Krzyżowcy” składają się z czterech tomów: „Bóg tak chce!”, „Fides Graeca”, „Wieża Trzech Sióstr” i „Jerozolima wyzwolona”. Otwierają „epopeję krucjat”, do której zalicza się także „Króla trędowatego” oraz „Bez oręża”. Nawet uznawana za najsłabszą pod względem literackim część cyklu, „Bez oręża”, zapewne z uwagi na swą pacyfistyczną wymowę, po II wojnie światowej stała się międzynarodowym bestsellerem. W Stanach Zjednoczonych osiągnęła nakład 750 000 egzemplarzy, a w Danii 25 000.
Akcja „Krzyżowców” została oparta na dziejach pierwszej krucjaty. Tworząc fabułę, autorka korzystała z wszelkiego dostępnego materiału źródłowego. Odwołuje się nie tylko do kronik i dokumentów historycznych, ale także dzieł literackich – „Pieśni o Rolandzie”, legend arturiańskich, „Jeruzalem wyzwolonej” Torquato Tasso czy twórczości Henryka Sienkiewicza. Oczywiście zdarzają się drobne pomyłki (wśród których najpoważniejszą jest przesuniecie o sto lat do przodu początków prowansalskiej poezji trubadurów), ale jest to drobiazg nie mający wpływu na lekturę. Z. Kossak nie majstruje przy historii, nie zmienia jej biegu. Akcja pokrywa się z losami pierwszej wyprawy krzyżowej.
Śląsk, rok 1095. Dwunastu rycerzy śląskich, w tym trzej bracia Strzegonie wyruszają na Węgry aby uzyskać pomoc w walce przeciw wojewodzie Sieciechowi. Przyłączają się do węgierskiego poselstwa, zmierzającego do papieża. W Clermont Urban II ogłasza krucjatę, do której przyłączają się też Strzegonie, by uniknąć represji ze strony Sieciecha. Wcześniej rusza jednak krucjata ludowa, pod dowództwemPiotra Eremity i Waltera bez Mienia.
Część tłumu pod dowództwem rycerzy-bandytów – Gottschalka i von Emicha, odłącza się, by dokonywać pogromów Żydów, zostaje jednak rozbita. Reszcie udaje się dotrzeć do Konstantynopola. Część pierwsza kończy się opisem przygotowań krucjaty rycerskiej.
Tom II: Fides graeca
Do Konstantynopola przybywają armie krzyżowców dowodzone przez Rajmunda z Tuluzy, Gotfryda de Bouillon i jego brata Baldwina de Boulogne, Boemunda de Hauteville i jego siostrzeńca Tankreda de Hauteville, oraz dwóch Robertów: flandryjskiego i normandzkiego. Dowiadują się, że krucjata ludowa została wymordowana przez Turków. Cesarz zmusza ich do złożenia przysięgi wiernośći. Później krzyżowcy przystępują do oblężenia Nicei, miasto zostaje jednak zajęte przez Bizantyjczyków.
Głównym tematem tego tomu jest zderzenie trzech cywilizacji: łacińskiej, greckiej i arabskiej.
Tom III: Wieża Trzech Sióstr
Lotaryńczycy i Normanowie chcą się rozdzielić. Jednakże cudem wygrana bitwa pod Doryleum przekonuje ich, że tylko działając razem mają szansę przeżyć. W bitwie ginie Witosław Strzegonia. Krzyżowcy z trudem pokonują pustynię i przystępują do dlaszych podbojów. Baldwin odłącza się, by zagarnąć dla siebie Edessę. Rajmund i reszta zaczynają oblegać Antiochię, jednak bez powodzenia. Imbram Strzegonia wdaje się w romans z Greczynką, zdradzając tym samym swą żonę Ofkę, co wywołuje gniew jego brata, Zbyluta.
