Question

Najważniejsze wydarzenia dotyczące polskiej drogi do demokracji w latach 1980-1989.

Answer 1

1 lipca 1980 Władza "zaciska pasa" - drożeje kiełbasa
8 lipca 1980 Na Lubelszczyźnie ludzie domagają się dotrzymania obietnicy, 'by ludziom się żyło dostatniej'. Zaczyna się fala strajków na Lubelszczyźnie.
18 lipca 1980 Biuro Polityczne KC PZPR pod kierownictwem Edwarda Gierka podejmuje decyzję o nawiązaniu dialogu ze strajkującymi. Gierek dotrzymał obietnicy, że władza do robotników strzelać nie będzie. Dlatego nie miał szans zostać człowiekiem honoru.
20 lipca 1980 Niebezpieczny dla władzy precedens: podpisanie porozumienia gwarantującego podwyżki płac. Zaczyna się "długi weekend" strajki się kończą.
14 sierpnia 1980 Pracownicy Stoczni Gdańskiej żądają przywrócenia do pracy wyrzuconej suwnicowej Anny Walentynowicz. Wałęsa jeszcze nie odkrył, że Walentynowicz jest gorsza od SB. Rozpoczyna się strajk. Lech Wałęsa skacze przez płot którego nikt nie potrafi znaleźć do dzisiaj. Walentynowicz twierdziła, że to władze przywiozły "Bolka" motorówką. Wałęsa przysięgał że to nieprawda.
15 sierpnia 1980 Strajk podejmują inne zakłady pracy Pomorza. Władze odcinają łączność telefoniczną.
16 sierpnia 1980 Wałęsa ogłasza koniec strajku pod pretekstem zgody dyrekcji na podwyżki. Ludzi spod bramy zawraca Walentynowicz. Wałęsa twierdził, że to był palec Boży, Walentynowicz - że dowód na wykonywanie poleceń SB.
17 sierpnia 1980 Przyjeżdżają przedstawiciele innych zakładów. Powstaje Międzyzakładowy Komitet Strajkowy (MKS).Ksiądz Jankowski odprawia mszę pod stocznią. Rodzi się boguojczyźniana narodowa nekrofilia. Michnikowi zajęło ponad 20 lat, by księdza zgnoić, a reszcie obrzydzić tą ich zaściankową Ojczyznę.
18 sierpnia 1980 MKS przedstawia 21 postulatów, o których nikt nie odważy się dziś wspomnieć. Może tylko czasem jakiś gówniarz wyśledzi w internecie i wyśmieje ten wykwit "socjalizmu pobożnego".
20 sierpnia 1980 Jan Paweł II modli się o to, by Episkopat mógł "dopomóc temu Narodowi w ciężkim zmaganiu się o chleb powszedni, o sprawiedliwość i zabezpieczenie jego nienaruszalnych praw do własnego życia i rozwoju". SB aresztuje członków i współpracowników KOR. Najwyraźniej na władza nie jest gotowa na Epokowy Kompromis.
21 sierpnia 1980 Początek negocjacji z delegacją rządową. Trzy dni później do stoczni przybywa delegacja intelektualistów, którzy wsparli MKS. No i Pan Andrzej, który nakręci "Człowieka z żelaza".
26 sierpnia 1980 Święto Matki Boskiej Częstochowskiej. Prymas na Jasnej Górze: "Praca, a nie bezczynność jest sprzymierzeńcem człowieka w jego życiu osobistym, w dobrobycie rodzinnym i domowym oraz w dobrobycie narodowym. Im sumienniej będziemy pracowali, tym mniej będziemy pożyczali. (...)Abyśmy jednak mogli wypełniać swoje zadania, niezbędna jest suwerenność narodowa, moralna, społeczna, kulturalna i ekonomiczna (...). Choć dzisiaj tak jest, że pełnej suwerenności między narodami powiązanymi różnymi układami i blokami nie ma, to jednak są granice dla tych układów, granice odpowiedzialności za własny naród, za jego prawa, a więc i prawo do suwerenności". Gazety Wyborczej jeszcze nie było - więc to bezprzykładne mieszanie się Kościoła do polityki przeszło bez większego echa. Telewizja pokazuje początek przemówienia.
