Question

napisz :

a) wpływ Napoleona Bonaparte (1769 - 1821) na historię.

b) ocena działalności bonaparte.

Answer 1

Napoleon I Bonaparte, cesarz Francuzów to chyba najbardziej znany dowódca z przełomu XVIII i XIX. Jest również najbardziej kontrowersyjną postacią z tego okresu. Jego przeciwnicy mówią, że wcale nie był wybitnym dowódcą, a jedynie tyranem Europy i swojego własnego narodu. Ja zaliczam się do zwolenników słynnego Francuza (a raczej Korsykanina, ale o tym poniżej) i uważam, że mało jest osób dorównujących mu talentem wojskowym. Poniżej opiszę krótko całego jego życie co mam nadzieję przyczyni się do wzrostu opinii pozytywnych na jego temat. 

Napoleon urodził się na Korsyce we włosko-korsykańskiej rodzinie drobno szlacheckiej, której przedstawiciele nie mogli się poszczycić żadnymi wojennymi osiągnięciami. W dzieciństwie zaczytywał się w książkach dotyczących historii wojskowości co zaowocowało w wieku 10 lat, wstąpieniem do szkoły wojskowej we Francji. Akademię Wojskową w Paryżu ukończył w wieku 16 lat i rozpoczął służbę w artylerii w stopniu podporucznika.

Po wybuchu rewolucji francuskiej chciał wraz z lokalnym przywódcą Paolim wywalczyć niepodległość dla swojej rodzinnej wyspy. Jednakże naraził się temu ostatniemu i musiał emigrować do Francji. Tam służył w rewolucyjnej armii francuskiej i walnie przyczynił się do zdobycia Tulonu na rojalistach. Chociaż był raniony bagnetem, przejął dowództwo nad artylerią po tym, jak rana wyeliminowała z walki jej dotychczasowego dowódcę. Umiejętnie skoncentrował ostrzał co zapewniło rewolucjonistom zwycięstwo. Za to zwycięstwo dwudziestosześcioletni wówczas Napoleon został mianowany generałem brygady. Ponieważ był związany z jakobinami, został po zamachu 9 thermidora (27 lipca 1994) aresztowany i usunięty z wojska. Jednakże dzięki poparciu Paula Barrasa (jednego z głównych zamachowców) mógł wrócić do służby w okresie Dyrektoriatu. Dzięki stłumieniu rojalistycznego powstania w Paryżu 5 października 1795 r. awansował na dowódcę armii wewnętrznej Francji.

W marcu 1796 r. objął dowództwo armii francuskiej we Włoszech, gdzie już w kwietniu rozpoczął ofensywę w Lombardii. W latach 1796-1797 odniósł szereg zwycięstw nad Austriakami: Lodi, Castiglione, Arcola, Rivoli. Pod Lodi Napoleon wykazał się osobistym męstwem prowadząc osobiście atak na bagnety przez most na austriacką ariergardę. Żołnierze francuscy nadali wówczas swojemu mężnemu, liczącemu zaledwie 157 cm wzrostu dowódcy przydomek Małego Kaprala. Wykorzystując dotychczasowe sukcesy, parł energicznie dalej na południe, czego skutkiem było zawarcie pokoju i uznanie przez Austrię dotychczasowych zdobyczy francuskich we Włoszech. Po tym sukcesie Napoleon został uznany we Francji za bohatera narodowego, jednakże jego ambicja i agresywna natur nie pozwoliły mu spocząć na laurach.

Uznał, że jego wojskom nie uda się dokonać inwazji na Anglię przez kanał La Manche, więc zdecydował się uderzyć na Egipt, aby przerwać przynoszący ogromne zyski Wielkiej Brytanii handel z Indiami i krajami Dalekiego Wschodu. Wraz z czterdziestotysięczną armią rozgromił w kilku bitwach armię władających Egiptem Turków. Jednakże zanim zdołał dokończyć ostatecznej pacyfikacji kraju, angielski admirał Nelson zaatakował i całkowicie rozgromił niedaleko Aleksandrii flotę francuską.

Napoleon nie zdecydował się dalej prowadzić przegranej kampanii, lecz wrócił do kraju, gdzie przyłączył się do spisku przeciwko rządzącemu krajem Dyrektoriatowi. Po zamach stanu, który miał miejsce 9 listopada 1799 r. objął urząd pierwszego konsula, co oznaczał w praktyce, przejecie praktycznie nieograniczonej władzy w kraju. W 1802 r. przeprowadził nowelizacje konstytucji, ogłaszając się dożywotnim konsulem, a dwa lata później, 2 grudnia 1804 roku, koronował się na cesarza Francuzów.

