Natura 2000 – program utworzenia w krajach Unii Europejskiej wspólnego systemu (sieci) obszarów objętych ochroną przyrody. Podstawą dla tego programu są dwie unijne dyrektywy: Dyrektywa Ptasia iDyrektywa Siedliskowa (Habitatowa). Celem programu jest zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, które uważa się za cenne i zagrożone w skali całej Europy. Wspólne działanie na rzecz zachowania dziedzictwa przyrodniczego Europy w oparciu o jednolite prawo ma na celu optymalizację kosztów i spotęgowanie korzystnych dla środowiska efektów. Jednolite prawo powinno ułatwić współdziałanie wielu instytucji zajmujących się ochroną przyrody stale i tych dla których jest to działanie oboczne. Zadanie i cel rangi europejskiej powinno łatwiej uzyskać powszechną akceptację społeczną, tym bardziej że poszczególne kraje członkowskie są zobowiązane do zachowania na obszarach wchodzących w skład sieci Natura 2000 walorów chronionych w stanie nie pogorszonym, co wcale nie musi wykluczać ich gospodarczego wykorzystania.
Sieć obszarów Natura 2000 to program ochrony zasobów przyrodniczych wdrażany przez wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej. Jest to narzędzie zrównoważonego rozwoju, minimalizujące zagrożenia jakie niesie ze sobą postęp cywilizacji, wiążący się z intensywnym przekształcaniem ekosystemów. Program ma na celu ochronę, zachowanie oraz odtwarzanie najcenniejszych, rzadkich siedlisk przyrodniczych oraz gatunków zwierząt i roślin, a co za tym idzie zapewnienie człowiekowi dobrych warunków życia i rozwoju.
Podstawą prawną tworzenia sieci jest Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (Dz. U. UE L z dnia 26 stycznia 2010 r.), Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory oraz ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220 ze zm.).
Sieć obszarów Natura 2000 obejmuje:
- obszary specjalnej ochrony ptaków (OSOP),
- specjalne obszary ochrony siedlisk (SOOS),
- obszary mające znaczenie dla Wspólnoty (projektowane specjalne obszary ochrony siedlisk).
Sieć obszarów Natura 2000 łączy w sobie cechy obszarowej formy ochrony przyrody jak również ochrony gatunkowej. Ochronie podlegają tylko konkretne siedliska przyrodnicze oraz gatunki roślin i zwierząt ze względu na które obszar został powołany, a nie cały obszar w swoich granicach.
Cele ochrony: - zachowanie, utrzymanie właściwego stanu ochrony gatunku* lub siedliska przyrodniczego*; - zachowanie integralności obszaru, czyli spójności czynników strukturalnych i funkcjonalnych, które warunkują trwanie populacji gatunków i siedlisk przyrodniczych; - zachowanie spójność sieci - powiązania między obszarami i ich roli jako korytarzy ekologicznych umożliwiających migrację roślin i zwierząt.
*Właściwy stan ochrony siedlisk przyrodniczych – zasięg geograficzny i powierzchnia nie zmniejsza się, typowe gatunki są we właściwym stanie ochrony, struktura i funkcje konieczne dla zachowania danego siedliska są zachowane i będą zachowane w przyszłości.
*Właściwy stan ochrony gatunku– zasięg geograficzny i liczebność nie zmniejsza się i nie ulegnie zmniejszeniu w przyszłości, istnieje odpowiednio duże siedlisko dla utrzymania populacji gatunku.
Zgodnie z art. 33 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody zabronione są działania mogące, osobno lub w połączeniu z innymi działaniami, znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru, w tym: pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony wyznaczono obszar; wpłynąć negatywnie na gatunki; pogorszyć integralność obszaru lub jego powiązania z innymi obszarami. Przepis ten stosuje się także do proponowanych obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty.
Każde przedsięwzięcie, działanie, które może znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, a które nie jest bezpośrednio związane z ochroną obszaru, lub nie wynika z tej ochrony, wymaga przeprowadzenia odpowiedniej oceny oddziaływania na podstawie ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 ze zm.).
Komisja Europejska w dniu 10 stycznia 2011 r. przyjęła na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG czwarty zaktualizowany wykaz terenów mających znaczenie dla Wspólnoty, składający się na kontynentalny region biogeograficzny. Obecnie wszystkie zgłoszone do KE obszary siedliskowe z terenu województwa łódzkiego mają status obszarów mających znaczenie na Wspólnoty, czyli projektowanych specjalnych obszarów ochrony siedlisk.
