Narządy zbudowane z tkanki gruczołowej i łącznej, produkujące określone substancje, wydzielane na zewnątrz albo do krwi (gruczoły dokrewne), wpływające na życie seksualne człowieka. Podstawowe gruczoły płciowe to jądra oraz jajniki. W jądrach pomiędzy ich kanalikami nasieniotwórczymi są zgrupowane komórki tworzące gruczoł śródmiąższowy, który produkuje męskie hormony płciowe. Narząd wewnętrzny parzysty. Odgrywa on bardzo ważną rolę biologiczną: produkuje plemniki (funkcja prokreacyjna) i hormony, które biorą udział w regulacji hormonalnej życia seksualnego oraz determinują drugorzędne cechy płciowe (funkcja seksualna). Pod względem wielkości jądra przypominają orzechy włoskie; zawieszone są luźno w mosznie, na tzw. powrózku nasiennym. Lewe jądro zazwyczaj jest większe od prawego oraz niżej zawieszone. Warstwę zewnętrzną jąder stanowi tzw. błona biaława, tworząca na tylnym brzegu jądra zgrubienie zwane śródjądrzem, od niego natomiast promieniście rozchodzą się przegródki jądra, dzielące je na blisko 200 płacików (mieszczą się w nich kręte cewki nasienne o łącznej długości w jądrze 300 m). Z każdego płacika wychodzi cewka nasienna prosta, która w śródjądrzu łączy się z innymi cewkami, tworząc siatkę jądra. W cewkach nasiennych jąder powstają plemniki, a w cewkach krętych wytwarzane są męskie hormony płciowe. Po łacinie jądra określa się terminem testimonium, czyli świadectwo. Dawniej mężczyzna dotykając ich, dowodził, że mówi prawdę. Jądra są bardzo wrażliwe na ból i ciepło. Dla prawidłowego spełniania ich funkcji wymagana jest ciepłota o 4o C niższa od ciepłoty ciała. Stąd zalecenie noszenia luźnych spodni oraz unikania przegrzewania jąder. Gdy jest zimno organizm chroni je, podciągając bliżej ciała, gdy jest zbyt ciepło - odwrotnie. Przegrzewanie jąder jest jedną z przyczyn niepłodności. Wewnątrzwydzielnicza funkcja jajników zasadza się na wytwarzaniu przez komórki ziarniste, tekalne oraz ciałko żółte hormonów płciowych, głównie estrogenów oraz progesteronu, w minimalnej ilości androgenów. Jajniki to dwa narządy wielkości orzecha włoskiego, o jasnej barwie oraz twardej konsystencji, wrażliwe na ucisk. Leżą w miednicy małej, górnymi biegunami skierowane są do jajowodów, a dolnymi ku macicy, luźno zawieszone, przytrzymywane poprzez wiązadła. W korze jajników rozwijają się komórki jajowe oraz wytwarzane są hormony płciowe. Znajdują się w nich pęcherzyki jajnikowe, tzw. pęcherzyki Graafa. Z 400 tysięcy w okresie płodności, dojrzewa około 400, natomiast zdolność rozrodczą osiąga zaledwie 10-15. Od okresu dojrzewania do menopauzy jajnik cyklicznie produkuje hormony płciowe: androgeny, estrogeny i progesteron, odpowiadające za przebieg cyklu miesiączkowego, kształtowanie cech płciowych oraz zachowania seksualne. Inne, bardzo istotne dla życia seksualnego człowieka gruczoły to: gruczoł krokowy oraz gruczoły przedsionka pochwy mniejsze i większe (Bartholina), wydzielające śluz i gruczoły opuszkowo - cewkowe u mężczyzn, produkujące wydzielinę przygotowującą drogę dla nasienia.