Wszystkie te posunięcia wynikały z jego militarnej potęgi i politycznej roztropności. W 1800 roku zaatakował Austrię, wcześniej zmieniając jednak zasady poboru do wojska i gromadząc nową armię. Zawarte następnie traktaty pokojowe uzgadniały granicę z Austrią na Renie.

Napoleon nie przeprowadzał jedynie reform w armii. Wprowadził w kraju tzw. Kodeks Napoleona, czyli przeprowadził kodyfikacje prawa cywilnego, gwarantującego od tej pory prawa i wolności wywalczone przez rewolucję francuską, w tym swobodę wyznania.

Agresywna polityka "Małego Kaprala" doprowadziła do nowej wojny. W 1803 roku Anglia podjęła na nowo wojnę z Francją, a w 1805 r. do wojny po stronie Anglii przystąpiły Rosja i Austria. W tym samym roku Admirał Nelson po raz kolejny rozbił flotę Francuską, tym razem w słynnej bitwie pod Trafalgarem, w której sam poniósł jednak śmierć. Losy wojny, o czym doskonale wiedział Napoleon miały się jednak rozstrzygnąć na lądzie. Postanowił uprzedzić atak sprzymierzonych i w październiku przekroczył Dunaj i zadał Austriakom klęskę pod Ulm - dzięki czemu otworzył sobie drogę na Wiedeń. Zajął stolicę Austrii i rozgromił połączone siły Franciszka II i Aleksandra I pod Austerlitz, 2 grudnia 1805 r. Było to jedno z jego najwspanialszych zwycięstw. Po stronie Francuskiej wzięło w niej udział 65 tyś. żołnierzy, a stronie austriacko-rosyjskiej 90 tyś. To zwycięstwo oznaczało koniec mocarstwowej pozycji Austrii. Bezpośrednim skutkiem było również rozwiązanie Rzeszy Niemieckiej, a w jej miejsce powołanie Związku Reńskiego pod protektoratem Napoleona. Tego nie mogli znieść Prusacy, którzy z pomocą Anglii, Rosji i Szwecji zamierzali powstrzymać niezwyciężony jak do tej pory pochód armii francuskiej.

We wrześniu 1806 r. armia pruska zajęła sprzymierzoną z Napoleonem Saksonię, a król pruski Fryderyk Wilhelm III wystosował do Napoleona ultimatum, w którym domagał natychmiastowego wycofania wojsk francuskich za Ren. Reakcja "Małego Kaprala" była natychmiastowa. Dwa dni po ultimatum pruskim Napoleon pobił awangardę wojsk Pruskich w Saksonii, zaś 14 października pokonał dwa korpusy armii nieprzyjacielskich pod Jena i Auerstaedt. Armia fryderycjańska, uchodząca dotąd za niezwyciężoną, poszła w zupełną rozsypkę. Następnie we wiosennej kampanii 1807 roku pokonał wojska rosyjskie pod Frądlądem. Skutkami tych zwycięstw było podpisanie traktatu pokojowego między Rosją i Francją (Prusy nie zostały dopuszczone do głosu) na środku rzeki Niemen, niedaleko Tylży. Cesarze obu państw uzgodnili 28 czerwca podział Europy na Rosyjską i Francuska strefę wpływów, ze wschodnich ziem królestwa Pruskiego utworzono Księstwo Warszawskie, zaczątek niepodległego państwa polskiego , oraz Rosja zgadzała się przystąpić do trwającej już blokady handlowej Anglii, dzięki której Napoleon chciał osłabić tę ostatnią.

Był to okres szczytu potęgi cesarza Francuzów. Na zależnych od siebie obszarach wprowadzał Kodeks Napoleona, dzięki czemu rozszerzał na inne państwa prawa i wolności wywalczone przez rewolucję francuską. Kodeks znosił również przeżytki systemu feudalnego, znosił poddaństwo, ustanawiał wolność wyznania i zapewniał powszechną oświatę.

Zależność połowy Europy nie zaspokajała jednak jego ambicji i w 1807 roku podporządkował sobie Portugalię. W następnym roku próbował podporządkować sobie również Hiszpanię. Jednakże ta ostatnia wsparta przez Anglików stawiła zaciekły opór. Napoleon dowodził początkowo osobiście jednakże, wkrótce przekazał dowództwo swoim marszałkom skupiając się na operacjach prowadzonych w Europie Wschodniej. Wojna w Hiszpanii trwała do 1813 r. nie przynosząc ostatecznego zwycięstwa.

W 1812 roku postanowił raz na zawsze rozwiązać problem z Rosją. 24 czerwca licząca 600 tyś. żołnierzy armia napoleońska zaatakowała Rosję. Napoleon potrafił pokonać armie rosyjską, ale nawet on nie mógł zwyciężyć rosyjskiej zimy i poradzić sobie ze stosowaną przez Rosjan taktyka spalonej ziemi. Po morderczych bitwach pod Smoleńskiem (17 VIII 1812 r.) i Borodino (7 IX 1812 r.) dotarł do Moskwy, jego łupem padło jednak tylko wypalone i opuszczone miasto. Mroźna zima dopełniła rozczarowań cesarza, dziesiątkując jego wojska. Jego armia z ogromnymi stratami wycofała się z terenów Rosji.

