Question

Napisz notatkę(min.7zdań)o wybranym plemieniu indiańskim
daje naj
bbbbbbbbbbbbbbbbbbb
łłłłłłłłłłłłłłłłłłłłłłłłłłłłłłłłłł
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
gggggggggggggggggggg
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
mmmmmmmmmmmmm

Answer 1

Majowie (Maja, Maya) Grupa plemion tworząca odrębną rodzinę językową → maya-quiché, zamieszkująca obszary półwyspu Jukatan, południowo-wschodniego Meksyku, Gwatemali, północnego Hondurasu i Salwadoru. Liczbę Indian posługujących się językiem maya-quiché szacuje się na ok. 2,6 mln osób. Jest to więc druga co do wielkości rodzina języków indiańskich Ameryki Łacińskiej. Na podstawie różnic między dialektami M. Rivet wyróżnił wśród nich 6 podgrup: → Huasteca, → Majowie, → Chol, → Tzental, → Mam, → Quiché, tworzących w sumie 20 języków i dialektów. Większość posługuje się też językiem hiszpańskim.

Historia W okresie przedkolumbijskim Majowie byli twórcami najbardziej rozwiniętej cywilizacji w Ameryce, uważanej przez większość badaczy za jedną ze starszych na świecie. Na podstawie wielu stanowisk archeologicznych odtworzono historię Majów od I tysiąclecia p.n.e. aż do lat konkwisty. W dziejach starożytnych Majów wyróżnia się dwa zasadnicze okresy: Stare Imperium i Nowe Imperium. Początki cywilizacji Majów, rozwijającej się w Meksyku, na wschodnim wybrzeżu Gwatemali i w Hondurasie, sięgają okresu preklasycznego późnego (400 p.n.e. – 250 n.e.) według chronologii przyjętej dla kultur → Mezoameryki. Okres wczesnoklasyczny (250 – 400 n.e.) charakteryzowało powstawanie miast w Gwatemali (m.in. → Tikal, → Uaxactún, Quirigua, Seibal), w Meksyku na terenach dzisiejszych stanów Chiapas (→ Palenque, → Bonampak, → Yaxchilán) i Tabasco (→ Comalcalco) oraz w Hondurasie (→ Copán), spełniających funkcje sakralno-administracyjne z monumentalnymi zespołami architektonicznymi. W sumie łączną liczbę wielkich ośrodków Starego Imperium szacuje się na około 20. W okresie średnioklasycznym (400 – 700 r. n.e.) wystąpiły lokalne kryzysy polityczne, w konsekwencji których w okresie późnoklasycznym (700 – 900 r. n.e.) rozwinęły się style regionalne w architekturze i sztuce, a cywilizacja Majów osiągnęła swe apogeum. pod koniec tego okresu w rejonie centrum doszło do załamania rozwoju cywilizacyjnego i opuszczenia miast. Przyczyny porzucenia ośrodków Starego Imperium nie zostały jeszcze ostatecznie wyjaśnione. Istnieje wiele hipotez, tłumaczących wędrówki Majów, np. według Morleya zostały one spowodowane wyjałowieniem terenów rolniczych w wyniku uprawy żarowej (→ roza), według Thompsona i Masona – buntem ludności przeciwko władzy kapłanów. W okresie poklasycznym wczesnym (900 – 1200 r.) północna część Jukatanu znalazła się pod silnym wpływem kultury → Tolteków ze środkowego Meksyku. Najważniejszym miastem regionu północnego stało się → Chichén Itzá. Innymi miastami Majów na Jukatanie były: → Mayapán, → Uxmal, → Tulúm, Izámal). Około 1200 r. Chichén Itzá utraciło swoją supremację na rzecz Mayapán. Okres poklasyczny średni (1200–1450), trwający do upadku Mayapán, był okresem dekadencji i tarć politycznych między zwaśnionymi rodami arystokracji, władającymi licznymi, stosunkowo niewielkimi państewkami. Okres Nowego Imperium charakteryzuje się również najazdami ludów zamieszkujących południe Wyżyny Meksykańskiej. Wpływy kultury tych ludów (→ Tolteków) widoczne są zwłaszcza w architekturze (dominuje bogato zdobiona płaskorzeźbami i polichromią architektura świecka), sztuce i religii (kult nowych bóstw). W ostatnich stuleciach przed przybyciem Hiszpanów, wskutek coraz częstszych wojen i walk wewnętrznych nastąpił upadek nauki i sztuki. Okres poklasyczny późny zakończył się wraz z podbojem hisz­pańskim w XVI w., ale ostatnie niepodległe miasto-państwo Majów, Tayasal na jeziorze Petén Itzá w Gwatemali, zostało zdobyte dopiero w 1697 r.

