( ur. w 1 732 r. w Rohrau, zm. w 1809 r. w Wiedniu )
Austriacki kompozytor, jeden z klasyków wiedeńskich – chronologicznie najwcześniejszy. Muzyki uczył sie od wczesnego dzieciństwa, bowiem pobierał lekcje już od szóstego roku życia. Uczył się jednocześnie gry na fortepianie i skrzypcach, a także spiewu, jednak jego edukacja muzyczna nie była systematyczna. Około 18 roku życia zainteresował się Haydn twórczością kompozytorską.
Mając 27 lat otrzymał pierwsze stanowisko kompozytora na dworze hrabiowskim w Lukavec, a w dwa lata później u księcia Esterhazy`ego w Einsenstadt. Działał w tym mieście jako dyrygent i kompozytor przez około 30 lat. W 1790 r. zmarł książę Esterhazy, a następca księcia nie był zainteresowany działalnością orkiestry na swoim dworze i zespół rozwiązał.
W czasie pobuty Haydna w Wiedniu 58-letni wówczas kompozytor otrzymał kontrakt obejmujący napisanie i dyrygowanie w Londynie 12 symfonii. W następnym roku twórca otrzymał prestizowy tytuł "Gradum Doctoris in Musica Honoris Causa", nadany przez słynna uczelnię - Uniwersytet Oksfordzki. Od tej pory większą część swojego czasu kompozytor spędzał w Londynie.
W wieku 63 lat Haydn powrócił do Eisenstadt, gdzie ponownie otrzymał propozycję prowadzenia kapeli książęcej. Ostatnie lata życia spędził prawie wyłącznie w Wiedniu i tylko w miesiacach letnich wyjeżdżał na krótko do Eisenstadt. Zmarł w Wiedniu i na życzenie rodziny książąt Esterhazy w 1820 roku trumnę z prochami kompozytora przeniesiono do Eisenstadt, gdzie spoczywa w miejscowym kościele.
Ważniejsze dzieła
104 symfonie - Tytuły programowe nadawali symfoniom jednak najczęściej współcześni kompozytorowi (zwł. wydawcy), rzadko są one w autobiografiach.
np.
Le matin” (Poranek)
”Le midi” (Południe)
”Le soir” (Wieczór)
”Der Philosoph” (Filozof)
”Lamentatione”
”Mit dem Hornsignal; auf dem Anstand” (Z sygnałem na rogu; na stanowisku”)
”Merkur” (Merkury)
”Trauer-Symphonie” (Symfonia Żałobna)
”Abschieds-Symphonie” (Symfonia pożegnalna)
”Maria Theresia” (Maria Teresa)
”La Passione” lub “Il quakuo de bel’ humore”
”L’Imperiale” lub „Festino”
”Il Distratto”
”Der Schulmeister” (Bakałarz)
”Feuer” (Ogień)
”La Roxelane”
”Tempora mutantur”
”Laudon” lub “Loudon” (Symfonia laudońska)
”La chasse” (Polowanie)
”L’ours” (Niedźwiedź”)
”La poule” (Kura)
”La reine” (Królowa)
”Oxford” (Oxfordzka)
”Mit dem Paukenschlag” (Z uderzeniem w kocioł) lub „The Surprise” (Niespodzianka)
”The Miracle” (Cud)
”Military” (Symfonia wojskowa)
”Die Uhr” (Symfonia zegarowa)
”Mit dem Paukenwirbel” (Z werblem na kotłach)
“London” (Londyńska) lub “Salomon” (Salomon)
”Concertante” (Koncertująca)
W jednej ze swych symfonii Haydn zastosował żart muzyczny. Gdy książę Esterhazy zalegał z opłatami dla członków orkiestry, skomponował symfonię, w której muzycy stopniowo odkładają instrumenty i wychodzą z sali koncertowej, aż na końcu pozostaje jedynie dyrygent. Przy pierwszym jej wykonaniu książę natychmiast zrozumiał aluzję do zaległych poborów i kazał wypłacić muzykom wszystkie zaległości pieniężne. Symfonię tę Haydn opatrzył tytułem "Pożegnalna", a muzycy wykonujac ja także w czasach współczesnych powtarzają również zastosowany przez niego żart muzyczny.
16 uwertur
Muzyka kameralna – 83 kwartetów smyczkowych, duety, tria
24 koncerty na fortepian,
4 koncerty na skrzypce,
5 koncertów na wiolonczelę,
1 koncert na kontrabas,
koncerty na instrumenty dęte: na flet, na trąbkę i na waltornie.
Sonaty – 52 sonaty na klawesyn lub fortepian
14 mszy i dzieł religijnych
4 oratoria (np. "Stworzenie świata", "Pory roku")
24 opery
Kantaty, arie, pieśni.
J. Haydn, podobnie jak Mozart i Beethoven, ustanowił wzorce dla wszystkich uprawianych przez siebie gatunków muzycznych. Jego zasługi zapewniły mu wyjątkowe miejsce w historii. Usystematyzował też ostatecznie skład orkiestry symfonicznej i ustanowił wzorzec dla swoich następców, którzy poszukiwali nowych możliwości brzmieniowych, dążąc do jej maksymalnego wykorzystania.