31 sierpnia 1980 Podpisanie "Porozumień sierpniowych". Zakończenie strajków.
5-6 IX VI Plenum KC PZPR. Podjęcie decyzji o usunięciu E. Gierka z zajmowanego stanowiska. Gierka, który ponoć miał zawał zastępuje S. Kania. Później na krótko Gierek zostaje aresztowany (w stanie wojennym). Resztę życia spędza w rodzinnym domu, żyjąc z emerytury wypracowanej w młodości (pracował jako górnik we Francji).
wrzesień - listopad Powstanie NSZZ "Solidarność", która dziś jest - jak wiadomo - główną przeszkodą w tym, by 'żyło się lepiej' (obok rolników z ich KRUS'em oczywiście). Wojsko rozpoczyna przygotowywania do stanu wojennego.
8 grudnia 1980 Planowany termin wkroczenia wojsk radzieckich do Polski. Przejęty Watykan i Waszyngton. A w Polsce trwa "karnawał Solidarności" i dowcipy: po co mieliby wchodzić, skoro tu już są. Bardziej strachliwi opowiadają plotki o wojskach stojących po lasach. Nie wiadomo, czy pomogły groźby Amerykanów, prośby Kani (był wówczas w Moskwie), modlitwy Papieża czy kalkulacje Rosjan. Wojska nie wkroczyły, a Rosjanie konsekwentnie powtarzali odtąd, że ich polscy towarzysze mają rozprawić się z Solidarnością sami.
styczeń'1981 Publikacja przez Komisję Planowania "Podstawowych założeń reformy gospodarczej". Władza pokazuje, że chce reform. Dokument był trochę bez sensu, ale zaowocował dyskusją nad koniecznymi reformami.
11 lutego 1981 Jaruzelski zostaje premierem. Apeluje o 90 dni spokoju, mówiąc o reformach. Nikt nie wie, że te "reformy" zamierza wprowadzić przy pomocy czołgów. Tradycja przypomniana niedawno przez aktualnego premiera. On chce aż 500 dni - toż w tym czasie można wojnę światową przygotować!
19 marca 1981 Prowokacja bydgoska - ZOMO spałowało członków Solidarności, którzy chcieli poprzeć chłopów domagających się zarejestrowania swoich związków zawodowych. Solidarność zapowiada strajk generalny, a komuniści wyprowadzają wojsko z garnizonów. W ostatniej chwili Wałęsa odwołuje strajk.
13 maja 1981 Zamach na Papieża
13 lipca 1981 Zelżała cenzura - można w tekstach zaznaczać miejsca jej interwencji.
sierpień'1981 Manifestacje przeciw pustym półkom w sklepach. Niezupełnie pustym, bo jest ocet i krwawy salceson nazywany cwaniaczkiem (że niby nie dał się wywieść do ZSRR). Rzecznikiem rządu zostaje Jerzy Urban (pełni tą funkcję aż do kwietnia 1989). Zdobył to stanowisko po liście do Jaruzelskiego w którym wskazywał, że partia nie umie robić propagandy, bo zamiast manipulować informacją, ukrywa ją. Był on słusznie porównywany do Goebelsa. Kontynuatorem jego metod w III P został późniejszy jego przyjaciel Adam Michnik.
5 września 1981 W Gdańsku rozpoczyna się Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ Solidarność, który 8 września uchwala "Posłanie do ludzi pracy Europy Wschodniej". Niektórzy uważają, że to drażnienie niedźwiedzia. Inni snują plany dogadania się z władzami ZSRR ponad głowami polskich partyjniaków. Zjazd likwiduje KOR i ogłasza Wałęsę przewodniczącym.
5 września 1981 Kanię na stanowisku I sekretarza zastępuje W. Jaruzelski. Widać dostrzeżono potrzebę bardziej "twardej ręki".
25 września 1981 Ustawa o przedsiębiorstwach państwowych ustanawiała zasadę 3 x S: samodzielne, samorządne, samofinansujące się. Był to bez wątpienia sukces "Solidarności" i początek realnych reform.
listopad'1981 Kukliński ucieka z Polski. Informuje Amerykanów, że stan wojenny jest już przygotowany. Milczenie USA Jaruzelski traktuje jako zielone światło.