W okresie kolonialnym, a także po zdobyciu niepodległości przez Meksyk i in. kraje na początku XIX w., Majowie podejmowali wiele lokalnych zbrojnych prób odzyskania samodzielności politycznej (m.in. przez kilkadziesiąt lat, do przełomu XIX i XX w., utrzymywali kontrolę nad częścią terytorium Quintana Roo na Jukatanie).

Obok dowodów kultury materialnej, znajdowanych w czasie prac wykopaliskowych i trzech kodeksów, które zresztą nie zostały jeszcze całkowicie odczytane, źródłem informacji na temat historii, wierzeń religijnych i obyczajów Majów jest praca hiszpańskiego biskupa Jukatanu Diego de Landa – „Relación de las cosas de Yucatan” (1566) oraz kroniki: → „Popol Vuh” – tzw. święta księga ludu Quiché i „Chilam Balam” – kroniki Majów z półwyspu Jukatan. Powyższe kroniki spisane zostały w XVI w. w języku maya, lecz alfabetem łacińskim, z inicjatywy hiszpań­skich misjonarzy.

Współcześni Majowie Majowie, plemię najbardziej rozwinięte pod względem organizacji społecznej i kultury wśród grupy Majów, zamieszkują obecnie półwysep Jukatan (stąd często używana w Meksyku nazwa Mayas penisulares) i północno-wschodnią Gwatemalę (Petén). Liczbę Majów szacuje się na ok. 450 tys osób, nazywają oni swój język yucateco lub mayatan. Majowie mieszkający w Meksyku żyją w większości we wspólnotach ejidos (→ ejido). Zajmują się rolnictwem, ważną rolę w ich gospodarce odgrywa uprawa henequénu oraz pszczelarstwo. Wyroby rzemiosła, zwłaszcza tkaniny i ceramika, zachowały wiele elementów charakterystycznych dla okresu rozkwitu kultury Majów, i stanowią ważną część lokalnych przemysłów turystycznych. Do najlepiej rozwiniętych działów rzemiosła należą: plecionkarstwo (jako surowiec wykorzystują henequén, łyko lub liście palm), hafciarstwo oraz obróbka szylkretu. Współcześni Majowie w dużej mierze zachowali własną specyficzną kulturę. Dialektami zaliczanymi do tej samej podgrupy posługują się również dwa nieliczne plemiona, żyjące praktycznie poza zasięgiem cywilizacji: Mopan (ok. 5 tys. osób) mieszkający na południu Belize, oraz Lakondon (ok. 300 osób) mieszkający w regionie górnego biegu rzeki Usumacinta na pograniczu Meksyku i Gwatemali.

Answer 2

Metysi kanadyjscy
Społeczność ta wywodzi się od potomków handlarzy z Kompanii Zatoki Hudsona (niemal wyłącznie mężczyzn pochodzenia francuskiego, szkockiego i irlandzkiego) i indiańskich kobiet z lokalnych plemion oraz potomków francuskich osadników z Quebecu i ich indiańskich żon. Kształtująca się od połowy XVII w. społeczność metyska z czasem wykształciła specyficzną kulturę - łącznie z własnym językiem zwanym michif, będącym mieszanką języków francuskiego, dialektów szkockich, irlandzkich i lokalnych języków indiańskich.
Głównym zajęciem kanadyjskich Metysów było łowiectwo, a przede wszystkim polowania na bizony. Z mięsa bizonów wytwarzali tzw. pemikan (pemmican) - suszone mięso bizonów, mieszane z bizonim łojem i leśnymi jagodami. Ten długo zachowujący świeżość, pożywny i smaczny produkt był poszukiwany przez pracowników Kompanii Zatoki Hudsona, Kompanii Północno-Zachodniej oraz przez władze Kanady na zaopatrzenie dla wojska. Właśnie kontrola nad rynkiem pemikanu stałą się przyczyną sporu pomiędzy dwiema kompaniami, którego kulminacją była Bitwa pod siedmioma dębami. Ekspansja ekonomiczna Metysów doprowadziła także do napięć pomiędzy nimi a indiańskim plemieniem Siuksów, te zaś doprowadziły do lokalnej wojny.
Metysi wzniecili w Kanadzie dwa bunty: Rebelię nad Rzeką Czerwoną w 1869 roku oraz Rebelię Północno-Zachodnią w 1885. Prawne, ekonomiczne i społeczne następstwa obu stłumionych krwawo buntów istnieją – i są żywo w Kanadzie dyskutowane – do dziś.

Answer 3

Apacze jest to plemie indiańskie z ameryki północnej .Według żródeł zamieszkiwali oni rezerwaty arizona,nowy meksyk i oklahoma.Apacze byli podzieleni na szczepy m.in
-kiowa.MIeszkali oni w tzw.wickiup zazwyczja były one budowane w centrum.Ich wodzami byli :geronimo,cochise,mangas coloradas.Wędrowali oni po wielkich równinach.Byli bardzo dobrymmi myśliwymi.Było to jedno z największych plemiona indiańskich w ameryce.zawsze walczyli o swoje prawa.