Wiosną 1813 roku zawiązała się nowa konfederacja przeciw Francji, w której skład weszły Rosja, Prusy, Anglia i Szwecja. Napoleon nie zamierzał jednak się bronić. Zebrał ocalałych po kampanii rosyjskiej weteranów, zarządził nowy pobór do armii i przystąpił do ofensywy w kierunku Berlina i Gdańska. Początkowo odnosił sukcesy, jednakże w Niemczech wybuchł bunt przeciw jego panowaniu, a w sierpniu wojnę wypowiedziała Francji również Austria. Decydująca bitwa rozegrała się w dniach od 16 do 19 października pod Lipskiem. W bitwie tej, zwanej "bitwą narodów", przeciwko 320 tyś. żołnierzy sprzymierzonych przeciwstawić mógł prawie dwukrotnie mniejsze siły, złożone z Francuzów, Polaków i wojsk króla saskiego, które jednakże na dodatek w trakcie bitwy przeszły na stronę nieprzyjaciela. Bitwa zakończyła się klęską cesarza, który zdołał wyratować jednak z pogromu 70tyś. żołnierzy i wycofał się za Ren.

Na początku 1814 r. wojna przeniosła się na terytorium Francji. Mimo kilku taktycznych sukcesów Napoleona przewaga sprzymierzonych była ogromna. 6 kwietnia 1814 roku Napoleon zdradzony przez marszałka Augusta Marmonta i pod naciskiem swoich dowódców abdykował. Wymusił jednak na sprzymierzonych honorowe warunki abdykacji: miał utrzymać tytuł cesarski i otrzymać w dożywotnie władanie wyspę Elbę na Morzu Śródziemnym, jego druga żona, arcyksiężna austriacka Maria Luiza i trzyletni syn, Napoleon II otrzymali księstwo Parmy.

Nie pozostał jednakże długo na wygnaniu. W marcu 1815 roku zbiegł z Elby i przybył do Francji. Wysłane przez Ludwika XVIII, króla Francji oddziały, które miały go aresztować przeszły na jego stronę. Wkrótce również większość weteranów kampanii napoleońskich zgłosiła się pod jego komendę. Odniósł parę znaczących zwycięstw, ale jego panowanie miało trwać zaledwie 100 dni. Po pokonaniu Bluchera pod Ligny, wyruszył w kierunku Brukseli naprzeciw Anglikom. W bitwie pod Waterloo 18 czerwca 1815 roku poniósł jednak klęskę i powtórnie abdykował. Resztę życia spędził na zesłaniu na Wyspie Św. Heleny. Zmarł 5 maja 1821r.

Napoleon nie był specjalnym innowatorem, nie wprowadził żadnych specjalnych nowych rozwiązań na polu bitwy. Wygrywał dzięki dostosowywaniu do swoich potrzeb znanych rozwiązań. Wykorzystywał szczególnie nowoczesną sieć dróg i zdolności produkcyjne francuskiego przemysłu zbrojnego. Dzięki umiejętności koordynacji, ścisłemu nadzorowi, odpowiedniemu doborowi podwładnych i integracji sił potrafił doprowadzić swoją armię do stanu najwyższej gotowości bojowej i stale ją w nim utrzymać. Co ważniejsze, zdawał sobie sprawę z tego, że w dużej mierze powodzenie na polu bitwy zależy od morale i stanu świadomości pojedynczego żołnierza. Jego obecność na polu bitwy, jego charyzma, osobista odwaga przyczyniły się do stworzenia i utrzymaniu się w armii francuskiej ducha walki na skalę nie spotykaną dotąd w Europie.

Opierał on swoja taktykę na szybkości i gwałtownym uderzeniu. Zorganizował, więc swoje wojska w korpusy i armie, które w razie potrzeby mogły walczyć samodzielnie. Dywizje potrafiły rozwinąć się z kolumny marszowej w bojową bez żadnych dodatkowych instrukcji. Na dowódców tych dywizji dobierał oficerów, z których odwagi mogli brać przykład ich podwładni. Napoleon doceniał również znaczenie przypadku, który jest często głównym czynnikiem wpływającym na przebieg bitwy.

Jak wspomniałem na początku uważam Napoleona za jednego z największych wodzów w historii. Umiał on wziąć pod uwagę przed bitwą wszystkie czynniki, które mogły mieć wpływ na jej przebieg, od dowódców sobie podległych, przez morale na przypadku skończywszy.