Odrodzenie pojawiło się we Włoszech w XIV wieku i trwało do początku XVI wieku. W innych krajach Europy, w tym w Polsce, II poł. XV wieku i cały XVI do lat 30-tych XVII wieku. Głównymi przyczynami rozwoju renesansu we Włoszech były osłabienie cesarstwa i papiestwa, bogacenie się mieszczaństwa wskutek rozwoju rzemiosła, przemysłu i handlu. Bogaci mieszczanie budowali pałace w nowym stylu, zatrudniali artystów do ich zdobienia i cieszyli się życiem doczesnym. Trzecim czynnikiem rozwojowym było odkrywanie i popularyzowanie dorobku antyku, w tym filozofii starożytnej, a wśród niej poglądów Epikura, który za najważniejsze dobro uważał brak cierpienia oraz przyjemności intelektualne. Głównym nurtem Odrodzenia był humanizm, głoszący wszechstronne zainteresowanie człowiekiem w jego życiu doczesnym. Hasłem humanistów tej epoki stały się słowa starożytnego poety rzymskiego, Terencjusza: "Homo sum, humani nihil, a me alienum asse puto." Drugim obok humanizmu ruchem tej epoki była reformacja - ruch religijno-społeczny, który doprowadził do rozłamu w kościele katolickim i powstania nowych wyznań. Głównymi przedstawicielami Renesansu włoskiego w literaturze są: - Franciszek Petrarka (1314 - 1374), autor między innymi "Sonetów miłosnych do Laury", - Jan Boccaccio (1314 - 1375), autor "Dekamerona", który zawiera 100 historyjek opowiadanych w ciągu 10 dni przez 10 osób (7 panien i 3 kawalerów) w czasie ucieczki z Florencji. Są tam historie z życia codziennego, a wśród nich wiele o miłości i to często bardzo zmysłowej. - Lodovico Ariosto (1494 - 1533), autor eposu pt. "Orland szalony", - Niccolo Machiavelli, polityk i pisarz, autor poematu pt. "Książę", zwolennik dochodzenia do celu wszelkimi środkami ("Cel uświęca środki.") - Torqato Tasso, autor eposu "Jerozolima wyzwolona". Francja 1. Piotr Ronsard - poeta, twórca grupy poetyckiej zwanej "Plejadą". 2. Franciszek Rabelaise - autor utworu pt. "Gargantu i Pantagruel". 3. Michel de Montaigne - autor utworu pt. "Próby", stanowiącego syntezę wiedzy humanistycznej owych czasów. Hiszpania 1. Miguel de Cervantes Saavedra - autor "Don Kichota". 2. Lope de Vega - dramatopisarz, autor 2 tys. sztuk. 3. Calderone de la Barca - dramatopisarz. Niderlandy Erazm z Rotterdamu - autor "Pochwały głupoty".
Reformacja:
Reformacja to wielki ciąg zjawisk ideowych, religii, społeczno-politycznych zaistniałych w XVI w. zmierzających do reformy –uzdrowienia stosunków w Kościele, w praktyce doprowadzających do podziału chrześcijaństwa zachodniego. Przyczyn reformacji było bardzo wiele m.in.: materializacja życia Kościoła, jego funkcjonowanie zwłaszcza widoczna wśród hierarchii i kurii rzymskiej, nadmierny fiskalizm kościoła –papiestwa szukającego pieniędzy wszędzie, niekiedy za pomocą wątpliwych etycznie bądź teologicznie metod (sprzedaż odpustów), upadek moralny duchowieństwa, zwłaszcza hierarchii np. zwłaszcza papieży jak Aleksander VI i Leon X, wcześniejsze fermenty wewnątrz Kościoła dążące do głębokich zmian np. nauka Jana Husa i współczesne poglądy J. Coleta (Oxford) i Erazma z Rotterdamu, zaangażowanie, niekiedy przesadne i egoistyczne, Kościoła w polityce przez mimowolne firmowanie systemu politycznego, władzy i zgłaszanie własnych ambicji. Za początek reformacji uważa się znane wystąpienie Marcina Lutra 31/10/1517r., kiedy to na drzwiach wittenberskiego kościoła przybił swoje 95 tez przeciwko odpustom. Dzisiaj nawet obiektywni badacze katoliccy, chyba (sądzę) i papież nie odmawiają pewnych racji Lutrowi (dr teologii), zgadzając się też, co do jego uczciwości i wrażliwości religijnej. Wystąpienie Lutra stało się głośne w Niemczech, jego popularność rosła w miarę zaostrzania się sporu. Otóż z Lutrem nie zamierzano poważnie rozmawiać, kuria rzymska skutecznie odseparowała papieża Leona X od rzeczywistości (zresztą nie wolnego od przywar nepotę), prawdopodobnie proboszczem z Wittenbergii pogardzono, z góry zakładając rację tylko jednej strony. Panowało złudzenie, że to jedna z wielu herezji i jak też wiele innych zostanie załatwiona tradycyjnymi sposobami, o ile wręcz nie wypalona! Gdy Luter