13 grudnia 1981 Ogłoszenie stanu wojennego. Akcja kończy się sukcesem WRON'y. Skala oporu jest możliwa do opanowania bez większych problemów. Internowano tysiące działaczy "Solidarności". W więzieniach i ośrodkach interweniowania zawiązują się przyjaźnie i znajomości przyszłej elity (niektóre sięgają wspólnego leżenia na styropianach w czasie strajków). Prymas wzywa, by "Polak nie podejmował walki przeciwko Polakowi". Peter Schweizer skomentował te wydarzenia następująco: '"Solidarność” była organizacją populistyczną, liczyła miliony członków i sympatyków. Lecz zupełnie nie była przygotowana na wprowadzenie stanu wojennego. Nie miała ośrodków dowodzenia, kontroli, łączności. Pełno w niej było agentów. Na niewiele mogła liczyć, z wyjątkiem poparcia narodu polskie'
16 XII 1981 Użycie broni palnej przeciw górnikom strajkującym w kopalni "Wujek"
23 XII 1981 Stany Zjednoczone ogłaszają sankcje ekonomiczne wobec Polski.
26 lutego 1982 Uchwalenie pakietu ustaw gospodarczych, które miały być kontynuacją reformy gospodarczej. Ale nie mają one większego znaczenia. Uchwalono również nowe prawo bankowe, które usamodzielniło NBP i przewidywało tworzenie nowych banków (także z kapitałem zagranicznym). Sytuacja gospodarcza pogarsza się. Całoroczna inflacja powyżej 100%, spadek PKB.
marzec'1982 Zaczynają napływać pieniądze od CIA dla działaczy "Solidarności". Kwoty te osiągały 8 mln USD rocznie. Losy części z tych środków są ponoć do dzisiaj groźne.
kwiecień'1982 "Solidarność" próbuje podnieść się po klęsce. Powstaje tajna Tymczasowa Komisja Koordynacyjna (TKK). Zaczyna nadawać Radio Solidarność w Warszawie. "Podziemie było jednak cały czas pod nasza kontrola, wszędzie byli nasi ludzie. Np. dwaj pomocnicy Romaszewskiego w radiu ,,Solidarność'' to byli nasi oficerowie, elektronicy. Przez moje ręce przechodziły setki tysięcy dolarów przekazywane podziemiu przez zachodnie wywiady. Ich dystrybutorem dla środowiska literackiego w podziemiu był Andrzej Szczypiorski. Dotykałem je, macałem. Radzono mi konfiskować, ale nie zgodziłem się, bo w ten sposób stracilibyśmy kontakt z kanałami przerzutowymi. Przez moje ręce na zachód szły sprawozdania, meldunki o sytuacji w kraju i zakładach" [ Cz. Kiszczak]
3 maja 1982 Pierwsze masowe demonstracje, które odtąd zwyczajowo organizowano z okazji różnych rocznic. Najczęściej kończyły się one "kryterium ulicznym" - czyli ściganiem się z ZOMO. Czasem padały strzały.... 31 sierpnia w Lubinie ginie trzy osoby, a w październiku w Nowej Hucie jedna.
20 lipca 1982 Władze powołują Patriotyczny Ruch Odrodzenia Narodowego (PRON).
8 października 1982 Rozwiązanie NSZZ Solidarność
14 maja 1983 Na komisariacie MO pobito Grzegorza Przemyka, który wskutek tego umiera. O pobicie zostaje oskarżona ekipa karetki pogotowia. Przez następne 15 lat nie udaje się skazać prawdziwych winnych.
16 czerwca 1983 Druga pielgrzymka Papieża Jana Pawła II do Ojczyzny. Papież mówi do nas i za nas. Bez wątpienia mówi mądrzej niż gdybyśmy mówili sami do siebie.
22 VII 1983 Formalne zniesienie stanu wojennego
10 października 1983 Wałęsa otrzymuje Pokojową Nagrodę Nobla
19 października 1984 Uprowadzono i zabito księdza Jerzego Popiełuszko. To kolejne z serii podobnych zdarzeń. Ale teraz wyjątkowo sprawcy nie pozostają nieznani. Okazuje się, że to oficerowie SB.
marzec'1985 Przywództwo na Kremlu obejmuje Michaił Gorbaczow , który ogłasza pieriestrojkę. To powoduje zmianę postaw wśród części polskiej opozycji o lewicowych poglądach. Nie chcą już niszczyć socjalizmu, tylko go reformować. Pojawia się płaszczyzna przyszłych porozumień z władzą.
