Question

Napisz o ciekawych zachowaniach ryb związane z opieką nad potomstwem.

;D

Answer 1

Czasem dostrzeżenie ryby z brzegu to nie lada wyczyn.

Gatunki zamieszkujące nasze wody stojące i płynące w szczególny sposób ujmują obserwatora swoimi zachowaniami. Nie brak wśród tych zachowań strategii obserwowanych u gatunków tropikalnych. Najciekawsze moim zdaniem są strategie rozrodcze ryb zimnowodnych. Niestety dużej ich części nie możemy obserwować w domowych zbiornikach ze względu na status ochronny ryb, które strategie te reprezentują. Niezależnie od tego chciałbym pokrótce omówić kilka gatunków ryb.

Rozmnażanie - najważniejsza cecha zachowania

Szereg zachowań charakteryzujących organizmy żywe obejmuje zachowania mające na celu podtrzymanie gatunku. Różnorodność tego elementu behawioru jest u ryb szczególnie silnie zarysowana. Dotyczy wyboru substratu, na którym będą składane jaja jak i samej biologii rozrodu. Szereg wnikliwych obserwacji pozwoliło na udowodnienie złożoności w zakresie tarła oraz opieki nad potomstwem. Młode, zależnie od gatunku, a często także od warunków środowiskowych hołubione są przez rodziców, lub troska o nie ogranicza się jedynie do wyboru odpowiednich tarlisk. Różnice te występują często u bardzo bliskich sobie taksonów (gatunków, rodzajów), a ich spektrum znacznie przewyższa to, jakie obserwować można u innych grup kręgowców. Udoskonalenia częstokroć posiłkowane są szeregiem adaptacji morfologicznych związanych z opieką nad potomstwem. U niektórych ryb doszło nawet do tak silnych zmian ewolucyjnych w obrębie budowy organów rozrodczych, że są one w stanie wydawać na świat w pełni ukształtowany już narybek (w krajowej faunie takowych jednak brak). Plastyczność w obrębie zachowań tarłowych oraz szczególny sposób opieki nad potomstwem często jest głównym atutem w zdobywaniu nowych miejsc występowania.

Gatunki o szczególnie ciekawych strategiach rozrodczych

Karaś srebrzysty (Carassius auratus gibelio)
Ten najbliższy krewniak złotej rybki w istocie okazuje się krewniaczką. Grubo ponad 90% populacji tych ryb to samice. Jak to możliwe? Karaś srebrzysty to ewenement, jeśli chodzi o sposób rozmnażania. Fachowo, strategia ta nazywa się gynogenezą. Samice tego gatunku odbywają tarło z innymi gatunkami karpiowatych. Nie dochodzi u nich do typowego zapłodnienia, a plemnik obcej gatunkowo ryby służy tylko po to by pobudzić do rozwoju ikrę.

Węgorz (Anguilla anguilla)
Ta wężowata ryba jest szczególnie ceniona przez smakoszy. Nie każdy wie, że węgorz jest swego rodzaju ewenementem jeśli spojrzeć na biologię rozrodu. Do niedawna miejsce i sposób rozmnażania tego gatunku były wielką tajemnicą. O ile samo tarło pozostawia jeszcze wiele tajemnic, wiadomo gdzie węgorze przystępują do rozrodu. Miejscem tym jest Morze Sargassowe. Ryby trą się na głębokości około 100 m pod powierzchnią wody. Wędrując z odległych miejsc takich jak np. nasze wody śródlądowe węgorze pokonują niesamowite wręcz odległości. O ekstremalności tej ostatniej podróży w życiu węgorza świadczy fakt, że węgorz powracając do morza nie odżywia się i pokonuje niektóre odcinki głębin sięgających nawet 700 m.

Minogi
W Polsce występują cztery gatunki tych bardzo podobnych do ryb stworzeń. Dwa z nich prowadzą pasożytniczy tryb życia. Mowa tu o większych gatunkach, odbywających wędrówki tarłowe czyli minogu morskim (Petromyzon marinus) i minogu rzecznym (Lampetra fluviatilis). Pozostałe dwa minogi zasiedlają zwykle niewielkie cieki wodne w krainie pstrąga i lipienia, czyli rzeki i strumienie o bystrym nurcie. Larwy tych krągłoustych (jak już wspomniałem minogi stanowią odrębną grupę zwierząt różniąc się od ryb miedzy innymi brakiem szczęk) żyją w mule. Do tarła minogi strumieniowe (Lampetra planeri) i ukraińskie (Eudontomyzon mariae) przystępują na przełomie kwietnia i maja, budując żwirowe gniazda. Samo tarło ma dość burzliwy charakter i minogi jeśli występują w danej rzece pojawiają się w dużych ilościach na jakiejś płyciźnie stanowiącej ich miejsce rozrodu. Wszystkie tarlaki giną po około 2-3 tygodniach. Larwy bytują w humusowo-piaszczystych nanosach przez okres ok. 6 lat, odżywiając się materią organiczną filtrowaną z wody. Po osiągnięciu rozmiarów osobnika dorosłego, w okresie letnim zaczynają przekształcać się w postać dorosłą. Proces metamorfozy ulega zahamowaniu na okres zimowy i minogi postać dorosłą osiągają tuż przed tarłem. Życie minoga jako dorosłego osobnika trwa kilka tygodni, za to dzieciństwo (jeśli nic go nie skróci) kilka lat. Minogi prowadzą skryty tryb życia więc nie nadają się do pielęgnowania w akwarium, a poza tym podlegają ochronie gatunkowej co automatycznie wyklucza je z kręgu obiektów, nadających się do obserwacji w warunkach domowych. Pozdro