Lista obszarów specjalnej ochrony ptaków w województwie łódzkim - załącznik 1
Lista obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty w województwie łódzkim - załącznik 2
Mapa obszarów Natura 2000 w województwie łódzkim – załącznik 3
Różnice między krajowymi obszarowymi formami ochrony przyrody a siecią obszarów Natura 2000:
Rezerwaty przyrody, parki narodowe, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe, użytki ekologiczne - obowiązują ustawowo określone zakazy; - ochroną objęty jest cały obszar; - zakazy nie dotyczą działań podejmowanych poza granicami obszaru.
Obszary Natura 2000 - brak katalogu zakazów; wszystkie działania są dozwolone o ile nie wpływają znacząco negatywnie na przedmiot ochrony obszaru; - ochronie podlegają poszczególne siedliska przyrodnicze oraz gatunki roślin i zwierząt, a nie cały obszar; jest to obszar ochrony, a nie obszar chroniony; - działania podejmowane poza obszarem, które mogą znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru wymagają przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko.
Dla każdego obszaru Natura 2000 sporządza się standardowy formularz danych SDF (zawierający informacje takie jak m.in. położenie obszaru, powierzchnia, lista przedmiotów ochrony, opis obszaru, status ochrony, zagrożenia, rodzaje działalności człowieka w obszarze) oraz mapę.
program utworzenia w krajach unii europejskiej wspólnego systemu (sieci) obszarów objętych ochroną przyrody. Podstawą dla tego programu są dwie unijne dyrektywy: dyrektywa ptasia i dyrektyra siedliskowa (Habitatowa). Celem programu jest zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, które uważa się za cenne i zagrożone w skali całej Europy. Wspólne działanie na rzecz zachowania dziedzictwa przyrodniczego Europy w oparciu o jednolite prawo ma na celu optymalizację kosztów i spotęgowanie korzystnych dla środowiska efektów. Jednolite prawo powinno ułatwić współdziałanie wielu instytucji zajmujących się ochroną przyrody stale i tych dla których jest to działanie oboczne. Zadanie i cel rangi europejskiej powinno łatwiej uzyskać powszechną akceptację społeczną, tym bardziej że poszczególne kraje członkowskie są zobowiązane do zachowania na obszarach wchodzących w skład sieci Natura 2000 walorów chronionych w stanie nie pogorszonym, co wcale nie musi wykluczać ich gospodarczego wykorzystania.
Natura 2000 – program utworzenia w krajach Unii Europejskiej wspólnego systemu (sieci) obszarów objętych ochroną przyrody. Podstawą dla tego programu są dwie unijne dyrektywy: Dyrektywa Ptasia iDyrektywa Siedliskowa (Habitatowa). Celem programu jest zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, które uważa się za cenne i zagrożone w skali całej Europy. Wspólne działanie na rzecz zachowania dziedzictwa przyrodniczego Europy w oparciu o jednolite prawo ma na celu optymalizację kosztów i spotęgowanie korzystnych dla środowiska efektów. Jednolite prawo powinno ułatwić współdziałanie wielu instytucji zajmujących się ochroną przyrody stale i tych dla których jest to działanie oboczne. Zadanie i cel rangi europejskiej powinno łatwiej uzyskać powszechną akceptację społeczną, tym bardziej że poszczególne kraje członkowskie są zobowiązane do zachowania na obszarach wchodzących w skład sieci Natura 2000 walorów chronionych w stanie nie pogorszonym, co wcale nie musi wykluczać ich gospodarczego wykorzystania.
Sieć obszarów Natura 2000 to program ochrony zasobów przyrodniczych wdrażany przez wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej. Jest to narzędzie zrównoważonego rozwoju, minimalizujące zagrożenia jakie niesie ze sobą postęp cywilizacji, wiążący się z intensywnym przekształcaniem ekosystemów. Program ma na celu ochronę, zachowanie oraz odtwarzanie najcenniejszych, rzadkich siedlisk przyrodniczych oraz gatunków zwierząt i roślin, a co za tym idzie zapewnienie człowiekowi dobrych warunków życia i rozwoju.
Podstawą prawną tworzenia sieci jest Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (Dz. U. UE L z dnia 26 stycznia 2010 r.), Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory oraz ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220 ze zm.).
Sieć obszarów Natura 2000 obejmuje:
- obszary specjalnej ochrony ptaków (OSOP),
- specjalne obszary ochrony siedlisk (SOOS),
- obszary mające znaczenie dla Wspólnoty (projektowane specjalne obszary ochrony siedlisk).
Sieć obszarów Natura 2000 łączy w sobie cechy obszarowej formy ochrony przyrody jak również ochrony gatunkowej. Ochronie podlegają tylko konkretne siedliska przyrodnicze oraz gatunki roślin i zwierząt ze względu na które obszar został powołany, a nie cały obszar w swoich granicach.