12 listopada 1985 Prezesem NBP zostaje Władysław Baka. W następnych latach opracował on koncepcję reformy banków przyjętą do realizacji w roku 1998
1985 Młodzież otwarcie występuje przeciw komunizmowi. Powstają "Wolność i Pokój" i "Federacja Młodzieży Walczącej". Wkrótce sławy nabiorą happeningi "Pomarańczowej Alternatywy".
12 czerwca 1986 Przystąpienie Polski do MFW
1986 Wypuszczenie na wolność ostatnich więźniów politycznych. Polska staje się pierwszym krajem bloku wschodniego bez takich więźniów. Nieudane próby reaktywacji "Solidarności". Wobec pogarszającego się stanu gospodarki reformy zdają się nieuchronne. Nie widać chętnych do bronienia realnego socjalizmu. Jego los zdaje się być przesądzony. Wśród rozważanych pomysłów są niemieckie zasady partycypacji pracowniczej.
kwiecień'1987 Opublikowanie "Tez w sprawie II etapu reformy gospodarczej". Podziemna solidarność odpowiedziała własnym programem, który był raczej ze sfery publicystyki.
29 listopada 1987 Referendum w sprawie podwyżek i reformy gospodarczej. Nastawienie społeczeństwa jest obojętne. Znalazło to wyraz w wyniku referendum (frekwencja jak na te czasy niska, a ilość głosów "za" poniżej 50%). Dość oczywiste jest, że bez demokratyzacji żadnych większych reform przeprowadzić się nie da.
1 lutego 1988 Duża podwyżka cen żywności
luty'1988 Bronisław Geremek proponuje "pakt antykryzysowy" władz z opozycją
kwiecień'1988 Początek fali strajków nowego pokolenia robotników. Czas kombatantów "Solidarności" zdaje się mijać. Sygnał dla towarzyszy, że muszą się spieszyć, bo mogą się zrodzić nowe struktury opozycji, prawdopodobnie nie zinfiltrowane tak silnie jak "Solidarność"
11 maja 1988 Próba (nieudana) ratowania sytuacji gospodarczej przez nadzwyczajne uprawnienia dla rządu.
sierpień'1988 Kolejna fala strajków
19 września 1988 Upada rząd Z. Messnera. Zastępuje go M.F. Rakowski, który wkrótce ogłasza Plan konsolidacji gospodarki narodowej.
23 grudnia 1988 Ustawa o działalności gospodarczej (tzw. Ustawa Wilczka) - wprowadza w Polsce zasady wolnego rynku. Sektor prywatny zaczyna szybko rosnąć.
27 stycznia 1989 Pierwsze spotkanie w Magdalence - porozumienie władz z opozycją pod patronatem Kościoła.
1 stycznia 1989 Weszły w życie ustawy wprowadzające w Polsce wolność gospodarczą. Ustawa ta stała się wyzwaniem dla III RP, której głównym realizowanym celem okazało się ograniczenie tej wolności.
styczeń'1989 Zreformowano system bankowy (wydzielając z NBP 9 banków komercyjnych) i dostosowano działanie przedsiębiorstw państwowych do nowej sytuacji. Przedstawiciel rządu Rakowskiego spotyka się w Waszyngtonie z J. Sachsem - autorem terapii szokowej wdrożonej Boliwii. Wyraża zainteresowanie tym planem.
17 stycznia 1989 Przywrócono pluralizm związkowy - "Solidarność" staje się legalna. W tym samym dniu sejm uchwala ustawy wyznaniowe - regulujące te kwestie zgodnie ze standardami państw demokratycznych.
6 lutego 1989 Początek obrad "okrągłego stołu". Epokowy kompromis opijany w Magdalence przez wyselekcjonowanych przez SB ludzi, pod patronatem Kościoła Katolickiego.
15 lutego 1989 Powstaje FOZZ, który ma po cichu wykupywać polskie długi. Rodząca się mafia zyskuje wygodne źródło finansowania. Liberalizuje się też prawo dewizowe.