Bracia odnajdują polskiego jeńca-uciekiniera Ostoja Jastrzębca, który wskazuje Boemundowi sposób zdobycia Antiochii. W tym celu wystarczy opanować Wieżę Trzech Sióstr i otworzyć bramę. Plan się udaje, miasto jednak i tak było na skraju klęski z powodu wyczerpania zapasów. Krzyżowcy zamykają się w Antiochii, czekając na Turków, ci jednak postanawiają nie wytaczać otwartej bitwy, tylko poczekać, aż głód zabije Europejczyków...
Tom IV: Jerozolima wyzwolona
Turcy pod przewodnictwem Kurbughi stoją wokół Antiochii, podczas gdy krzyżowców gnębi głód. Wydaje się, ze ich klęska jest przesądzona, gdy nagle odnaleziona zostaje relikwia – włócznia, którą przebito bok Jezusa. W międzyczasie Kurbugha w wyniku przepowiedni swojej matki cofa się spod murów. Dochodzi do bitwy, w której wygrywają krzyżowcy. Armia krzyżowa zmuszona jest jednak stanąć w miejscu, w wyniku konfliktu między Boemundem a Rajmundem o Antiochię. W mieście szerzy się zaraza, która pochłania wiele ofiar. Na chorobę zapada też Zbylut, przed śmiercią wyjawia Imbramowi, że kochał się w Ofce, nienawidzi więc brata i zemści się po śmierci. Przerażony Imbram przebija zwłoki Zbyluta drewnianym kołkiem.
Po podpaleniu Antiochii przez część krzyżowców Rajmund zgadza się ruszyć dalej. Dochodzi do oblężenia Jerozolimy, sytuacja po raz kolejny wydaje się beznadziejna (Arabowie zatruli źródła wody), jednakże krzyżowcy zdobywają święte miasto i urządzają rzeź. Królem mimo woli zostaje Gotfryd. Imbram jako jedyny polski krzyżowiec pozostały przy życiu (obok Jastrzębca) wraca do kraju i dowiaduje się o śmierci Ofki.
Krzyżowcy” składają się z czterech tomów: „Bóg tak chce!”, „Fides Graeca”, „Wieża Trzech Sióstr” i „Jerozolima wyzwolona”. Otwierają „epopeję krucjat”, do której zalicza się także „Króla trędowatego” oraz „Bez oręża”. Nawet uznawana za najsłabszą pod względem literackim część cyklu, „Bez oręża”, zapewne z uwagi na swą pacyfistyczną wymowę, po II wojnie światowej stała się międzynarodowym bestsellerem. W Stanach Zjednoczonych osiągnęła nakład 750 000 egzemplarzy, a w Danii 25 000.
Akcja „Krzyżowców” została oparta na dziejach pierwszej krucjaty. Tworząc fabułę, autorka korzystała z wszelkiego dostępnego materiału źródłowego. Odwołuje się nie tylko do kronik i dokumentów historycznych, ale także dzieł literackich – „Pieśni o Rolandzie”, legend arturiańskich, „Jeruzalem wyzwolonej” Torquato Tasso czy twórczości Henryka Sienkiewicza. Oczywiście zdarzają się drobne pomyłki (wśród których najpoważniejszą jest przesuniecie o sto lat do przodu początków prowansalskiej poezji trubadurów), ale jest to drobiazg nie mający wpływu na lekturę. Z. Kossak nie majstruje przy historii, nie zmienia jej biegu. Akcja pokrywa się z losami pierwszej wyprawy krzyżowej.
Śląsk, rok 1095. Dwunastu rycerzy śląskich, w tym trzej bracia Strzegonie wyruszają na Węgry aby uzyskać pomoc w walce przeciw wojewodzie Sieciechowi. Przyłączają się do węgierskiego poselstwa, zmierzającego do papieża. W Clermont Urban II ogłasza krucjatę, do której przyłączają się też Strzegonie, by uniknąć represji ze strony Sieciecha. Wcześniej rusza jednak krucjata ludowa, pod dowództwemPiotra Eremity i Waltera bez Mienia.
