Odpowiedzieć na wszystkie punkty albo zgłaszam moderatowi =============================================================
1)Ramy datowe średniowiecza (wraz z opisami co wtedy się wydarzyło)
2) Wyjaśnienie nazwy epoki (4 zdania)
3) Scharakteryzuj filozofie epoki
4) Na czym olegała filozofia, hierarchia sredniowiecza
5) wymień zabytki języka polskiego
6) Procesy fonetyczne jakie zaszły w języku polskim
7) Scharakteryzuj Bogurodzice, moyw deesis (i jak został wykorzytany), teskt Lamentu Swietokrzystkiego, motyw stawet mater doloroza, pieta
8) Wzorce azcezy, pismo hardiograficzne, wskazac cechy te w utworze "Legendy o św. Aleksyn"
9) Postawa franciszkańska ( kwiatki sw. |Franciszka)
10)Wzorzec rycerza (co to jes historiografia)
11) Scharakteryzuj szanso desez
12) Sposoby idealizacji (sztuka pieknego umierania)
13) Ethos - wyjasnieni, wskazanie cech w opisie Tristiana i Izoldy"
14) Romans sredniowieczny, milosc dworska (wzkazac w utworze "triatan i Izolda" 15)Funkcje motywu danse macabre i smierci
16) Cechy ktore udawadniają podsumowanie sredniowiecza w utworze Boska Komedia Dantego
17) W utworze Boska Komedia - kszałt nieba i piekła
18) Sceny danteńskie
19)Teocenryzm, uniwersalizm, hierarchizacja, idea posrednictwa
20) Scharakteryzuj syl romański i gotycki (wraz z przykładem w europie, i przykładzie w polsce
=============================================================== wszystko kto pierwszy daje naj
1. 476r- upadek cesarstwa zachodniorzymskiego do 1517r - wystąpienie Marcina Lutra
W polsce od 966- chrzest POlski
2.
Nazwa epoki pochodzi z łaciny i oznacza wieki średnie. Nazwa ta została nadana przez filozofów renesansu. Oznacza ona wieki między antykiem, a własnie renesansem. Nazwa średniowiecze jest postrzegana dość negatywnie, bo kojarzy się z ciemnymi wiekami.
3.
Filozofie epoki:
-teocentryzm- filofozfia której głownym założeniem jest postrzeganie Boga jak centrum wszystkiego do czego człowiek zmierza na Ziemii i po śmierci.
-franciszkanizm- filozofia wyrzeknięcia się dóbr materialnych i życia w zgodzie z Bogiem, naturą i drugim człowiekiem.
4.
Hierarchia średniowiecza czyli założenie o wielkiej odległości między człowiekiem, a Bogiem. Pomocą w porozumiewaniu się z Bogiem mieli być pośrednicy, czyli święci do których modląc się przekazywaliśmy informacje Bogu za ich pośrednictwem. Byli to np Matka Boska lub Jan Chrzciciel.
5.Zabytki języka polskiega;
-Bulla gnieźnieńska
-księga Henrykowska
-kazania Świętokrzyskie
-Bogurodzica
-Psałterz Floriański
6.
-palatalizacja-zmiana wymowy niektórych spółgłosek pod wypływem sąsiedztwa głosek e, ę, i
-przegłos polski, przechodzenie e w o lub a, np gwiazda-gwieździe, jest to pozostałość bo takich wyrazach jak np gwiezda.
-e ruchome- pozostałość po istniejących kiedys jerach.
7.
Bogurodzica to najstarszy polski utwór literacki. Zawiera dużo archaizmów. Był to swego czasu hymn narodowy. Autor jest nieznany powstała około XIV wieku.
Motyw deesis- motyw trójkowy między ludźmi a Bogiem. Na samej górze jest Jezus, a pod nim Maryja i Jan Chrzciciel. żeby porozumieć się z Jezusem za pomocą modlitwy musimy modlić się do Maryi lub Jana Chrzciciela o pośrednictwo.
Lament Świętokrzyski to wołanie Matki Boskiej o współczucie do niej i Jej Syna w bólu. W pierwszej części Maryja prosi ludzi o współczucie dla Niej i Jej umierającego Syna. W drugiej części Jezus chcąc ulżyć w cierpieniu Matki kładzie głowę na jej kolanach i kona. Moty sabat mater czyli Matki Boskiej Cierpiąćej odnosi się do nowego nurtu w sztuce czyli nie tylko ukazywanie Matki Boskiej jako Matki Chrystusa i jej zaszczytu ale także jej bólu po śmierci Syna. Pieta to przedstawienie w rzeźbie lub obrazie martwego Jezusa na kolanach Matki.