Narządy zbudowane z tkanki gruczołowej i łącznej, produkujące określone substancje, wydzielane na zewnątrz albo do krwi (gruczoły dokrewne), wpływające na życie seksualne człowieka. Podstawowe gruczoły płciowe to jądra oraz jajniki. W jądrach pomiędzy ich kanalikami nasieniotwórczymi są zgrupowane komórki tworzące gruczoł śródmiąższowy, który produkuje męskie hormony płciowe. Narząd wewnętrzny parzysty. Odgrywa on bardzo ważną rolę biologiczną: produkuje plemniki (funkcja prokreacyjna) i hormony, które biorą udział w regulacji hormonalnej życia seksualnego oraz determinują drugorzędne cechy płciowe (funkcja seksualna). Pod względem wielkości jądra przypominają orzechy włoskie; zawieszone są luźno w mosznie, na tzw. powrózku nasiennym. Lewe jądro zazwyczaj jest większe od prawego oraz niżej zawieszone. Warstwę zewnętrzną jąder stanowi tzw. błona biaława, tworząca na tylnym brzegu jądra zgrubienie zwane śródjądrzem, od niego natomiast promieniście rozchodzą się przegródki jądra, dzielące je na blisko 200 płacików (mieszczą się w nich kręte cewki nasienne o łącznej długości w jądrze 300 m). Z każdego płacika wychodzi cewka nasienna prosta, która w śródjądrzu łączy się z innymi cewkami, tworząc siatkę jądra. W cewkach nasiennych jąder powstają plemniki, a w cewkach krętych wytwarzane są męskie hormony płciowe. Po łacinie jądra określa się terminem testimonium, czyli świadectwo. Dawniej mężczyzna dotykając ich, dowodził, że mówi prawdę. Jądra są bardzo wrażliwe na ból i ciepło. Dla prawidłowego spełniania ich funkcji wymagana jest ciepłota o 4o C niższa od ciepłoty ciała. Stąd zalecenie noszenia luźnych spodni oraz unikania przegrzewania jąder. Gdy jest zimno organizm chroni je, podciągając bliżej ciała, gdy jest zbyt ciepło - odwrotnie. Przegrzewanie jąder jest jedną z przyczyn niepłodności. Wewnątrzwydzielnicza funkcja jajników zasadza się na wytwarzaniu przez komórki ziarniste, tekalne oraz ciałko żółte hormonów płciowych, głównie estrogenów oraz progesteronu, w minimalnej ilości androgenów. Jajniki to dwa narządy wielkości orzecha włoskiego, o jasnej barwie oraz twardej konsystencji, wrażliwe na ucisk. Leżą w miednicy małej, górnymi biegunami skierowane są do jajowodów, a dolnymi ku macicy, luźno zawieszone, przytrzymywane poprzez wiązadła. W korze jajników rozwijają się komórki jajowe oraz wytwarzane są hormony płciowe. Znajdują się w nich pęcherzyki jajnikowe, tzw. pęcherzyki Graafa. Z 400 tysięcy w okresie płodności, dojrzewa około 400, natomiast zdolność rozrodczą osiąga zaledwie 10-15. Od okresu dojrzewania do menopauzy jajnik cyklicznie produkuje hormony płciowe: androgeny, estrogeny i progesteron, odpowiadające za przebieg cyklu miesiączkowego, kształtowanie cech płciowych oraz zachowania seksualne. Inne, bardzo istotne dla życia seksualnego człowieka gruczoły to: gruczoł krokowy oraz gruczoły przedsionka pochwy mniejsze i większe (Bartholina), wydzielające śluz i gruczoły opuszkowo - cewkowe u mężczyzn, produkujące wydzielinę przygotowującą drogę dla nasienia.
Gruczol : Hormon:Rola:
jajnik ---------------estrogeny----odpowiada za powstawanie żeńskich cech pł.
jądro --------------- testosteron---- odpowiada za powstawanie męskich cech pł.
nadnercza-------- adrenalina-------przyspiesza prace serca, oddychani
trzustka---------insulima--------przyspiesza transport glukozy do komórek
tarczyca--------tyroksyna----reguluje przemiane materii
szyszynka-------melatonina----rególuje sen i czuwanie, wpływa na dojrzewanie