Część tłumu pod dowództwem rycerzy-bandytów – Gottschalka i von Emicha, odłącza się, by dokonywać pogromów Żydów, zostaje jednak rozbita. Reszcie udaje się dotrzeć do Konstantynopola. Część pierwsza kończy się opisem przygotowań krucjaty rycerskiej.
Tom II: Fides graecaDo Konstantynopola przybywają armie krzyżowców dowodzone przez Rajmunda z Tuluzy, Gotfryda de Bouillon i jego brata Baldwina de Boulogne, Boemunda de Hauteville i jego siostrzeńca Tankreda de Hauteville, oraz dwóch Robertów: flandryjskiego i normandzkiego. Dowiadują się, że krucjata ludowa została wymordowana przez Turków. Cesarz zmusza ich do złożenia przysięgi wiernośći. Później krzyżowcy przystępują do oblężenia Nicei, miasto zostaje jednak zajęte przez Bizantyjczyków.
Głównym tematem tego tomu jest zderzenie trzech cywilizacji: łacińskiej, greckiej i arabskiej.
Tom III: Wieża Trzech SióstrLotaryńczycy i Normanowie chcą się rozdzielić. Jednakże cudem wygrana bitwa pod Doryleum przekonuje ich, że tylko działając razem mają szansę przeżyć. W bitwie ginie Witosław Strzegonia. Krzyżowcy z trudem pokonują pustynię i przystępują do dlaszych podbojów. Baldwin odłącza się, by zagarnąć dla siebie Edessę. Rajmund i reszta zaczynają oblegać Antiochię, jednak bez powodzenia. Imbram Strzegonia wdaje się w romans z Greczynką, zdradzając tym samym swą żonę Ofkę, co wywołuje gniew jego brata, Zbyluta.
Bracia odnajdują polskiego jeńca-uciekiniera Ostoja Jastrzębca, który wskazuje Boemundowi sposób zdobycia Antiochii. W tym celu wystarczy opanować Wieżę Trzech Sióstr i otworzyć bramę. Plan się udaje, miasto jednak i tak było na skraju klęski z powodu wyczerpania zapasów. Krzyżowcy zamykają się w Antiochii, czekając na Turków, ci jednak postanawiają nie wytaczać otwartej bitwy, tylko poczekać, aż głód zabije Europejczyków...
Tom IV: Jerozolima wyzwolonaTurcy pod przewodnictwem Kurbughi stoją wokół Antiochii, podczas gdy krzyżowców gnębi głód. Wydaje się, ze ich klęska jest przesądzona, gdy nagle odnaleziona zostaje relikwia – włócznia, którą przebito bok Jezusa. W międzyczasie Kurbugha w wyniku przepowiedni swojej matki cofa się spod murów. Dochodzi do bitwy, w której wygrywają krzyżowcy. Armia krzyżowa zmuszona jest jednak stanąć w miejscu, w wyniku konfliktu między Boemundem a Rajmundem o Antiochię. W mieście szerzy się zaraza, która pochłania wiele ofiar. Na chorobę zapada też Zbylut, przed śmiercią wyjawia Imbramowi, że kochał się w Ofce, nienawidzi więc brata i zemści się po śmierci. Przerażony Imbram przebija zwłoki Zbyluta drewnianym kołkiem.
Po podpaleniu Antiochii przez część krzyżowców Rajmund zgadza się ruszyć dalej. Dochodzi do oblężenia Jerozolimy, sytuacja po raz kolejny wydaje się beznadziejna (Arabowie zatruli źródła wody), jednakże krzyżowcy zdobywają święte miasto i urządzają rzeź. Królem mimo woli zostaje Gotfryd. Imbram jako jedyny polski krzyżowiec pozostały przy życiu (obok Jastrzębca) wraca do kraju i dowiaduje się o śmierci Ofki.