Cele ochrony:
- zachowanie, utrzymanie właściwego stanu ochrony gatunku* lub siedliska przyrodniczego*;
- zachowanie integralności obszaru, czyli spójności czynników strukturalnych i funkcjonalnych, które warunkują trwanie populacji gatunków i siedlisk przyrodniczych;
- zachowanie spójność sieci - powiązania między obszarami i ich roli jako korytarzy ekologicznych umożliwiających migrację roślin i zwierząt.
*Właściwy stan ochrony siedlisk przyrodniczych – zasięg geograficzny i powierzchnia nie zmniejsza się, typowe gatunki są we właściwym stanie ochrony, struktura i funkcje konieczne dla zachowania danego siedliska są zachowane i będą zachowane w przyszłości.
*Właściwy stan ochrony gatunku – zasięg geograficzny i liczebność nie zmniejsza się i nie ulegnie zmniejszeniu w przyszłości, istnieje odpowiednio duże siedlisko dla utrzymania populacji gatunku.
Zgodnie z art. 33 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody zabronione są działania mogące, osobno lub w połączeniu z innymi działaniami, znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru, w tym: pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony wyznaczono obszar; wpłynąć negatywnie na gatunki; pogorszyć integralność obszaru lub jego powiązania z innymi obszarami. Przepis ten stosuje się także do proponowanych obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty.
Każde przedsięwzięcie, działanie, które może znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, a które nie jest bezpośrednio związane z ochroną obszaru, lub nie wynika z tej ochrony, wymaga przeprowadzenia odpowiedniej oceny oddziaływania na podstawie ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 ze zm.).
Komisja Europejska w dniu 10 stycznia 2011 r. przyjęła na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG czwarty zaktualizowany wykaz terenów mających znaczenie dla Wspólnoty, składający się na kontynentalny region biogeograficzny. Obecnie wszystkie zgłoszone do KE obszary siedliskowe z terenu województwa łódzkiego mają status obszarów mających znaczenie na Wspólnoty, czyli projektowanych specjalnych obszarów ochrony siedlisk.
Lista obszarów specjalnej ochrony ptaków w województwie łódzkim - załącznik 1
Lista obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty w województwie łódzkim - załącznik 2
Mapa obszarów Natura 2000 w województwie łódzkim – załącznik 3
Różnice między krajowymi obszarowymi formami ochrony przyrody a siecią obszarów Natura 2000:
Rezerwaty przyrody, parki narodowe, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe, użytki ekologiczne
- obowiązują ustawowo określone zakazy;
- ochroną objęty jest cały obszar;
- zakazy nie dotyczą działań podejmowanych poza granicami obszaru.
Obszary Natura 2000
- brak katalogu zakazów; wszystkie działania są dozwolone o ile nie wpływają znacząco negatywnie na przedmiot ochrony obszaru;
- ochronie podlegają poszczególne siedliska przyrodnicze oraz gatunki roślin i zwierząt, a nie cały obszar; jest to obszar ochrony, a nie obszar chroniony;
- działania podejmowane poza obszarem, które mogą znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru wymagają przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko.
Dla każdego obszaru Natura 2000 sporządza się standardowy formularz danych SDF (zawierający informacje takie jak m.in. położenie obszaru, powierzchnia, lista przedmiotów ochrony, opis obszaru, status ochrony, zagrożenia, rodzaje działalności człowieka w obszarze) oraz mapę.
program utworzenia w krajach unii europejskiej wspólnego systemu (sieci) obszarów objętych ochroną przyrody. Podstawą dla tego programu są dwie unijne dyrektywy: dyrektywa ptasia i dyrektyra siedliskowa (Habitatowa). Celem programu jest zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, które uważa się za cenne i zagrożone w skali całej Europy. Wspólne działanie na rzecz zachowania dziedzictwa przyrodniczego Europy w oparciu o jednolite prawo ma na celu optymalizację kosztów i spotęgowanie korzystnych dla środowiska efektów. Jednolite prawo powinno ułatwić współdziałanie wielu instytucji zajmujących się ochroną przyrody stale i tych dla których jest to działanie oboczne. Zadanie i cel rangi europejskiej powinno łatwiej uzyskać powszechną akceptację społeczną, tym bardziej że poszczególne kraje członkowskie są zobowiązane do zachowania na obszarach wchodzących w skład sieci Natura 2000 walorów chronionych w stanie nie pogorszonym, co wcale nie musi wykluczać ich gospodarczego wykorzystania.