Innym rodzajem mikroskopu nieoptycznego są mikroskopy skaningowe (rastrowe). W konstrukcjach tych nad próbką przesuwa się sonda skanująca, zależnie od konstrukcji może ona wysyłać wiązkę elektronów (skaningowy mikroskop elektronowy emisyjny), rejestrować prąd płynący pomiędzy sondą a próbką na skutek efektu tunelowego (skaningowy mikroskop tunelowy) lub rejestrować zmiany pola elektrycznego (skaningowy mikroskop polowy). Uzyskane informacje przetwarzane są na obraz. Te konstrukcje mikroskopów pozwalają dostrzec przedmioty rozmiarów pojedynczych atomów. Rozwój technik mikroskopii elektronowej i polowej uhonorowano przyznaniem w 1986 Nagród Nobla (E. Ruska, H. Rohrer, G. Binnig). Pewnego rodzaju mikroskopem nieoptycznym jest każdy akcelerator służący do badań (w zależności od energii przyspieszanych cząstek) struktury jądra (jądro atomowe) lub cząstek elementarnych.
Mikroskop elektronowy - tansmisyjny
Zasadniczym ograniczeniem mikroskopu świetlnego jest słaba zdolność rozdzielcza (około 0,2 m), zależna od długości fali świetlnej. Mikroskop elektronowy, w którym do otrzymania obrazu wykorzystywany jest strumień elektronów, pozwala na uwidocznienie znacznie drobniejszych struktur. Falowa natura poruszających się elektronów umożliwia ich odchylenie za pomocą soczewek elektrostatycznych lub elektromagnetycznych, obecnie najczęściej stosowanych, które spełniają podobną rolę jak szklane soczewki mikroskopu optycznego. Długość fali strumienia elektronów wytwarzanych w tzw. dziale elektronowym (żarzącym się włóknie wolframowym) jest tym mniejsza im wyższe jest napięcie przyspieszające. Padające na preparat elektrony, rozpędzone w wysokiej próżni z szybkością porównywalną do prędkości światła, mogą przechodzić przez badany obiekt. Cześć z nich zostaje odbita, a z próbki zostają wyrzucone elektrony wtórne. Ponadto występuje zjawisko katodo-luminescencji i zostaje emitowane promieniowanie X. Wszystkie
Innym rodzajem mikroskopu nieoptycznego są mikroskopy skaningowe (rastrowe). W konstrukcjach tych nad próbką przesuwa się sonda skanująca, zależnie od konstrukcji może ona wysyłać wiązkę elektronów (skaningowy mikroskop elektronowy emisyjny), rejestrować prąd płynący pomiędzy sondą a próbką na skutek efektu tunelowego (skaningowy mikroskop tunelowy) lub rejestrować zmiany pola elektrycznego (skaningowy mikroskop polowy). Uzyskane informacje przetwarzane są na obraz. Te konstrukcje mikroskopów pozwalają dostrzec przedmioty rozmiarów pojedynczych atomów.
Rozwój technik mikroskopii elektronowej i polowej uhonorowano przyznaniem w 1986 Nagród Nobla (E. Ruska, H. Rohrer, G. Binnig). Pewnego rodzaju mikroskopem nieoptycznym jest każdy akcelerator służący do badań (w zależności od energii przyspieszanych cząstek) struktury jądra (jądro atomowe) lub cząstek elementarnych.
Mikroskop elektronowy - tansmisyjny
Zasadniczym ograniczeniem mikroskopu świetlnego jest słaba zdolność rozdzielcza (około 0,2 m), zależna od długości fali świetlnej. Mikroskop elektronowy, w którym do otrzymania obrazu wykorzystywany jest strumień elektronów, pozwala na uwidocznienie znacznie drobniejszych struktur. Falowa natura poruszających się elektronów umożliwia ich odchylenie za pomocą soczewek elektrostatycznych lub elektromagnetycznych, obecnie najczęściej stosowanych, które spełniają podobną rolę jak szklane soczewki mikroskopu optycznego. Długość fali strumienia elektronów wytwarzanych w tzw. dziale elektronowym (żarzącym się włóknie wolframowym) jest tym mniejsza im wyższe jest napięcie przyspieszające. Padające na preparat elektrony, rozpędzone w wysokiej próżni z szybkością porównywalną do prędkości światła, mogą przechodzić przez badany obiekt. Cześć z nich zostaje odbita, a z próbki zostają wyrzucone elektrony wtórne. Ponadto występuje zjawisko katodo-luminescencji i zostaje emitowane promieniowanie X. Wszystkie