coraz bardziej naciskany nie odwołał swych tez, a nawet je zaostrzył(np. dysputa w Augsburgu) papież wydał bullę „Exurge domine” w 1520r., potępiając dr Marcina. Ten z kolei spalił papieski tekst, a w odpowiedzi na klątwę sam wyklął i nazwał go Antychrystem, co nawet wielu zaimponowało i się spodobało. W czym tkwiła tajemnica popularności Lutra i faktu, że stanęły za nim miliony Niemców? Odpowiedział na ciche oczekiwania swego narodu, wyjątkowo obciążonego na rzecz Kościoła oraz przeciwstawił się władzy cesarskiej sprzymierzonej z papiestwem, uważającej się za zbrojne ramię Stolicy Piotrowej. Z faktu, że wśród zwolenników nie brakowało przedstawicieli wszystkich stanów z różnych przyczyn, kompletnie często sprzecznych wynikała groźba jego rozbicia, co przy rozbudowanych oczekiwaniach, stało się nieuniknione... Na razie w Niemczech wybuchła polityczna burza, gigantyczne zamieszanie... Książęta pragnęli np. ograniczyć władzę cesarza i wraz ze szlachtą dążyli do zniesienia dziesięcin i łakomym wzrokiem patrzyli na majątki kościelne, w czym akurat zgadzali się z mieszczaństwem. Celem chłopów stała się budowa zapowiadanego przez radykalnych zwolenników Lutra, królestwa bożego na ziemi. Wreszcie w każdej grupie znaleźliby się wrażliwi, z pobudek głęboko religijnych, ideowych popierający luterańskie tezy. Wkrótce nastąpił rozłam między zwolennikami Lutra na umiarkowanych (nurt książęco-szlachecko-mieszczański) i radykalny (chłopski). Pogarszające się od dawna położenie chłopów znajdujących się pod wpływem propagandy religijnej Tomasza Mntezera zaowocowało wielką wojną chłopską w Niemczech (1524-1525r.). Sukcesy powstańców i rozmach powstania zaowocowały pewnym „cudem”, czyli połączeniem sił katolickich i luterańskich wielmożów. Chłopów rozgromiono pod Frankenhausen, a przywódców zgładzono w potwornych męczarniach. Luter ukrywany przez jednego ze zwolenników, księcia saskiego Fryderyka Mądrego w Wartburgu (Eisenach) odciął się od radykałów, opowiadając się za nurtem umiarkowanym.
Charakterystyka odrodzenia:
Odrodzenie pojawiło się we Włoszech w XIV wieku i trwało do początku XVI wieku. W innych krajach Europy, w tym w Polsce, II poł. XV wieku i cały XVI do lat 30-tych XVII wieku.
Głównymi przyczynami rozwoju renesansu we Włoszech były osłabienie cesarstwa i papiestwa, bogacenie się mieszczaństwa wskutek rozwoju rzemiosła, przemysłu i handlu.
Bogaci mieszczanie budowali pałace w nowym stylu, zatrudniali artystów do ich zdobienia i cieszyli się życiem doczesnym.
Trzecim czynnikiem rozwojowym było odkrywanie i popularyzowanie dorobku antyku, w tym filozofii starożytnej, a wśród niej poglądów Epikura, który za najważniejsze dobro uważał brak cierpienia oraz przyjemności intelektualne.
Głównym nurtem Odrodzenia był humanizm, głoszący wszechstronne zainteresowanie człowiekiem w jego życiu doczesnym. Hasłem humanistów tej epoki stały się słowa starożytnego poety rzymskiego, Terencjusza: "Homo sum, humani nihil, a me alienum asse puto."
Drugim obok humanizmu ruchem tej epoki była reformacja - ruch religijno-społeczny, który doprowadził do rozłamu w kościele katolickim i powstania nowych wyznań.
Głównymi przedstawicielami Renesansu włoskiego w literaturze są: - Franciszek Petrarka (1314 - 1374), autor między innymi "Sonetów miłosnych do Laury", - Jan Boccaccio (1314 - 1375), autor "Dekamerona", który zawiera 100 historyjek opowiadanych w ciągu 10 dni przez 10 osób (7 panien i 3 kawalerów) w czasie ucieczki z Florencji. Są tam historie z życia codziennego, a wśród nich wiele o miłości i to często bardzo zmysłowej. - Lodovico Ariosto (1494 - 1533), autor eposu pt. "Orland szalony", - Niccolo Machiavelli, polityk i pisarz, autor poematu pt. "Książę", zwolennik dochodzenia do celu wszelkimi środkami ("Cel uświęca środki.") - Torqato Tasso, autor eposu "Jerozolima wyzwolona".
Francja 1. Piotr Ronsard - poeta, twórca grupy poetyckiej zwanej "Plejadą". 2. Franciszek Rabelaise - autor utworu pt. "Gargantu i Pantagruel". 3. Michel de Montaigne - autor utworu pt. "Próby", stanowiącego syntezę wiedzy humanistycznej owych czasów.
