Question

Na podstawie encyklopedii opracuj hasło " dziobak " .

Answer 1

Niewielki dziobak należy do najbardziej osobliwych znanych nam ssaków. Występuje jedynie we wschodniej Australii, od Queensland do Tasmanii. Razem z kolczatką należą do stekowców. Ten rząd ssaków, składający się zaledwie z kilku gatunków, wykazuje wiele cech wspólnych ze swoimi dalekimi przodkami- gadami. Tak więc dziobaki składają jaja i mają prawdziwy stek, będący wspólnym ujściem jajowodów i nasieniowodów, a także końcowego odcinka przewodu pokarmowego i moczowodów. Dla ssaków typowe jest gęste, szarobrązowe futro dziobaka oraz zdolność do utrzymania stałej temperatury ciała na poziomie 32 st. Celsjusza. Ale przede wszystkim młode karmione są przez matkę mlekiem produkowanym przez gruczoły mleczne, mające ujście na brzusznej stronie ciała na dwóch tzw. polach gruczołowych. Dziobaka, jako mieszkańca środowisk wodnych charakteryzują pewne szczegóły budowy ciała: szeroki spłaszczony ogon, błony pławne między palcami kończyn oraz listwy rogowe zamiast zębów, znajdujące się na szczękach w kształcie dzioba.                 Chociaż te płochliwe zwierzęta są szeroko rozprzestrzenione, rzadko można je obserwować, gdyż spędzają dzień w norach, które mogą osiągać nawet do 30 metrów. Dziobaki same kopią nory bezpośrednio nad brzegami  głębokich wód. Dopiero z nastaniem zmierzchu wychodzą z kryjówek i polują w jeziorach i rzekach na larwy owadów, skorupiaki i inne bezkręgowce. Podczas trwającego do 2 minut  nurkowania zamykają leżące po bokach głowy fałdy skórne, pod którymi ukrywają oczy i  uszy. Przez długi czas uważano, że dziobaki lokalizują zdobycz za pomocą drobnych komórek czuciowych leżących na górnej powierzchni dzioba, tzw. mechanoprocesorów. Najnowsze badania pokazały jednak, że zwierzęta te dysponują szczególnie wrażliwym zmysłem elektrycznym. Wykorzystują przy tym fakt, ze wszelkie odruchy nerwowe i ruchy mięśni zwierząt są wyzwalane dzięki niewielkim impulsom elektrycznym. Powstające przy tym słabe pole elektryczne, jest wyczuwane przez dziobaka. Znajdujące się na jego dziobie elektroprocesory mogą wykryć  nawet najsłabsze pole elektryczne. Dlatego żadna zdobycz nie może umknąć dziobakowi wyposażonemu w taki czuły zmysł elektryczny. Ta umiejętność wyszukiwania ofiar wyjaśnia także, dlaczego dziobaki mogą skutecznie polować w ciemnościach.                 Dziobaki żyją przez cały rok samotnie, ale w okresie od lipca do października szukają partnerów. Zanim jaja, w liczbie od jednego do trzech, zostaną złożone w norze gniazdowej, mniej więcej przez 3 tygodnie po zapłodnieniu rozwijają się w ciele samicy. W norze otoczone wapienną skorupką jaja ogrzewane są przez matkę. Na ogół po dziesięciu dniach wylęgają się młode, które początkowo są zupełnie bezradne. Zanim małe opuszczą po raz pierwszy ciemną norę przez cztery miesiące karmione są mlekiem matki. Mleko wydzielane jest na brzusznej stronie ciała, w obrębie pól gruczołowych zaopatrzonych w liczne pory i zlizywane przez młode z futra. Skład mleka jest podobny jak u innych ssaków; zawiera ono dużo białka, cukru, tłuszczu i soli mineralnych. Kiedy młode opuszczają rodziców, mają w swoim dziobie po obu jego stronach po 3 zęby trzonowe, które dopiero później są zastąpione mocnymi płytkami rogowymi. Do „standardowego wyposażenia” potomstwa należą również 15 mm ostrogi na tylnych nogach, połączone kanałem z gruczołami udowymi produkującymi jad. U samic zanikają one w trakcie dalszego rozwoju, ale u samców zamieniają się w nader skuteczną broń. Podczas ataku wzmocnione ostrogi mogą zostać wbite w skórę i wtedy wstrzykiwany jest przez nie jad. Następstwem takiego ataku może być miejscowy ból, nawet porażenie całej kończyny. Nie dziwi więc fakt, że dziobaki prawie wcale nie mają wrogów naturalnych.