Question

Omów idee wypraw krzyżowych-ich przyczyny, przebieg, skutki i znaczenie dla ówczesnego świata. :)

Answer 1

PRZYCZYNY

W XI wieku ziemie arabskie zajęli Turcy Seldżucy, którzy od razu stali się przeciwnikami wyznawców chrześcijanizmu. Przyczynami politycznymi wypraw krzyżowych była walka z rozdrobnieniem dzielnicowym państw Europy, z poganami (w ramach akcji nawracania), nadmiar ludności w Europie, szanse na zdobycie nowych ziem, majątków i posiadłości. Do przyczyn gospodarczych zalicza się brak ziem w Europie, klęski żywiołowe spowodowane zbyt małą ilością planów z ziem, które uniemożliwiają wyżywienie społeczeństwa, ogranicza to także ilość towarów, przejęcie szlaków handlowych przez Turków (głównie na Bliskim Wschodzie). Turkowie podbijają Arabów, przejmują Islam i stają się fanatykami religijnymi. Nie zezwalają na pielgrzymki chrześcijan do Ziemi Świętej. W gospodarce podbijają ceny broni, przypraw i materiałów.

 

Przyczyną bezpośrednią było wystąpienie papieża Urbana II. Cesarstwu bizantyjskiemu bezpośrednio zagrażali graniczący z nimi Turcy Seldżucy (Bizancjum poniosło już kilka klęsk militarnych). Wysłannicy cesarza bizantyjskiego, Aleksy'ego Komnena, chcąc uzyskać pomoc od głowy Kościoła, przedstawili muzułmanów jako straszliwych pogan atakujących chrześcijan. Wizja ta bardzo nie spodobała się papieżowi, który podczas synodu w Clermont w swojej bulli wzywał chrześcijan do walki z Islamem, ogłosił odpust zupełny oraz zapewniał, że krzyżowcom darowane będą wszystkie grzechy przyszłe jak i przeszłe. Hasłem krzyżowców był okrzyk: "Bóg tak chce". Ludzie wierzący, że Chrystus przyjdzie ponownie na ziemię, aby ich zbawić, postawili sobie za cel wyzwolenie Ziemi Świętej przed jego przybyciem. Na wezwanie papieża zgłosiło się wielu ochotników. Świadczyło to o wysoko rozwiniętym fanatyzmie religijnym, według którego ludzie uważali, że należy walczyć w imię Jezusa.

PRZEBIEG

Podczas I krucjaty (1096-1099) krzyżowcy zdobyli Niceę (1097), przeszli przez Anatolię zajmując stolicę sułtanatu - Ikonium i odnosząc zwycięstwo pod Herakleą (1097), zajęli 1098 Edessę (gdzie Baldwin z Bouillon utworzył pierwsze łacińskie państwo na Wschodzie - hrabstwo Edessy), Syrię i Antiochię, docierając w liczbie zaledwie ok. 20 tys. (wg obliczeń samego Urbana II na wyprawę wyruszyło 300 tys. ludzi) do Jerozolimy, w lipcu 1099 zdobyto ją (dzięki pomocy floty genueńskiej, która wylądowała w Jaffie, dostarczając krzyżowcom żywności i drewna niezbędnego do budowy machin oblężniczych), dokonując masakry ludności.

 

Upadek hrabstwa Edessy (1144) stał się przyczyną zorganizowania II krucjaty (1147-1149), na czele której stanęli, rywalizujący ze sobą (co doprowadziło do klęski), Konrad III niemiecki i Ludwik VII francuski. W następnych latach sułtan Salah ad-Din podbił niemal cały obszar Królestwa Jerozolimskiego (krzyżowcy ponieśli dotkliwą klęskę pod Hattin w 1187), przejmując ponownie kontrolę nad sanktuarium chrześcijaństwa, co stało się bodźcem do zorganizowania III wyprawy krzyżowej (1189-1192), dowodzonej przez cesarza Fryderyka I Barbarossę, króla francuskiego Filipa II Augusta oraz króla angielskiego Ryszarda I Lwie Serce.
Krzyżowcy odzyskali jedynie pas wybrzeża od Tyru do Jaffy, tolerancyjny sułtan zapewnił jednak chrześcijanom swobodny dostęp do miejsc kultu w Jerozolimie i innych miastach. W czasie krucjaty we władanie łacińskie przeszedł także Cypr (do 1571). Osiągnięte rezultaty nie zadowoliły opinii chrześcijańskiej, tym bardziej że po śmierci Salah ad-Dina (1193) stosunki z jego następcami uległy zaostrzeniu.

 IV wyprawa (1202-04) została wykorzystana przez dożę weneckiego Henryka Dandolo, który w zamian za przewiezienie statkami krzyzowców uzyskał obietnicę zbrojnej pomocy w konflikcie węgiersko - weneckim o dalmatyńskie miasto Zadar. Dandolo planował tez - wykorzystując kryzys polityczny w Bizancjum - zdobyć Konstantynopol. Dandolo popierał do tronu cesarskiego syna Izaaka II aleksego IV, który układem w Korfu z 1203 r zobowiązał się do pokrycia kosztów interwencji. 17 VII 1203 krzyzowcy zdobyli Konstantynopol. Doszło do brutalnej grabieży miasta co podsyciło tylko nienawiść Bizantyjczyków do krzyzowców. Krzyzowcy wkrótce opanowali tron w Konstantynopolu tworząc tutaj Cesarstwo łacińskie (1204).

     W 1212 roku wyruszyła pod wodzą niejakiego Stefana krucjata dziedzięca, na hasło, że tylko niewinne dzieci mogą wyzwolić Ziemię Świętą. Jednak po drodze wiele dzieci wyginęło z głodu i zmęczenia, a część sprzedano w niewolę przez handlarzy lewantyńskich. Ostatnio jednak historycy kwestionują istnienie krucjaty dziecięcej, uważając, że średniowieczni kronikarze użyli po prostu wieloznacznego terminu oznaczającego "chłopca" mając na mysli zwykłych, młodych mężczyzn.

     W l. 1217-21 miała miejsce V wyprawa krzyzowa. Na apel papieża Innocentego III. Przewodniczyli jej król węgierski Andrzej II i książę austriacki Leopold VI. Po zawróceniu króla węgierskiego do kraju, dowództwo objął król jerozolimski Jan z Brienne. Zdobyto Damiettę (1218). Z powodu nieustępliwej postawy legata papieskiego Pelagiusza ,który sprzeciwił się rokowaniom z sułtanem w sprawie zamiany Damietty na Jerozolimę ostatecznie - po wylewie Nilu - krzyzowcy odcięci od pomocy musieli w zamian za wolność oddać z powrotem Damiettę.

  VI wyprawą krzyzową (1248-53) dowodził Ludwik IX, król Francji. Po odzyskaniu - na drodze rokowań dyplomatycznych Jerozolimy przez cesarza Fryderyka II Hohenstaufa (1228-29) w 1244 Jerozolima została zajęta przez Chorezmijczyków. Rycerstwo francuskie pospieszyło na pomoc Jerozolimie. W 1248 r. zdobyta Damiettę. W czasie marszu na Kair armię francuską zdziesiątkowała zaraza i upały. Król znów musiał w zamian za wolność zrzec się Damietty na rzecz sułtana.

     Także VII krucjatę 1270 r.  podjął król francuski Ludwik IX. Wyprawił się z armią na Tunis szukając sojusznika w walce z Egiptem. Jednak na skutek zarazy zmarł w Tunisie. A ciało jego, odzielone od kości, które wysłano w długą drogę do Francji, pochowano na Sycyli przez brata Karola.