Hiszpania 1. Miguel de Cervantes Saavedra - autor "Don Kichota". 2. Lope de Vega - dramatopisarz, autor 2 tys. sztuk. 3. Calderone de la Barca - dramatopisarz.
Niderlandy Erazm z Rotterdamu - autor "Pochwały głupoty".
Reformacja:
Reformacja to wielki ciąg zjawisk ideowych, religii, społeczno-politycznych zaistniałych w XVI w. zmierzających do reformy –uzdrowienia stosunków w Kościele, w praktyce doprowadzających do podziału chrześcijaństwa zachodniego.
Przyczyn reformacji było bardzo wiele m.in.: materializacja życia Kościoła, jego funkcjonowanie zwłaszcza widoczna wśród hierarchii i kurii rzymskiej, nadmierny fiskalizm kościoła –papiestwa szukającego pieniędzy wszędzie, niekiedy za pomocą wątpliwych etycznie bądź teologicznie metod (sprzedaż odpustów), upadek moralny duchowieństwa, zwłaszcza hierarchii np. zwłaszcza papieży jak Aleksander VI i Leon X, wcześniejsze fermenty wewnątrz Kościoła dążące do głębokich zmian np. nauka Jana Husa i współczesne poglądy J. Coleta (Oxford) i Erazma z Rotterdamu, zaangażowanie, niekiedy przesadne i egoistyczne, Kościoła w polityce przez mimowolne firmowanie systemu politycznego, władzy i zgłaszanie własnych ambicji.
Za początek reformacji uważa się znane wystąpienie Marcina Lutra 31/10/1517r., kiedy to na drzwiach wittenberskiego kościoła przybił swoje 95 tez przeciwko odpustom. Dzisiaj nawet obiektywni badacze katoliccy, chyba (sądzę) i papież nie odmawiają pewnych racji Lutrowi (dr teologii), zgadzając się też, co do jego uczciwości i wrażliwości religijnej.
Wystąpienie Lutra stało się głośne w Niemczech, jego popularność rosła w miarę zaostrzania się sporu. Otóż z Lutrem nie zamierzano poważnie rozmawiać, kuria rzymska skutecznie odseparowała papieża Leona X od rzeczywistości (zresztą nie wolnego od przywar nepotę), prawdopodobnie proboszczem z Wittenbergii pogardzono, z góry zakładając rację tylko jednej strony. Panowało złudzenie, że to jedna z wielu herezji i jak też wiele innych zostanie załatwiona tradycyjnymi sposobami, o ile wręcz nie wypalona!
Gdy Luter coraz bardziej naciskany nie odwołał swych tez, a nawet je zaostrzył(np. dysputa w Augsburgu) papież wydał bullę „Exurge domine” w 1520r., potępiając dr Marcina. Ten z kolei spalił papieski tekst, a w odpowiedzi na klątwę sam wyklął i nazwał go Antychrystem, co nawet wielu zaimponowało i się spodobało.
W czym tkwiła tajemnica popularności Lutra i faktu, że stanęły za nim miliony Niemców? Odpowiedział na ciche oczekiwania swego narodu, wyjątkowo obciążonego na rzecz Kościoła oraz przeciwstawił się władzy cesarskiej sprzymierzonej z papiestwem, uważającej się za zbrojne ramię Stolicy Piotrowej.
Z faktu, że wśród zwolenników nie brakowało przedstawicieli wszystkich stanów z różnych przyczyn, kompletnie często sprzecznych wynikała groźba jego rozbicia, co przy rozbudowanych oczekiwaniach, stało się nieuniknione... Na razie w Niemczech wybuchła polityczna burza, gigantyczne zamieszanie...
Książęta pragnęli np. ograniczyć władzę cesarza i wraz ze szlachtą dążyli do zniesienia dziesięcin i łakomym wzrokiem patrzyli na majątki kościelne, w czym akurat zgadzali się z mieszczaństwem. Celem chłopów stała się budowa zapowiadanego przez radykalnych zwolenników Lutra, królestwa bożego na ziemi. Wreszcie w każdej grupie znaleźliby się wrażliwi, z pobudek głęboko religijnych, ideowych popierający luterańskie tezy. Wkrótce nastąpił rozłam między zwolennikami Lutra na umiarkowanych (nurt książęco-szlachecko-mieszczański) i radykalny (chłopski).
Pogarszające się od dawna położenie chłopów znajdujących się pod wpływem propagandy religijnej Tomasza Mntezera zaowocowało wielką wojną chłopską w Niemczech (1524-1525r.). Sukcesy powstańców i rozmach powstania zaowocowały pewnym „cudem”, czyli połączeniem sił katolickich i luterańskich wielmożów. Chłopów rozgromiono pod Frankenhausen, a przywódców zgładzono w potwornych męczarniach.
Luter ukrywany przez jednego ze zwolenników, księcia saskiego Fryderyka Mądrego w Wartburgu (Eisenach) odciął się od radykałów, opowiadając się za nurtem umiarkowanym.