24 lutego 1989 Uchwalono ustawę, która wprowadziła zasadę: "Składniki majątkowe mienia państwowego mogą być oddane osobom prawnym lub fizycznym do korzystania z nich (...) w celu prowadzenia działalności gospodarczej". Mafia mogła już legalnie grabić majątek państwowy. Tak zwane spółki nomenklaturowe rosną jak grzyby po deszczu.
17 kwietnia 1989 USA znosi sankcje gospodarcze wobec Polski i zapowiada gotowość do rozmów na temat restrukturyzacji naszego długu jeśli poddamy się pod dyktat MFW. Takie zarysowanie stanowiska negocjacyjnego jest dość oczywiste wobec możliwości zajęcia przez Polskę równie skrajnego stanowiska: pocałujcie nas w dupę. Nikt jeszcze nie przypuszcza że o interesy wierzycieli zadba z takim sukcesem Leszek Balcerowicz.
8 maja 1989 Powstaje "Gazeta Wyborcza" (kapitał z zagranicznej pomocy dla "Solidarności") - szybko uzyskuje praktycznie monopol na rynku dzienników ogólnopolskich. Na fali entuzjazmu i spontaniczności rodzi się gadzinówka "Michnikowszczyzny".
4 czerwca 1989 Wybory do Sejmu kontraktowego. Społeczeństwo powiedziało komunistom: wy*ać. Kumple od kieliszka z Magdalenki są skonfundowani. Jedyna nadzieja w Aaaadasiu!
7 czerwca 1989 Powstaje BIG Bank - mafia ma swój bank!
22 czerwca 1989 Informacja w Financial Times o tym, że zarówno rząd, jak i "Solidarność" akceptują plan Sorosa zmierzający do spłaty długów akcjami. Plan ten w pierwotnej formie zakładał utratę suwerenności gospodarczej Polski. Według niego polski rząd "przekazałby wszystkie przedsiębiorstwa państwowej agencji likwidacyjnej, która przeprowadziłaby ich reorganizację w spółki akcyjne. Z 25-30 proc. kapitału stworzono by fundusze powiernicze zajmujące się obsługą zadłużenia kraju – ich szefów – mających prawo odsprzedaży tych akcji – mianowaliby wierzyciele."
30 czerwca 1989 Rząd przyjmuje dyktat MFW. Żądania 'doradców' tej instytucji są na razie całkiem rozsądne: uwolnienie cen, zniesienie dotacji, ograniczenie deficytu budżetowego no i oczywiście utworzenie rynku kapitałowego. Najwyraźniej dopuszczają możliwość powolnej spłaty długów poprzez akcje. Tego samego dnia zamrożono płace.
3 lipca 1989 W "Gazecie Wyborczej" ukazuje się artykuł A. Michnika pod tytułem "Wasz prezydent, nasz rząd". Polemizuje z nim Tadeusz 'spiesz się powoli' Mazowiecki.
10 lipca 1989 Plan pomocy Polsce przez USA. Bush twierdzi, że to co się dzieje w Polsce 'jest natchnieniem dla świata'. Indianom świecidełka, a Polakom pochlebstwa.
19 lipca 1989 Zgromadzenie Narodowe wybiera Wojciecha Jaruzelskiego na prezydenta. Bo ponoć taka była umowa. Człowiekowi sowieckiemu niełatwo przestawić się na demokrację....
1 sierpnia 1989 Rakowski na odchodnym uwalnia ceny żywności. Rozpoczyna się hiperinflacja. Władze najwyraźniej się tego spodziewały - dając bankom możliwość swobodnego kształtowania oprocentowania kredytów i depozytów.
14 sierpnia 1989 Ujawniono plan przygotowany dla Polski na zlecenie Sorosa przez J. Sachsa. Jego jądrem jest prywatyzacja oraz ujednolicenie i stabilizacja kursów walutowych. Rysuje się możliwość rozpoczęcia wyprzedaży. Sachs prezentując plan w sejmie zapewnia, że za 10 lat Polska będzie należała do Europy. Polskie tłumaczenie ('należeć') brzmi złowrogo dwuznacznie.
