeniami a fundacjami dotyczą:
ich powstawania; celu działania; zarządzania nimi; nadzoru zewnętrznego nad nimi.Ad. 1)
Fundacja – w oświadczeniu woli o ustanowieniu fundacji (akcie fundacyjnym) fundator wskazuje cel fundacji oraz składniki majątkowe przeznaczone na jego realizację (art. 3 ust 2 i 3 Ustawy o fundacjach). Składnikami majątkowymi mogą być pieniądze, papiery wartościowe, a także rzeczy ruchome i nieruchomości. Przepisy prawa nie wskazują minimalnej wartości majątku koniecznego do założenia fundacji, ale nie może istnieć fundacja zupełnie pozbawiona majątku. Majątek jest podstawą utworzenia i działania fundacji. Wyczerpanie środków finansowych i majątku fundacji jest jedną z przyczyn jej likwidacji (art. 15).
Stowarzyszenie – do założenia stowarzyszenia nie jest potrzebny żaden majątek, konieczne jest natomiast co najmniej 15 osób. Stowarzyszenie opiera swoją działalność na pracy społecznej członków (art. 2 ust 3 Prawa o stowarzyszeniach). Jeśli liczba członków zmniejszy się poniżej wymaganego minimum (15 osób), jest to podstawa do likwidacji stowarzyszenia.
Ad 2)
Fundacja – może zostać ustanowiona dla realizacji zgodnych z podstawowymi interesami RP celów społecznie lub gospodarczo użytecznych, w szczególności takich jak: ochrona zdrowia, rozwój gospodarki i nauki, oświata i wychowanie, kultura i sztuka, opieka i pomoc społeczna, ochrona środowiska oraz opieka nad zabytkami (art. 1 Ustawy o fundacjach). Fundacja nie może zostać utworzona w celu działania na rzecz fundatora, jego rodziny lub realizacji partykularnych, osobistych interesów określonej grupy. Cele fundacji muszą zawsze mieć szerszy, ogólnospołeczny horyzont.
Stowarzyszenie – może zostać utworzone w każdym celu prawnie dozwolonym pod warunkiem, że nie będzie to cel komercyjny, zarobkowy. Stowarzyszenie może ograniczać zakres swojej działalności wyłącznie do działania na rzecz swoich członków, a jego działalność nie musi być społecznie użyteczna (np. stowarzyszenie poszukiwaczy Atlantydy).
Ad.3)
Fundacja – wszystkie najważniejsze decyzje podejmuje zarząd fundacji. W fundacji nie ma obowiązku powoływania organu kontroli wewnętrznej. Jednak do dobrej praktyki należy, aby taki organ (np. rada) był w fundacji. Fundator (fundatorzy) nie ma żadnych szczególnych uprawnień w fundacji, oprócz tych, które zostały mu przyznane w statucie. Nie można być członkiem fundacji. Można być jej pracownikiem, wolontariuszem lub zasiadać w jej władzach.
Stowarzyszenie – jest zarządzane w sposób demokratyczny: najważniejsze decyzje podejmują wszyscy członkowie, tzw. walne zebranie członków. Zarząd stowarzyszenia wykonuje wolę walnego, a także odpowiada przed walnym za swoje działania (np. czy wywiązał się z zadań nałożonych na niego uchwałą wszystkich członków). Jest także kontrolowany przez wewnętrzny organ kontrolny (obowiązkowy), np. komisję rewizyjną.
Ad. 4)
Fundację – nadzorują ministrowie właściwi ze względu na prowadzoną przez organizację działalność (np. fundacja zajmująca się ochroną zdrowia podlega kontroli Ministra Zdrowia, fundacja zajmująca się ekologią – Ministra Środowiska) oraz starostowie właściwi ze względu na siedzibę fundacji.
Na fundacji ciąży obowiązek złożenia co roku sprawozdania z działalności do ministra, któremu podlega.
Stowarzyszenie – nadzorują starostowie lub prezydenci miast na prawach powiatu.Stowarzyszenia nie mają corocznych obowiązków sprawozdawczych wobec organu nadzoru.
Szczegółowe omówienie różnic pomiędzy fundacjami a stowarzyszeniami znajduje się w dalszej części serwisu, poświęconej już odrębnie fundacjom i stowarzyszeniom.
Fundacja:
-może ją założyć jedna osoba,
- działające w niej osoby pełnią jedynie określone funkcje ( nie mogą być jej członkami),
- realizuje cel społeczny określony przez fundatora( złożyciela),
- fundacja istnieje dzięki środkom materialnym fundatora.
Stowarzyszenie:
- aby założyć potrzeba minimum 15 osób,
- tworza ją występujący do stowarzyszena członkowie,
- realizuje cele wyznaczone przez swoich członków,
- potrzebne środki gromadzi podczas swoich działań.
pomogłam ? ; )