Elivarence
Rodzaje i układ rymów W poezji polskiej rym jest ściśle związany z akcentem, a zatem wyróżniamy przede wszystkim: rymy żeńskie (najczęstsze): posługujące się akcentem paroksytonicznym (czyli na przedostatnią sylabę), np. moda - uroda, występują w wierszu sylabicznym,rymy męskie: posługujące się akcentem oksytonicznym (na ostatnią sylabę), np. sąd - błąd, dłoń - skroń, występują w wierszu sylabotonicznym,rymy daktyliczne (bardzo rzadko występujące), posługujące się akcentem proparoksytonicznym (na trzecią sylabę od końca), np. chodziłbyś - zrobiłbyś, przezroczysta - ognista, zakochać - rozszlochać.W zależności od umiejscowienia wyróżniamy: rymy końcowe - występują najczęściej, umieszczane są na końcu wersu,rymy wewnętrzne - występują w środku wersu (np. w "Bogurodzicy"), najczęściej są to rymy średniówkowe,rymy inicjalne - występują bardzo rzadko, jest to rym na początku wersu.Inne: rymy dokładne, np. wodzie - lodzie, boju - pokoju,rymy niedokładne (wśród nich wyróżniamy np. asonans - rym oparty na identyczności samogłoskowej, np. woda - droga, i konsonans - rym oparty na identyczności spółgłoskowej, np. warg - dróg). Rozwinęły się w poezji dwudziestolecia międzywojennego, obecnie występuje powszechnie w wierszu wolnym,rymy gramatyczne - utworzone z wyrazów, których współbrzmienie wynika z identyczności końcówek gramatycznych (np. dwa czasowniki: myślimy - robimy, chodzi - rodzi, lub dwa rzeczowniki: półmiskami - gromadami, gromady - osady),rymy niegramatyczne - utworzone z wyrazów należących do różnych kategorii gramatycznych lub różniących się formą gramatyczną (np. liczbą, osobą, przypadkiem, czasem itp.), np. kwili - chwili, ginę - przyczynę,rymy bogate - obejmujące wiele głosek (męczeństwa - społeczeństwa),rymy składane - bab ryk - fabryk, panie - na nie,rymy banalne (częstochowskie) - blizna - ojczyzna, kocham - szlocham,rymy wyszukane, egzotyczne - powstałe przez niezwykły dobór wyrazów: kształcie - miał cię, farby - znał by, trytonów - pantalonów.Monorym - ten sam rym występujący we wszystkich wersach danego wiersza Pantorym - utwór wierszowy lub jego fragment, w którym wszystkie lub niemal wszystkie wyrazy rymują się z innymi, np.Szedł śnieg. Brał mróz.Biegł zbieg. W mróz wrósł.Z ust krew - as kier.Znad drzew mgła skier.Bruno Jasieński, "Słowo o Jakubie Szeli" Wiersz biały jest pozbawiony rymów, po raz pierwszy zastosował go Jan Kochanowski w "Odprawie posłów greckich". Najczęściej występuje w poezji współczesnej. Układ rymów:- rymy parzyste (aabb)- rymy nieparzyste (abab)- rymy okalające (abba)
W poezji polskiej rym jest ściśle związany z akcentem, a zatem wyróżniamy przede wszystkim:
rymy żeńskie (najczęstsze): posługujące się akcentem paroksytonicznym (czyli na przedostatnią sylabę), np. moda - uroda, występują w wierszu sylabicznym,rymy męskie: posługujące się akcentem oksytonicznym (na ostatnią sylabę), np. sąd - błąd, dłoń - skroń, występują w wierszu sylabotonicznym,rymy daktyliczne (bardzo rzadko występujące), posługujące się akcentem proparoksytonicznym (na trzecią sylabę od końca), np. chodziłbyś - zrobiłbyś, przezroczysta - ognista, zakochać - rozszlochać.W zależności od umiejscowienia wyróżniamy:
rymy końcowe - występują najczęściej, umieszczane są na końcu wersu,rymy wewnętrzne - występują w środku wersu (np. w "Bogurodzicy"), najczęściej są to rymy średniówkowe,rymy inicjalne - występują bardzo rzadko, jest to rym na początku wersu.Inne:
rymy dokładne, np. wodzie - lodzie, boju - pokoju,rymy niedokładne (wśród nich wyróżniamy np. asonans - rym oparty na identyczności samogłoskowej, np. woda - droga, i konsonans - rym oparty na identyczności spółgłoskowej, np. warg - dróg). Rozwinęły się w poezji dwudziestolecia międzywojennego, obecnie występuje powszechnie w wierszu wolnym,rymy gramatyczne - utworzone z wyrazów, których współbrzmienie wynika z identyczności końcówek gramatycznych (np. dwa czasowniki: myślimy - robimy, chodzi - rodzi, lub dwa rzeczowniki: półmiskami - gromadami, gromady - osady),rymy niegramatyczne - utworzone z wyrazów należących do różnych kategorii gramatycznych lub różniących się formą gramatyczną (np. liczbą, osobą, przypadkiem, czasem itp.), np. kwili - chwili, ginę - przyczynę,rymy bogate - obejmujące wiele głosek (męczeństwa - społeczeństwa),rymy składane - bab ryk - fabryk, panie - na nie,rymy banalne (częstochowskie) - blizna - ojczyzna, kocham - szlocham,rymy wyszukane, egzotyczne - powstałe przez niezwykły dobór wyrazów: kształcie - miał cię, farby - znał by, trytonów - pantalonów.Monorym - ten sam rym występujący we wszystkich wersach danego wiersza
Pantorym - utwór wierszowy lub jego fragment, w którym wszystkie lub niemal wszystkie wyrazy rymują się z innymi, np.Szedł śnieg. Brał mróz.Biegł zbieg. W mróz wrósł.Z ust krew - as kier.Znad drzew mgła skier.Bruno Jasieński, "Słowo o Jakubie Szeli"
Wiersz biały jest pozbawiony rymów, po raz pierwszy zastosował go Jan Kochanowski w "Odprawie posłów greckich". Najczęściej występuje w poezji współczesnej.
Układ rymów:- rymy parzyste (aabb)- rymy nieparzyste (abab)- rymy okalające (abba)