30 sierpnia 1989 Zespół prof. Beksiaka prezentuje w Sejmie plan uzgodniony z Sachsem.
sierpień'1989 Jarosław Kaczyński doprowadza do porozumienia Lecha Wałęsy z przywódcami ZSL i SD. Rodzi się konflikt z "lewicą laicką" skupioną wokół Gazety Wyborczej (oni pewnie woleliby współdziałać z towarzyszami z PZPR).
12 września 1989 Powstaje rząd Mazowieckiego. Resorty siłowe (MSW i MON) obejmują komuniści: Czesław Kiszczak i Florian Siwicki. Kiszczak panem na teczkach.
15 września 1989 Z inspiracji Francuzów Parlament Europejski spieszy Polsce z pomocą. W podzięce za europejskie nadwyżki żywności, Polska zgadza się m.in. na pośrednictwo w przekazywaniu wsparcia rządu Francji dla firmy Bull. Pretekstem jest komputeryzacja Urzędów Skarbowych. W Polsce powstaje wolny rynek z relatywnie tanią energią i bardzo tanią siłą roboczą. To mogło budzić obawy. Na szczęście ceny energii były nadal regulowane, więc można było liczyć na ich wzrost.
26 września 1989 Leszek Balcerowicz przedstawia na dorocznej sesji MFW plan Sachsa jako swój. Postuluje redukcję Polskich długów. Deal zdaje się być zaklepany.
9 listopada 1989 Runął mur berliński. Pomimo tego groźba powrotu do socjalizmu nadal jest argumentem dla szybkich i nieodwracalnych zmian (w tym terapii szokowej i wyprzedaży majątku).
listopad'1989 USA,Niemcy,Francja,Włochy deklarują pomoc finansową dla Polski.
10 listopada 1989 Fundacja Adenauera otwiera swój oddział w Polsce. Przedstawiciele fundacji kilkakrotnie oferują pomoc w przeprowadzeniu reform na wzór niemiecki. Mazowieckiemu nie przyszło do głowy by z nimi pogadać. Miał jużpolskiego Erharda -Leszka Balcerowicza, który jak sam przyznał nie rozumie co tospołeczna gospodarka rynkowa.
12 listopada 1989 W Krzyżowej odbyła się Msza Pojednania w której uczestniczył premier Tadeusza Mazowiecki i kanclerz Niemiec Helmut Kohl. Rzucająca się w oczy różnica w posturze przesłaniała niestety różnicę w klasie. Jedynym mężem stanu był w Polsce w tym czasie stoczniowy elektryk. A on poparł wariant amerykański (wszak to Niemcy ....). Współpraca Polsko - Niemiecka pozostaje w sferze werbalnej.
15 listopada 1989 Lech Wałęsa przemawia w Kongresie USA. Od czasów słynnego przemówienia ministra Becka z 1939 roku nie było bardziej przejmującego przemówienia polskiego polityka. Nie bez znaczenia było tłumaczenie przez Jacka Kalabińskiego.
Sytuacja Polski w świecie stała się nieoczekiwanie nad wyraz dobra. Cham dostał złoty róg.
grudzień'1989 Plan Balcerowicza zatwierdzony, pomimo krytycznych głosów ze strony Związku Rzemiosła Polskiego, prezesów firm polonijnych, oraz kilku ekonomistów. Poza kontynuacją reform W. Baki w bankowości i implementacją planu Sorosa/Sachsa, Balcerowicz wprowadził swe oryginalne pomysły: podatek od ponadnormatywnych wynagrodzeń (tak zwany "popiwek, który pomógł zarżnąć wiele przedsiębiorstw państwowych), oraz stały kurs złotego do dolara (tzw. kotwica antyinflacyjna). Ten drugi pomysł zakotwiczył okręt zwany 'terapia szokowa' na Oceanie Absurdu. Można spotkać się z opinią, że to pomysł urzędników z MFW - ale chyba jednak tylko ktoś klasy Balcerowicza byłby w stanie coś takiego wymyślić :-(.
12 grudnia 1989 Lech Wałęsa proponuje stan nadzwyczajny w gospodarce. Rząd uznał że poradzi sobie bez tego i w rocznicę stanu wojennego ogłosił "wielkie zaciskanie pasa".
22 grudnia 1989 Plan Balcerowicza zatwierdza MFW, przydzielając Polsce 1mld USD pożyczki stabilizacyjnej. Pięć dni póź