JOSEPH HAYDN
( ur. w 1 732 r. w Rohrau, zm. w 1809 r. w Wiedniu )
Austriacki kompozytor, jeden z klasyków wiedeńskich – chronologicznie najwcześniejszy. Muzyki uczył sie od wczesnego dzieciństwa, bowiem pobierał lekcje już od szóstego roku życia. Uczył się jednocześnie gry na fortepianie i skrzypcach, a także spiewu, jednak jego edukacja muzyczna nie była systematyczna. Około 18 roku życia zainteresował się Haydn twórczością kompozytorską.
Mając 27 lat otrzymał pierwsze stanowisko kompozytora na dworze hrabiowskim w Lukavec, a w dwa lata później u księcia Esterhazy`ego w Einsenstadt. Działał w tym mieście jako dyrygent i kompozytor przez około 30 lat. W 1790 r. zmarł książę Esterhazy, a następca księcia nie był zainteresowany działalnością orkiestry na swoim dworze i zespół rozwiązał.
W czasie pobuty Haydna w Wiedniu 58-letni wówczas kompozytor otrzymał kontrakt obejmujący napisanie i dyrygowanie w Londynie 12 symfonii. W następnym roku twórca otrzymał prestizowy tytuł "Gradum Doctoris in Musica Honoris Causa", nadany przez słynna uczelnię - Uniwersytet Oksfordzki. Od tej pory większą część swojego czasu kompozytor spędzał w Londynie.
W wieku 63 lat Haydn powrócił do Eisenstadt, gdzie ponownie otrzymał propozycję prowadzenia kapeli książęcej. Ostatnie lata życia spędził prawie wyłącznie w Wiedniu i tylko w miesiacach letnich wyjeżdżał na krótko do Eisenstadt. Zmarł w Wiedniu i na życzenie rodziny książąt Esterhazy w 1820 roku trumnę z prochami kompozytora przeniesiono do Eisenstadt, gdzie spoczywa w miejscowym kościele.
Ważniejsze dzieła
104 symfonie - Tytuły programowe nadawali symfoniom jednak najczęściej współcześni kompozytorowi (zwł. wydawcy), rzadko są one w autobiografiach.
np.
Le matin” (Poranek)
”Le midi” (Południe)
”Le soir” (Wieczór)
”Der Philosoph” (Filozof)
”Lamentatione”
”Mit dem Hornsignal; auf dem Anstand” (Z sygnałem na rogu; na stanowisku”)
”Merkur” (Merkury)
”Trauer-Symphonie” (Symfonia Żałobna)
”Abschieds-Symphonie” (Symfonia pożegnalna)
”Maria Theresia” (Maria Teresa)
”La Passione” lub “Il quakuo de bel’ humore”
”L’Imperiale” lub „Festino”
”Il Distratto”
”Der Schulmeister” (Bakałarz)
”Feuer” (Ogień)
”La Roxelane”
”Tempora mutantur”
”Laudon” lub “Loudon” (Symfonia laudońska)
”La chasse” (Polowanie)
”L’ours” (Niedźwiedź”)
”La poule” (Kura)
”La reine” (Królowa)
”Oxford” (Oxfordzka)
”Mit dem Paukenschlag” (Z uderzeniem w kocioł) lub „The Surprise” (Niespodzianka)
”The Miracle” (Cud)
”Military” (Symfonia wojskowa)
”Die Uhr” (Symfonia zegarowa)
”Mit dem Paukenwirbel” (Z werblem na kotłach)
“London” (Londyńska) lub “Salomon” (Salomon)
”Concertante” (Koncertująca)
W jednej ze swych symfonii Haydn zastosował żart muzyczny. Gdy książę Esterhazy zalegał z opłatami dla członków orkiestry, skomponował symfonię, w której muzycy stopniowo odkładają instrumenty i wychodzą z sali koncertowej, aż na końcu pozostaje jedynie dyrygent. Przy pierwszym jej wykonaniu książę natychmiast zrozumiał aluzję do zaległych poborów i kazał wypłacić muzykom wszystkie zaległości pieniężne. Symfonię tę Haydn opatrzył tytułem "Pożegnalna", a muzycy wykonujac ja także w czasach współczesnych powtarzają również zastosowany przez niego żart muzyczny.
16 uwertur
Muzyka kameralna – 83 kwartetów smyczkowych, duety, tria
24 koncerty na fortepian,
4 koncerty na skrzypce,
5 koncertów na wiolonczelę,
1 koncert na kontrabas,
koncerty na instrumenty dęte: na flet, na trąbkę i na waltornie.
Sonaty – 52 sonaty na klawesyn lub fortepian
14 mszy i dzieł religijnych
4 oratoria (np. "Stworzenie świata", "Pory roku")
24 opery
Kantaty, arie, pieśni.
J. Haydn, podobnie jak Mozart i Beethoven, ustanowił wzorce dla wszystkich uprawianych przez siebie gatunków muzycznych. Jego zasługi zapewniły mu wyjątkowe miejsce w historii. Usystematyzował też ostatecznie skład orkiestry symfonicznej i ustanowił wzorzec dla swoich następców, którzy poszukiwali nowych możliwości brzmieniowych, dążąc do jej maksymalnego wykorzystania.
Pozdrawiam.