Estry to grupa związków organicznych, które są pochodnymi kwasów organicznych (lub tlenowych kwasów nieorganicznych). Powstają one w wyniku działania kwasów na alkohole w reakcji chemicznej nazywanej reakcją estryfikacji. Nazwy estrów tworzy się podobnie jak nazwy soli. Pierwszy wyraz jest związany z nazwą kwasu karboksylowego, od którego pochodzi ester, drugi wyraz określa alkil pochodzący od alkoholu, np: metanian metylu.
Estry w cząsteczce zawierają grupę funkcyjną, zwaną grupą estrową (COO).
Ważną rolę w reakcji estryfikacji odgrywa stężony roztwór kwasu siarkowego(VI). Jest on katalizatorem reakcji estryfikacji, a dzięki higroskopijności wiąże cząsteczki wody powstające w reakcji chemicznej, przez co zwiększa się wydajność reakcji otrzymywania estru. Estry o zapachu goździków, jaśminu lub koniczyny występują w przyrodzie. Można je też łatwo otrzymać w laboratorium. Estry niższych kwasów karboksylowych są bezbarwnymi, lotnymi cieczami, słabo rozpuszczalnymi w wodzie, o przyjemnym owocowym zapachu. Estry kwasów organicznych o dłuższych łańcuchach węglowych występują w przyrodzie w postaci półpłynnych substancji, które wyglądem przypominają tłuszcz lub wosk, np. wosk pszczeli. Odgrywają one ważną rolę w przyrodzie- pokryte nimi liście nie tracą szybko wody, dzięki czemu rośliny są chronione przed wysychaniem. Estry są dobrymi rozpuszczalnikami. Inną ważną grupą estrów są tłuszcze.
Dzięki swoim właściwościom estry i ich mieszaniny stosuje się do produkcji różnych substancji zapachowych. Wytwarza się z nich perfumy, wody kwiatowe, mydła oraz esencje smakowe i zapachowe stosowane w cukiernictwie.
Zastosowania:
-przemysł kosmetyczny- estry niższych kwasów karboksylowych i alkoholi monohydroksylowych są stosowane jako rozpuszczalniki i substancje zapachowe.
-przemysł spożywczy- estry stosowane jako dodatki do płynnych sosów zapobiegają ich mętnieniu
-estry, będące składnikami, np. płynów do kąpieli dodane do gorącej wody intensywnie pachną
-octan etylu jest dobrym rozpuszczalnikiem wykorzystywanym do produkcji zmywaczy do paznokci, podobne zastosowanie mają octan butylu o zapachu jabłkowym i octan pentylu charakteryzujący się bananowym aromatem
-maślan butylu jest używany w przemyśle spożywczym jako aromat ananasowy
Estry to grupa związków organicznych, które są pochodnymi kwasów organicznych (lub tlenowych kwasów nieorganicznych). Powstają one w wyniku działania kwasów na alkohole w reakcji chemicznej nazywanej reakcją estryfikacji. Nazwy estrów tworzy się podobnie jak nazwy soli. Pierwszy wyraz jest związany z nazwą kwasu karboksylowego, od którego pochodzi ester, drugi wyraz określa alkil pochodzący od alkoholu, np: metanian metylu.
Estry w cząsteczce zawierają grupę funkcyjną, zwaną grupą estrową (COO).
Zapis ogólny reakcji estryfikacji:
KWAS+ALKOHOL--->(nad strzałką ESTRYFIKACJA) ESTER+WODA
Ważną rolę w reakcji estryfikacji odgrywa stężony roztwór kwasu siarkowego(VI). Jest on katalizatorem reakcji estryfikacji, a dzięki higroskopijności wiąże cząsteczki wody powstające w reakcji chemicznej, przez co zwiększa się wydajność reakcji otrzymywania estru. Estry o zapachu goździków, jaśminu lub koniczyny występują w przyrodzie. Można je też łatwo otrzymać w laboratorium. Estry niższych kwasów karboksylowych są bezbarwnymi, lotnymi cieczami, słabo rozpuszczalnymi w wodzie, o przyjemnym owocowym zapachu. Estry kwasów organicznych o dłuższych łańcuchach węglowych występują w przyrodzie w postaci półpłynnych substancji, które wyglądem przypominają tłuszcz lub wosk, np. wosk pszczeli. Odgrywają one ważną rolę w przyrodzie- pokryte nimi liście nie tracą szybko wody, dzięki czemu rośliny są chronione przed wysychaniem. Estry są dobrymi rozpuszczalnikami. Inną ważną grupą estrów są tłuszcze.
Dzięki swoim właściwościom estry i ich mieszaniny stosuje się do produkcji różnych substancji zapachowych. Wytwarza się z nich perfumy, wody kwiatowe, mydła oraz esencje smakowe i zapachowe stosowane w cukiernictwie.
Zastosowania:
-przemysł kosmetyczny- estry niższych kwasów karboksylowych i alkoholi monohydroksylowych są stosowane jako rozpuszczalniki i substancje zapachowe.
-przemysł spożywczy- estry stosowane jako dodatki do płynnych sosów zapobiegają ich mętnieniu
-estry, będące składnikami, np. płynów do kąpieli dodane do gorącej wody intensywnie pachną
-octan etylu jest dobrym rozpuszczalnikiem wykorzystywanym do produkcji zmywaczy do paznokci, podobne zastosowanie mają octan butylu o zapachu jabłkowym i octan pentylu charakteryzujący się bananowym aromatem
-maślan butylu jest używany w przemyśle spożywczym jako aromat ananasowy
Reakcja hydrolizy:
ESTER+WODA---> (nad strzałką HYDROLIZA) KWAS+ALKOHOL