8.Asceta to święty który umartwia swoje ciało oraz duszę, odrzuca cały swój majątek i żyje w biedzie. Święty Aleksy był ascetą bo oddał cały swój majątek iporzucił rodzinę i żył całe życie w biedzie i upokorzeniach, ale w modlitwie i bliskości z Bogiem. Pismo hariograficzne to opisy życia świętych.
9. Postawa franciszkańska to postawa życia w biedzie, w zgodzie z naturą drugim człowiek i Bogiem, podziwiająć i kochająć wszystko co stworzył Bóg.
10. Historiografia- utwory o tematyce historycznej.
Wzorzec rycerza to rycerz, który służe władcy, damie swojego serca i Bogu, a także przestrzega Etosu Rycerskiego.
11.
Tutaj musiałeś coś źle przepisać bo na lekcjach o tym nie słyszałem, a w necie też o tym nic nie znalazłem.
12.
Sztuka pięknego umierania, to poradniki dla ludzi jak mają umierać w erze dżumy i wielkiej liczby śmierci. Zakładała, że człowiek musi umierać na łóżku w otoczeniu rodziny i kapłana, gdy umrze jego dusza wydostaje się przez usta i anioł z diabłem walcza o jego duszę i w zależności kto wygra dusza pójdzie do nieba lub piekła.
13.
Ethos- Etos Rycerski- kodeks rycerza, określający jak się ma zachowywać:
-ma służyć władcy
-szanować kobiety
-być honorowy w walce
-być hojny
-być odważny
-być szlachetnie urodzony.
W dziejach tristiana i Izoldy, Tristian był rycerzem i musiał przestrzegać tego etosu. Tristian miał dylemat moralny, ponieważ zakochał się w Izoldzie, a miał ją tylko eskortować i jeśli byliby razem byłoby to przeciwko rozkazu króla. Izolda również zakochana w Tristianie mimo, że miała męża to zostali kochankami. Król wybaczył im przez ich wielką miłość ale Izolda wróciła do męża przez wyrzuty sumienia.,
14.
W średniowieczu rodzice wybierali dzieciom za kogo mają wyjść. Miłość dworska to miłosc namięta z kimś kogo naprawdę kochamy. izolda miała męża, któego wyznaczyli jej rodzice, ale zakochała się prawdziwie w Tristianie i przez pewien czas byli kochankami.
15.
W średniowieczu panowała epidemia dżumy która pochłonęła miliony ludzkich istnień. Ludzie bali się śmierci, bo na codzien któs umierał. Danse macabre, czyli taniec śmierci obrazował, żę śmierć nie patrzy na status społeczny czy bogactwo tylko zabiera każdego.
16.
Dante w Boskiej Komedii stworzył obraz Piekła, Czyśca i Raju. Sam oglądał te świat oprowadzany przez dawnego mistrza. W utworze tym zawarta są motywy śmierci, ideologi średniowiecznej, czyli w jednym utworze wszystko co było w średniowieczu.
17.
Piekło miało kształt ogromnego stożka, skladającego się z 9 kręgów. Na każdym z nich coraz niżej byli więksi grzesznicy. Nad bramą piekła wisiał napis Lasciate ogni speranza, voi ch'entrate (Porzućcie wszelką nadzieję, wy, którzy tu wchodzicie).
Raj zbudowany jest na planetach, które składają się na poszczególne nieba.
18.
Sceny danteńskie czyli straszne, okrutne sceny. Wzięło się to od opisów ludzi w piekle przez Dantego. Opisy te było straszne, opisywały niewyobrażalne cierpienia ludzi doznających ich.
19.
Teocentrym hierarchie i posrednictwo opisałem wyżej,
Uniwersalizm to jedna wspólnota Europy, wspónota posiadająca jedną religię, jednego władcę i jedną kulturę. Uniwersalizm dominował w Europie średniowiecznej, tą jedną religią było chrześcijaństwo.
20.
Styl romański- styl "surowy", sakralny( w większości). Budowle romańskie zbudowane były najczęściej z brył geometyrcznych, posiadały małe okna, duże i grube mury. Rzeźby powstawały z kamienia, najczęściej przedstawiały rózne sceny lub postacie ze Starego i Nowego Testamentu.
Przyłady w Europie:
- Bazylika katedralna w Spirze
- Katedra w Golarze
Przykłady w Polsce:
-Kosciol sw.Andrzeja w Krakowie
-Katedra poznańska.
Gotyk- budowle posiadały strzeliste wieże, co dawało im wygląd bardzo wysokich, w budowlach używano bardzo wielu ogromnych okien, bardzo często pokrytych witrażami najczęściej o tematyce religijnej. Nowością było zastosowanie łuków ostrych. W gotyku rozpowszechniło się też ręczne przepisywanie ksiąg.
Przykłady:
W Europie:
-katedra Notre Dame
- Paryż, Ste-Chapelle
W Polsce:
-kaplica św. Jadwigi w Trzebnicy
-Kościół Mariacki